Niemalże w każdej dziedzinie naszego życia występuje jakieś ryzyko. Część osób podchodzi do tego z pełnym spokojem i je akceptuje. Inni z kolei za wszelką cenę starają się go unikać. Szczególnie zauważalne jest to w dziedzinie ekonomii. W tym kontekście warto wiedzieć czym jest awersja do ryzyka i jakie jeszcze wyróżnia się wobec niego postawy.
Czym jest awersja do ryzyka? Definicja
Analizując zachowania inwestorów, zwłaszcza w niepewnych czasach, można zauważyć, że wielu z nich wyróżnia awersja do ryzyka (z ang. risk aversion). Ekonomia to dziedzina, w której jest ona obserwowana najczęściej, chociaż dotyczy również wielu innych obszarów – w tym medycyny.
Jeśli chodzi o to czym jest awersja do ryzyka, definicja przede wszystkim powinna wskazywać na to, że jest to negatywny stosunek względem sytuacji charakteryzujących się dużą dozą niepewności. Występowanie takiej postawy można zauważyć przede wszystkim w ekonomii i inwestycjach na tym przykładzie najprościej jest ją też wytłumaczyć.
Najczęściej objawia się zaniechaniem podejmowania działań, które wiążą się z podwyższonym ryzykiem. Na awersję do ryzyka można patrzeć jednak od innej strony, a mianowicie jak na zachowania, które mają na celu je zminimalizować lub przenieść na inną osobę.
O tym jak odnosi się to do inwestycji będziemy jeszcze wspominać, natomiast już tutaj warto zaznaczyć, że to właśnie ze względu na negatywną postawę względem podejmowania ryzyka, inwestorzy bardzo często decydują się lokować kapitał w instrumenty, które uznawane są za względnie bezpieczne.
W kontekście tego czym jest awersja do ryzyka, ekonomia za przykład daje nie tylko zachowania inwestorów, ale również osób, które decydują się wykupować polisty ubezpieczeniowe. Nazywa się ich asekurantami.
Mając świadomość tego, że środki wydane na zakup polisy ubezpieczeniowej są o wiele niższe aniżeli możliwe straty, część osób decyduje się ją wykupić. Mimo tego, że jednocześnie zdają sobie sprawę z tego, że zdarzenie ubezpieczeniowe wcale może nie mieć miejsca. Niekiedy awersja do ryzyka jest tak duża, że asekuranci decydują się wykupić polisę nawet w momencie, w którym jego stawka jest wygórowana.
Jak jeszcze można do niego podchodzić?
Do podejmowania ryzyka można podchodzić na różne sposoby. Postawa wobec niego może być negatywna, względnie neutralna, a niekiedy nawet pozytywna. Awersja na ryzyko (risk aversion) jest jednak najczęściej spotykana, co pokazuje chociażby to w jakie instrumenty finansowe inwestorzy najczęściej decydują się lokować kapitał.
Jest ona najbardziej negatywnym stosunkiem wobec sytuacji niosących za sobą niepewność. Osoby, które wykazują awersję względem ryzyka, a więc asekuranci, decydują się je podejmować tylko i wyłącznie w momencie, kiedy mogą liczyć w zamian na dużą rekompensatę. Żeby podjąć ryzyko, duża musi być też szansa na to, żeby premię tą w ogóle uzyskać.
Człowiek może być też na ryzyko zupełnie obojętny. Wtedy też jego postawa jest neutralna. W przypadku takiego podejścia ryzyko jest najczęściej podejmowane tylko wtedy, kiedy nie jest zbyt duże.
Skrajną postawą wobec ryzyka jest skłonność. Osoby, które ją wykazują nazywane są ryzykantami, a nawet hazardzistami. Są oni skłonni podejmować wysokie ryzyka nawet wtedy, kiedy wiedzą, że szansa na wygraną jest niewielka. Ponoszą przy tym wysokie nakłady, najczęściej z pełną świadomością.
Jak odnosi się to do inwestycji?
W wielu opracowaniach można spotkać się z twierdzeniem, że większość inwestorów to asekuranci. Wszystko ze względu na to, że starają się pomnożyć swój kapitał, a nie go stracić.
Oczywiście wśród inwestorów również występują ryzykanci, których zamiast awersja do ryzyka wyróżnia skłonność. Co do inwestycji istnieje taka zasada, że im to jest wyższe, wyższe są potencjalne zyski. Z uwagi na to, że mogą osiągnąć naprawdę wysoką stopę zwrotu, część inwestorów decyduje się lokować kapitał nawet w te instrumenty, które wiążą się z największym ryzykiem. Jednocześnie z reguły zdają sobie z tego sprawę.
Ponieważ w przypadku inwestycji o największym stopniu ryzyka, inwestor może stracić znaczną część, a nawet cały kapitał, wielu uczestników rynku jednak się nie decyduje i wykazuje się ostrożnością.
Do instrumentów, które są najbardziej ryzykowne należą akcje, a także wszelkie instrumenty pochodne. Mowa tutaj m.in. o opcjach i kontraktach terminowych, których szczególnym rodzajem są kontrakty CFD. Są to instrumenty lewarowane, co oznacza, że można na nich zawierać transakcje angażując kapitał na poziomie depozytu zabezpieczającego. Przy zastosowaniu dużej dźwigni istnieje ryzyko, że strata go nawet przewyższy.
Obawiając się o taki scenariusz inwestorzy, którzy mają risk aversion decydują się lokować środki w instrumenty finansowe wyróżniające się mniejszym ryzykiem. W zależności od tego jak jest ono wysokie i ile może przynieść zwrot, wybierają instrumenty rynku pieniężnego, obligacje albo fundusze.
Zasada jest taka, że nawet ci, którzy posiadają do ryzyka awersję często się go podejmują. Niemniej jednak wiąże się to z wysoką oczekiwaną rekompensatą.
Asekurant mając do wyboru dwa instrumenty o podobnym oczekiwanym zwrocie, a innym poziomie ryzyka, zawsze wybierze ten, w przypadku którego poziom ryzyka inwestycyjnego jest niższy.
Od czego zależy stosunek inwestora?
Stosunek inwestora do ryzyka może zależeć od wielu czynników. Część z nich ma związek z cechami charakteru, inne z umiejętnością analizowania rynku, a jeszcze inne z doświadczeniem, wiekiem, a nawet płcią.
To czy inwestor będzie miał do ryzyka awersję czy może będzie do niego skłonny, zależy m.in. od takich czynników jak:
- doświadczenie,
- odporność na stres,
- wiek,
- płeć,
- sytuacja materialna.
Najważniejszym z nich jest jednak to jak wysoka jest premia. Jeśli rekompensata jest wystarczająca, nawet osoby wyróżniające się asekuranckim podejściem, są w stanie podjąć ryzyko i wejść od gry. Risk aversion bardzo często dotyczy sytuacji w których wynik zdarzenia jest niższy od wartości oczekiwanej.
Dla inwestorów, a także przedsiębiorców, duże znaczenie w kontekście podejmowania ryzyka ma również to czy są w stanie jakoś je ograniczyć. Na rynku istnieją takie instrumenty finansowe, które pozwalają zabezpieczać pozycje. Poza tym mogą korzystać z wielu narzędzi, które ułatwiają analizę rynku i podejmowanie trafniejszych decyzji, co w efekcie sprawia, że ryzyko jest znacznie zmniejszone.