Od kilku lat coraz częściej można spotkać się z określeniem, jakim jest GAFAM, które wskazuje na pięć wiodących amerykańskich przedsiębiorstw działających w branży technologii komputerowych. Stąd też jego synonimem jest wielka piątka. Jakich firm to dokładniej dotyczy i skąd wzięło się takie pojęcie?
Czym jest GAFAM?
Tak jak już wspomnieliśmy na samym wstępie, GAFAM jest pojęciem, które wskazuje na pięć amerykańskich przedsiębiorstw będących wiodącymi w branży technologii komputerowych. Mowa o:
- Google,
- Amazon,
- Facebook,
- Apple,
- Microsoft.
Każde z tych przedsiębiorstw ma ze sobą wiele wspólnego. Przede wszystkim łączy je obszar działania. Są to firmy komputerowe, zajmujące się m.in. programowaniem. Każda z nich działa na rynku międzynarodowym. Stąd też nazywa się je firmami ponadnarodowymi.
Tym co jest najistotniejsze, jest ich dominacja. Facebook, Google czy Apple bez wątpienia zdobyły rynek, zwłaszcza w Internecie. Skoro już o tym mowa, warto zwrócić uwagę na to, że każda z tych firm świadczy usługi zdalnie, czy też mówiąc inaczej online. Z racji na coraz bardziej dominujący charakter tego typu usług, z roku na rok zdobywają coraz to większą pozycję na rynku.
Oprócz tego czym jest GAFAM, warto wiedzieć czym jest GAFA. Jak nie trudno się domyślić, jest to określenie czterech pierwszych firm należących do wielkiej piątki, czyli Google, Amazon, Facebook i Apple. Pojęcie to powstało jako pierwsze.
Synonimami GAFA są wielka czwórka, banda czterech, a także Big Tech.
Każde z tych pojęć wskazuje na silną dominację określanych przedsiębiorstw. To właśnie Google, Amazon, Facebook i Apple są uznawane za najsilniejsze. Bez wątpienia przyczyniły się do prawdziwej rewolucji.
Ekonomiści, którzy używają nazw takich jak GAFAM, GAFA, Big Tech, wielka czwórka czy wielka piątka, nie zawsze mówią o amerykańskich gigantach technologicznych w samych superlatywach. Często jest wręcz przeciwnie. Wszystko ze względu na to, że te rewolucjonizując rynek i przenosząc wiele kwestii do Internetu, przyczyniły się do ograniczania miejsc pracy.
Koniecznie trzeba zwrócić uwagę na to, że wielu ekonomistów twierdzi, że wielka piątka działa tak, aby unikać płacenia podatków. Z racji na swego rodzaju oligopol, amerykańskim przedsiębiorstwom w ostatnich latach udało się osiągać wysokie zyski. Te w dużej mierze były zasługą niższych wynagrodzeń.
Skąd wzięło się GAFAM?
Wielka piątka to przedsiębiorstwa będące spółkami publicznymi. Z racji tego, że działają na rynku amerykańskim, ich akcje można kupić przede wszystkim na NASDAQ, ale również na MOEX czy SWB.

Wszystkie spółki należące do Big Tech, GAFA czy też GAFAM cieszą się bardzo dużą popularnością wśród inwestorów, co wynika z tego, że zdominowały rynek, ciesząc się co roku dużymi zyskami oraz wzrostem kapitalizacji. To właśnie ich silna pozycja na rynku przyczyniła się do powstania określenia, które pozwalałoby mówić o nich jako o spółkach, które różnią się od innych.
Pojęć wielka czwórka oraz banda czterech jako pierwsi użyli Eric Schmidt, Phil Simon oraz Scott Galloway. Jeszcze raz warto wspomnieć, że te dotyczyły tylko tych firm, które należą do GAFA. Dopiero później uznano, że na miano dominującego przedsiębiorstwa z branży informatycznej należy również Microsoft. Tak też powstało pojęcie wielka piątka, czyli GAFAM.
Za każdą z tych spółek stoi przede wszystkim ogromna rewolucja. To właściwie dzięki nim Internet zaczął rozwijać się tak szybko i tak wiele dziedzin można było przenieść do sfery online.
Oczywiście, są też inne firmy, które się do tego przyczyniły. Mowa m.in. o International Business Machines Corporation, czyli jednym z najstarszym amerykańskich przedsiębiorstw informatycznych. Nie zalicza się go jednak do wielkiej piątki z racji na brak tak znaczącej dominacji.
Są jednak też firmy, o których mówi się, że tak jak Google czy Amazon, koncentrują swoją siłę rynkową i finansową, jednocześnie zwiększając swoją pozycję i kontrolę nad Internetem. Tutaj mowa o spółkach takich jak Samsung czy Alibaba. Te są jednak spółkami azjatyckimi, przez co nie mogą być zaliczane bezpośrednio do Big Tech, ale mówiąc o koncepcji dominacji w sieci, koniecznie trzeba o nich pamiętać.
Czym zajmuje się wielka piątka?
Każda z firm, o których mówi się, że jest to wielka piątka, działa w branży technologii komputerowych. Niemniej jednak oferują inne produkty i usługi, dzięki czemu mogą być obecne na rynku nadmiernie ze sobą nie konkurując.
Znaczna przewaga na rynku, a także ciągły rozwój w branży IT sprawia, że ich notowania od dłuższego czasu znajdują się w trendzie wzrostowym.

Czym dokładnie zajmuje się każda ze spółek należących do GAFAM?
- Google – jest to przedsiębiorstwo informatyczne, którego głównym produktem jest znana wyszukiwarka. Dominującą pozycję na rynku dały jej również poczta Gmail, dysk Google umożliwiający przechowywanie plików w tzw. chmurze oraz serwisy: Google Maps, Google Earth, AdWords czy AdSense. Wraz ze spółką Waymo, należącą do holdingu Alphabet Inc. skupia się na tworzeniu w pełni autonomicznych samochodów.
- Amazon – to spółka, która zajmuje się działalnością e-commerce, a dokładniej prowadzi największy sklep internetowy na świecie. Można kupić w nim dosłownie wszystko – od sprzętu komputerowego, przez meble i akcesoria do domu, aż po artykuły spożywcze. Posiada swoją platformę chmurową Amazon Web Services. Od jakiegoś czasu jest również właścicielem platformy VOD Amazon Prime, stając się tym samym konkurencją Netflixa.
- Facebook, a właściwie Meta Platforms – to przedsiębiorstwo, znane z utworzenia najpopularniejszego serwisu społecznościowego, jakim jest Facebook. Do jego flagowych usług należy także Messenger. Jako spółka posiada także inne serwisy, a w tym Instagram czy WhatsApp. W 2021 roku firma zmieniła nazwę na Meta Platforms.
- Apple – to jedno z najbardziej znanych przedsiębiorstw na świecie zajmujące się m.in. produkcją smartfonów, komputerów osobistych i oprogramowań. Flagowymi produktami spółki są komputery Mac, smartfony iPhone czy smartwatche Apple Watch. Każde z urządzeń tej marki posiada własne oprogramowanie – w przypadku urządzeń mobilnych jest to system operacyjny iOS.
- Microsoft – to spółka, która zyskała popularność dzięki utworzeniu systemów operacyjnych MS-DOS oraz Microsoft Windows. Do jej wiodących produktów należy także oprogramowanie Microsoft Office. Rozszerzając swoją działalność, z czasem zaczęła oferować także konsole do gier o nazwie Xbox. Do jej flagowych produktów należy też OneDrive. To wirtualna chmura, w której można m.in. przechowywać i udostępniać swoje pliki.