Analizując wykresy giełdowe można zauważyć, że historia lubi się powtarzać. Wiele wydarzeń ma charakter okresowy i następuje po sobie tworząc cykl. Jakie ma to znaczenie dla inwestorów? Czym dokładniej są cykle giełdowe? Ile trwa jeden cykl i co się na niego składa?
Czym są cykle giełdowe?
To jak na giełdzie kształtują się notowania zależy od tego, jak zachowują się inwestorzy. Kiedy chętnie zawierają transakcje, cena danego instrumentu zaczyna rosnąć, natomiast kiedy ich zainteresowanie zaczyna spadać, cena również zaczyna iść w dół. Inwestorzy często idą za tłumem, co sprawia, że jeśli jedni pozbywają się aktywów, inni zaczynają robić to samo. To sprawia, że na rynku tworzą się trendy.
Cena nie może iść w dół w nieskończoność, tak samo jak w nieskończoność nie może iść w górę. To sprawia, że po okresie spadków zawsze dochodzi do wzrostów, a po okresie wzrostów – do spadków. W ten sposób tworzą się cykle giełdowe, na podstawie których można określić w jakim trendzie znajduje się cena i jak długo może w nim jeszcze pozostać.
Cykl giełdowy to nic innego jak zjawisko okresowego występowania powtarzających się zdarzeń, w długiej perspektywie czasowej. Ma związek z cyklem koniunkturalnym, na którego wpływ mają takie czynniki jak PKB, inflacja, zatrudnienie, zyski przedsiębiorstw i indeksy giełdowe.
Cykliczność na giełdzie pozwala inwestorom określić w jakim trendzie znajduje się cena, a także jak długo w nim pozostanie. Jest to jednak dość skomplikowane i wymaga umiejętności stosowania narzędzi analizy technicznej. Warto też zwrócić uwagę na to, że analizując cykle na giełdzie, inwestor jest w stanie określić nie tylko w jakim miejscu znajduje się cena, a cały rynek.
Jeśli inwestorzy są nastawieni do rynku optymistycznie i chętnie dokonują transakcji zakupu, na skutek czego ceny poszczególnych instrumentów idą w górę, mówi się o rynku byka. Z kolei kiedy są nastawieni do rynku pesymistycznie i pozbywają się posiadanych aktywów, na skutek czego ceny idą w dół, miejsce ma rynek niedźwiedzia.
Jakie wyróżnia się fazy cykli giełdowych?
Cykl giełdowy może być krótki (trwać miesiąc czy kwartał) lub długi (trwać od kilku lat do kilku pokoleń). Niezależnie od tego zawsze składają się na niego cztery fazy: faza kryzysu, faza depresji, faza ożywienia i faza rozkwitu. Fazy kryzysu i depresji są fazami spadku. Fazy rozkwitu i ożywienia są z kolei fazami wzrostu. Co charakteryzuje każdą z nich?
Faza kryzysu
Pierwszą fazą cyklu giełdowego jest faza kryzysu. Nie trudno domyślić się, że objawia się załamaniem. W fazie kryzysu rynek akcji silnie spada, czemu towarzyszy rosnące bezrobocie, spadek produkcji, rosnące zapasy, rosnące stopy procentowe i niska inflacja. W fazie kryzysu cyklu koniunkturalnego często mówi się nawet o deflacji. Spadek ogólnej aktywności gospodarczej, a w tym spadek popytu i cen, przekłada się na rosnące bezrobocie, co bez wątpienia nie sprzyja giełdzie.
Wielu inwestorów w tym momencie wycofuje się z inwestycji w obawie o dalsze spadki, a co za tym idzie, zwiększenie strat.
Faza depresji
Faza kryzysu trwa do momentu, w którym ceny spadną na tyle, że rynek zacznie się stabilizować. Mowa o fazie depresji, która jest najniższym punktem całego cyklu. Mimo że ceny akcji przestają spadać, nie rosną, a utrzymują się jeszcze przez jakiś czas na niskim poziomie. Towarzyszy temu stabilizacja aktywności gospodarczej, co oznacza, że bezrobocie przestaje rosnąć, a ceny i produkcja przestają iść w dół.
Niskie ceny akcji to dobry moment na to, żeby uzupełnić swój portfel. Obawiając się o ponowne spadki decyduje się na to jednak tylko część inwestorów.
Faza ożywienia
W pewnym momencie na rynku dochodzi do przełamania. Produkcja przemysłowa i ceny zaczynają iść w górę (z czasem coraz szybciej), czemu towarzyszy wysoki popyt. Jednocześnie stopy procentowe zaczynają iść w dół, podobnie jak bezrobocie, które jest jeszcze wysokie, ale szybko spada.
W fazie ożywienia ceny akcji idą dynamicznie w górę, co dla inwestora jest znakiem do tego, żeby ponownie wejść do gry.
Faza rozkwitu
Faza ożywienia trwa do momentu, w którym ceny wzrosną na tyle, że rynek zacznie się ponownie stabilizować. Silny wzrost, po którym następuje stabilizacja nazywany jest fazą rozkwitu. Po dynamicznym wzroście aktywności gospodarczej, rynek zaczyna stabilizować, co objawia się m.in. niskim bezrobociem.
Jest to najwyższy punkt całego cyklu, czyli z punktu widzenia inwestora, najlepszy moment na to, żeby pozbyć się akcji. Niemniej jednak wielu inwestorów zwleka ze sprzedażą licząc na dalsze wzrosty.
Ile trwają poszczególne cykle giełdowe?
Tak jak już wspomnieliśmy, cykle na giełdzie mogą być krótkie lub długie. Do cykli krótkich zalicza się cykle miesięczne, kwartalne i sezonowe. W tym miejscu warto zwrócić uwagę na to, że cyklami sezonowymi są efekty kalendarza: miesiąca, tygodnia, dnia tygodnia i godziny w dniu. Do cykli długich zalicza się z kolei cykle pokoleniowe, a w tym cykl Kondratiewa, Cykl Kuznetsa, cykl Juglara czy cykl Kitchina.
- Pierwszy z nich, czyli cykl Kondratiewa trwa od 45 do 60 lat. Za jego występowanie prawdopodobnie odpowiadają zmiany demograficzne, a także pojawiające się innowacje i ważne odkrycia.
- Drugi z nich, czyli Kuznetsa trwa od 15 do 25 lat. Również wpływają na niego procesy demograficzne, a do tego zmiany w poziomie inwestycji budowlanych i akumulowanie czynników wytwórczych.
- Kolejny cykl, czyli cykl Juglara zazwyczaj trwa od 7 do 11 lat. Prawdopodobnie odpowiadają za niego zmiany w poziomie inwestycji przedsiębiorstw w środki trwałe. Ma ścisły związek z bezrobociem i inflacją.
- Ostatni cykl – cykl Kichina trwa najkrócej, bo od 3 do 5 lat. Jest jednym z najlepiej poznanych cykli giełdowych. Odpowiadają za niego opóźnienia w otrzymywaniu informacji przez przedsiębiorstwa i związane z nimi zmiany cen, poziomu zapasów i zatrudnienia.
Na samym końcu warto zwrócić uwagę na to, że w trakcie cykli długich, miejsce mają cykle krótkie. Większość inwestorów swoje decyzje opiera właśnie na nich. Pośród cykli giełdowych są takie, które jest rozpoznać łatwiej i takie, które rozpoznać jest bardzo trudno. Ze względu na występowanie zawsze w tym samym okresie, znanymi wśród inwestorów są w szczególności: Rajd Świętego Mikołaja, efekt stycznia, letni rajd czy też efekt października.
Cykliczność na giełdzie wielu inwestorom ułatwia podejmować decyzje co do momentu wejścia i wyjścia. Trudnością jest jednak to, że cykle nie zawsze trwają tyle ile można byłoby się spodziewać, podobnie jak ich poszczególne fazy.