Pojęciem, z jakim często można spotkać się w finansach, jest benchmark. Każdy inwestor powinien wiedzieć co to takiego, zwłaszcza jeśli inwestuje w indeksy giełdowe albo fundusze inwestycyjne. Warto zdawać sobie sprawę również z tego, że czym innym jest benchmark giełdowy, a czym innym benchmark rynkowy.
Co to jest Benchmark?
Chociaż żeby wejść na giełdę nie trzeba mieć wykształcenia związanego z finansami, warto orientować się dobrze w temacie. To pomoże w podejmowaniu trafnych decyzji inwestycyjnych, a także ułatwi ocenę ich adekwatności. Żeby ocenić, czy dana inwestycja jest trafna, inwestor musi mieć się do czego odnieść. To właśnie w tym celu wykorzystuje się benchmark.
Wielu inwestorów nie wie co to jest benchmark, ale mimo to z niego korzysta. Wystarczy, że porównuje swoje wyniki z wynikami osiąganym przez indeksy giełdowe czy też ze stopą inflacji. Co to jest benchmark? Można powiedzieć, że jest to punkt odniesienia. Co to dokładniej oznacza?
Benchmarkiem nazywa się punkt odniesienia, który uznaje się za wzorzec. Wykorzystuje się go w procesie badania efektywności i wydajności decyzji, systemów czy samej organizacji. Ekonomiści proces ten nazywają z kolei benchmarkingiem.
Wykonywanie pomiarów wydajności i efektywności procesów pozwala je doskonalić. To bardzo istotne nie tylko w inwestycjach giełdowych, ale także w prowadzeniu działalności gospodarczej, co sprawia, że benchmarking wykorzystywany jest w wielu branżach.
Często za punkt odniesienia uznaje się liderów. Jeśli chodzi o prowadzenie działalności gospodarczej, są to firmy, które osiągają największe zyski i mają ugruntowaną pozycję na rynku, natomiast jeżeli chodzi o inwestycje giełdowe, takim wzorcem mogą być najważniejsze indeksy.
Najważniejszym indeksem na Giełdzie Papierów Wartościowych jest oczywiście WIG20.
Jeśli chodzi o to co to jest benchmark, można powiedzieć też, że jest to po prostu wskaźnik. Pojęcie to pochodzi z języka angielskiego. W dosłownym tłumaczeniu na język polski oznacza reper. Pojęcie to w tym tłumaczeniu nie ma nic związanego z ekonomią. Jest związane z geodezją, gdzie oznacza punkt o konkretnej wysokości nad poziomem morza, który przy pomiarach jest znakiem orientacyjnym. Benchmark w geodezji stosuje się jako wyznacznik, skąd też pojęcie to zaczęło być stosowane również w finansach.
Benchmark giełdowy
Tak jak już wspomnieliśmy, można powiedzieć, że benchmark to punkt odniesienia, który przy porównaniu różnego rodzaju wyników można uznawać za wzorzec. W zależności od tego czy mowa o porównywaniu stopy zwrotu z inwestycji w akcje i inne papiery wartościowe czy o porównaniu wyników finansowych przedsiębiorstw, mówi się o benchmarku giełdowym i benchmarku rynkowym.
Czym dokładniej różni się benchmark giełdowy od benchmarku rynkowego i kiedy się je stosuje? Co powinno je charakteryzować? W pierwszej kolejności przyjrzyjmy się bliżej temu czym jest i kiedy stosuje się benchmark giełdowy. Tłumacząc najprościej, jest to wzorzec referencyjny, który pomaga ocenić efektywność inwestycji.
Inwestor porównując stopę zwrotu, jaką osiągnął zawierając wybrane transakcje, do danego benchmarku, jest w stanie określić, czy podejmował trafne decyzje inwestycyjne. Jeśli tak, jego wynik nie powinien być gorszy. O inwestorze, któremu udało się osiągnąć wyższą stopę zwrotu od benchmarku, można powiedzieć, że pobił rynek. To samo dotyczy funduszy inwestycyjnych.
Skoro wspomnieliśmy już o funduszach inwestycyjnych, warto dodać, że te zawsze mają określone benchmarki, do których należy porównywać osiągane przez nie wyniki. Często są nimi indeksy giełdowe, które mogą mieć różny udział w zależności od tego w co dokładnie inwestuje fundusz.
Założeniem funduszy inwestycyjnych jest osiągać wyniki, których stopa zwrotu będzie wynosić przynajmniej tyle co benchmark. Giełda i to co się na niej dzieje to to, co starają się odwzorować. Szczególnym rodzajem funduszy są fundusze aktywne, których celem jest pobicie rynku, a więc osiągnięcie wyższej stopy zwrotu od zadeklarowanego wcześniej benchmarku.
Benchmark rynkowy
Tak jak już wspomnieliśmy, są osoby, które wykorzystują benchmark, natomiast nie wiedzą, że to robią. Jest to jak najbardziej normalne. Wiele osób porównuje osiągane przez siebie wyniki na giełdzie czy wyniki finansowe osiągane przez swoją firmę do wyników, jakie wypracowują inni inwestorzy czy przedsiębiorcy. W ten sposób są w stanie ocenić, czy decyzje jakie podejmowali sami, były trafne, czy też nie.
Punkt odniesienia, jaki przedsiębiorcy stosują w ocenie efektywności działania firmy nazywa się właśnie benchmarkiem rynkowym. Trzeba przyznać, że jest to pojęcie bardzo szerokie. Punktem odniesienia mogą być bowiem wartości takie jak wynik finansowy czy ceny produktów, ale także opinie klientów czy pozycja na rynku.
Porównując działania swojej firmy do konkurencji można ocenić, które z nich są właściwe, a które nie. W tym celu trzeba też określić, jakie z nich się pokrywają, a jakie są różne. Porównanie do danego benchmarku jest tak naprawdę dopiero początkiem i to zarówno jeśli chodzi o benchmark rynkowy, jak i wspomniany benchmark giełdowy.
Istotą jest tak naprawdę to, żeby wyciągać wnioski. Zawsze trzeba ocieniać co przyczynia się do poprawy wyników, a co do ich pogorszenia. Chcąc osiągać zyski, trzeba też wprowadzać rozwiązania, które są już sprawdzone przez konkurencję. W wielu opracowaniach mówi się nawet o kopiowaniu pewnych działań, chociaż lepszym określeniem byłoby chyba inspirowanie się. Jeśli chodzi o ofertę firmy, zawsze warto zadbać o element oryginalności.
Co może być benchmarkiem?
Wracając do tego, czym jest benchmark giełdowy, warto bliżej przyjrzeć się temu, co może nim być. Jest to bardzo ważne w kontekście oceny trafności inwestycji i podejmowania decyzji zarówno przez inwestorów indywidualnych, jak i instytucjonalnych.
Benchmarkiem dla inwestorów mogą być:
- stopa inflacji,
- indeksy giełdowe np. WIG, WIG20, Mwig40, sWIG80, FTSE 100, S&P 500,
- indeksy towarowe,
- indeksy alternatywne,
- rentowność bonów skarbowych,
- wzorcowy portfel instrumentów finansowych.
To jaka wartość może być uznawana za benchmark jest ściśle związane z tym, jakich instrumentów dotyczą inwestycje. W przypadku kiedy przedmiotem obrotu są akcje, punktem odniesienia są indeksy giełdowe. Te odwzorowują zachowanie instrumentów i ogólną koniunkturę na rynku. W przypadku, kiedy przedmiotem obrotu są kontrakty oparte na towarach, punktem odniesienia będą z kolei indeksy towarowe.