Każde przedsiębiorstwa posiada majątek, dzięki któremu możliwe jest prowadzenie działalności operacyjnej. Bez majątku żadna firma nie byłaby w stanie realizować celów sprzedażowych, wytwarzać produktów oraz dostarczać ich do klientów. Majątek przedsiębiorstwa znajduje jest widoczny w każdym sprawozdaniu finansowym w bilansie, w aktywach. Z kolei źródła finansowania majątku są widoczne w pasywach. W dzisiejszym artykule czytelnik znajdzie informacje o tym:
- Jaka jest definicja majątku przedsiębiorstwa
- Jakie są składniki majątku przedsiębiorstwa
- Gdzie znaleźć informacje o źródłach finansowania majątku?
Co to jest majątek przedsiębiorstwa?
Zgodnie z Ustawą o Rachunkowości przez aktywa rozumie się „kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych”.
Zatem majątek przedsiębiorstwa według najprostszej definicji są to wszystkie aktywa kontrolowane przez firmę. Majątek firmy został zgromadzony w wyniku zdarzeń z przeszłości. Przedsiębiorstwo od czasu jego założenia nabywa, sprzedaje i udoskonala swoje zasoby. Oczywiście część majątku z upływem czasu ulega degradacji. Księgową miarą pozwalającą oddać rzeczywistą deprecjację aktywów jest amortyzacja, która wchodzi w skład kosztów operacyjnych. Majątek przedsiębiorstwa to m.in. budynki, grunty, maszyny, środki transportu, wyroby gotowe czy półprodukty.
Każdy ze składników majątku ma różną płynność (tj. zdolność do szybkiej zamiany w gotówkę). Z tego powodu majątek przedsiębiorstwa nie analizuje się tylko pod względem jego wartości ale także struktury. W zależności od branży w której działa przedsiębiorstwo oraz polityki zarządzania kapitałem jej struktura może być bardzo różna. W przypadku firm działających w przemyśle ciężkim (np. huty stali) w majątku przedsiębiorstwa dominują aktywa trwałe. Mowa tutaj o zakładach produkcyjnych, gruntach, maszynach.
Po drugiej stronie znajdują się przedsiębiorstwa działające w modelu asset light. Takie firmy nie potrzebują fabryk, magazynów czy floty samochodów aby sprzedawać swoje produkty klientom. Przykładem są przedsiębiorstwa działające w sektorze technologicznym. W przypadku takich firm większość majątku jest ulokowana w aktywach obrotowych.
Składniki majątku przedsiębiorstwa
Podstawowy podział majątku przedsiębiorstwa to: aktywa trwałe oraz obrotowe. Obie pozycje znajdują się w sprawozdaniu finansowym jako składowe bilansu. Bilans jest to zestawienie majątku firmy (aktywów) ze źródłami jego finansowania (pasywów). Dokładny opis aktywów trwałych oraz obrotowych znajdziesz pod tym linkiem.
Majątek przedsiębiorstwa a zasady księgowe
Ustawa o Rachunkowości wymaga od firm prowadzących sprawozdawczość aby przestrzegały ściśle określonych zasad. Wspomniane zasady to:
- Współmierności
- Ostrożności
- Zakazu kompensaty
Zasada współmierności przychodów i kosztów ma znacznie dla poziomów aktywów i pasywów. Oznacza to, że przychody i koszty są rozpoznawane. Wspomniana zasada mówi o tym, że koszty pojawiają się w rachunku zysków i strat dopiero w momencie rozpoznania przychodów, do których powiązane są koszty. W efekcie jeśli przedsiębiorstwo poniosło koszty związane z produkcją zapasów, które nie zostały jeszcze rozpoznane, to wspomniane koszty są aktywowane i trafiają w zapasy. W momencie sprzedaży zapasów ich koszt wytworzenia pojawia się w rachunku zysków i strat, natomiast ta sama wartość pomniejsza poziom zapasów.
Zasada ostrożności mówi o tym, że poszczególne składniki aktywów i pasywów powinny być wyceniane w oparciu o rzeczywiste poniesione koszty, z zachowaniem ostrożności. Jest to ważne, ponieważ dział księgowy powinien pomniejszać wynik finansowy przedsiębiorstwa kiedy zaszły ku temu odpowiednie przesłanki. Przykładem może być sytuacja kiedy wartość użytkowa lub handlowa aktywów zmieniła się, w związku z tym należy dokonać odpisów umorzeniowych lub amortyzacyjnych. Oprócz tego księgowi powinni zaciągnąć rezerwy w sytuacji kiedy pojawia się ryzyko poniesienia straty.
Zasada zakazu kompensaty oznacza, że wartości poszczególnych składników bilansu (aktywów i pasywów), rachunku zysków i strat (przychody i koszty) ustala się oddzielnie. Zabroniona jest kompensata różnych co do rodzaju aktywów i pasywów.
Gdzie znaleźć informacje o źródłach finansowania majątku?
Informacja o źródłach finansowania majątku znajduje się w sprawozdaniu finansowym w pasywach. Warto pamiętać, że zawsze źródła finansowania (pasywa) są równe majątku przedsiębiorstwa (aktywom). Źródła finansowania można podzielić na: własne oraz obce. Własne źródła finansowania są widoczne w kapitale własnym. Sam kapitał własny ma także dwa źródła: wewnętrzny i zewnętrzny. Wewnętrzne źródła kapitału własnego to m.in. wygenerowany zysk netto czy wkłady założycieli. Z kolei zewnętrzne źródła kapitału własnego to np. nowa emisja akcji czy zamiana zadłużenia na kapitał własny.
Z kolei finansowanie obce to dług zaciągnięty przez przedsiębiorstwo. Kapitał są pozyskane od osób trzecich. Ich charakterystyczną cechą jest czasowość. Oznacza to, że są udzielone tylko na określony czas. Przedsiębiorstwo zaciąga zobowiązania w celu sfinansowania swojej działalności operacyjnej, przejęć, wydatków inwestycyjnych (CAPEX). Następnie zobowiązuje się do spłaty kapitału wraz z odsetkami. Odsetki widoczne są w rachunku zysków i strat jako koszty finansowane natomiast spłata rat kapitałowych jest widoczna w przepływach pieniężnych z działalności finansowej.
Struktura pasywów ma wpływ na średni ważony koszt kapitału (WACC), który określa przeciętny koszt finansowania inwestycji przez przedsiębiorstwo. Zgodnie z teorią finansów wewnętrzna stopa zwrotu z projektu inwestycyjnego powinna być wyższa od poziomu WACC. W przeciwnym razie projekt nie będzie rentowny i nie przełoży się na wykreowanie wartości właścicielom przedsiębiorstwa.
Majątek przedsiębiorstwa – przykład
Poniżej znajduje się zestawienie aktywów spółki Forte S.A. który jest producentem mebli. Z racji tego, że przedsiębiorstwo działa w branży produkcyjnej musi posiadać znaczne aktywa trwałe.
Zgodnie z danymi zaprezentowanymi przez spółkę Forte posiada około 976 milionów złotych zgromadzonych w aktywach trwałych. W tym aż 833 mln zł w rzeczowych aktywach trwałych. Bardziej szczegółowe informacje są zawarte nocie numer 19.
Największy udział w rzeczowych aktywach trwałych mają urządzenia techniczne i maszyny (potrzebne np. do konstrukcji mebli) oraz budynki i budowle (np. magazyny i zakłady produkcyjne).
W aktywach obrotowych dominują zapasy oraz należności z tytułu dostaw i usług. Jest to normalne, ponieważ przedsiębiorstwo musi mieć na składzie gotowe meble aby móc obsługiwać zamówienia od klientów. Z kolei obecność należności również wynika z modelu biznesowego. Aby wspierać sprzedaż Forte godzi się na zapłatę z odroczonym terminem płatności.
Powiązane wpisy:
Czym jest bilans przedsiębiorstwa? Czym są koszty rodzajowe? Definicja Czym jest mikrootoczenie przedsiębiorstwa? Czym jest makrootoczenie przedsiębiorstwa? 
Kanał Donchiana – czym jest? Jak z niego korzystać? Przychody i koszty finansowe – czym są? 
KuCoin Spotlight – co to jest? Dlaczego warto z niego skorzystać? 
Co to jest OPEC? Jakie kraje do niego należą? Działalność finansowa – co to jest? 
ETF a CFD – czym się od siebie różnią?
