Tematem dzisiejszego artykułu jest wskaźnik rotacji należności. Jego prawidłowa interpretacja pozwala na zbadanie w jaki sposób firma zarządza tym elementem aktywów obrotowych. Właściwe zarządzanie kapitałem obrotowym jest jedną z najważniejszych rzeczy jakie przedsiębiorstwo musi wykonać aby pilnować swoje płynności. Zapraszamy do lektury!
Czym jest płynność finansowa?
Płynność finansowa jest to zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania swoich zobowiązań krótkoterminowych. To właśnie utrata płynności a nie sam nominalny poziom zadłużenia jest przyczyną restrukturyzacji zadłużenia. Nieściągalne należności albo stare zapasy mogą oznaczać, że gotówka jest zamrożona w mało perspektywicznych aktywach obrotowych.
Jak powstają należności?
Należność jest to „echo” wcześniejszej sprzedaży. Wiele przedsiębiorstw oferuje swoim odbiorcom możliwość zapłaty w późniejszym terminie. Przychody są rozpoznawane w momencie przekazania towaru klientowi. Jednak jeśli klient korzysta z odroczonej płatności to za przychodami nie idzie w parze wzrost poziomu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów. Zobowiązania odbiorców wynikające z niezapłaconych faktur są widoczne w aktywach obrotowych firmy w pozycji należności.
Nieściągalne należności są przykładem sytuacji kiedy firma zaraportowała sprzedaż (i bardzo często zyski z transakcji) ale nie jest w stanie wymusić na kontrahencie zapłaty za towar. Terminy zapłaty dawno minęły, trzeba zapłacić dostawcom i pracownikom a brakuje środków na terminowe wywiązanie się ze swoich zobowiązań. Teoretycznie spółka posiada aktywa obrotowe z których mogłaby finansować swoje wydatki. Jednak jeśli kontrahenci opóźniają się z zapłatą faktur następuje problem z płynnością. Firma która utraci płynność ma problem z pozyskaniem taniego finansowania zewnętrznego.
Z tego powodu tak ważne jest zarządzanie należnościami. Należy zachować balans między szybkim ściąganiem należności od klientów a dbaniem o relacje z kontrahentami. Zbyt restrykcyjna polityka zarządzania należnościami (np. płatność w chwili odbioru towaru albo 7-dniowy okres zapłaty) może zmniejszyć liczbę potencjalnych partnerów biznesowych. Z kolei zbyt liberalne podejście do oferowania kredytu kupieckiego może skutkować oferowaniem odroczonych płatność dla problematycznych klientów. Świetnym wskaźnikiem pozwalającym na badanie jak firma zarządza swoimi należnościami jest wskaźnik rotacji należności. Pozwala on w bardzo prosty sposób porównać ze sobą firmy działające w tej samej branży pod kątem zarządzania należnościami.
Jak obliczyć wskaźnik rotacji należnościami?
Wspomniany wskaźnik informuje ile razy w ciągu roku należności zamieniają się w gotówkę. Wzór jest bardzo prosty. Wskaźnik rotacji należności jest obliczany poprzez podzielenie przychodów ze sprzedaży przez należności krótkoterminowe. Im wyższa wartość wskaźnika tym krótszy cykl odzyskiwania gotówki przez przedsiębiorstwo.
Istnieją dwa sposoby obliczania wskaźnika rotacji należności. Jednym z nich jest wzięcie przychodów z danego roku obrotowego i podzielenie ich przez stan należności na koniec roku. Inną metodą jest wyliczenie średniego stanu należności w danym roku. Można go obliczyć poprzez podzielenie należności krótkoterminowych z początku i na koniec roku obrotowego. Innym sposobem jest wyliczenie średniej wartości stanu należności z każdego kwartału roku obrotowego.
W celu lepszego zrozumienia jak obliczany jest wskaźnik rotacji należnościami można posłużyć się przykładem. Aby obliczyć wspomniany wskaźnik należy pozyskać informacje o stanie należności oraz o przychodach spółki. Pierwsza informacja znajduje się w bilansie przedsiębiorstwa. Konkretniej w aktywach obrotowych. Forte w 2021 roku posiadało 187 mln zł należności z tytułu dostaw i usług. Rok wcześniej należności wynosiły 180 mln złotych.
Druga informacja znajduje się w rachunku zysków i strat (RZiS), która również jest częścią sprawozdania finansowego. Informacje dotyczące poziomu sprzedaży są widoczne na poniższym obrazie. Forte S.A. zaraportowało w 2021 roku przychody ze sprzedaży na poziomie 1,327 mld złotych. Dla porównania w roku poprzednim spółka osiągnęła sprzedaż na poziomie 1,160 mld zł.
Wyliczając wskaźnik rotacji należności pierwszą metodą w 2021 roku Forte miało go na poziomie 7,096 (tj. 1327/187). Rok wcześniej wspomniany wskaźnik był na poziomie 6,44 (tj. 1160/180). Widać zatem, że spółka znacznie poprawiła zarządzanie swoimi należnościami. Może to wynikać z poprawy kondycji finansowej kontrahentów albo zmiana polityki zarządzania należnościami.
Wyliczając wskaźnik rotacji należności drugą metodą w 2021 roku Forte miało go na poziomie 7,23 (tj. 1327/183,5). Należności krótkoterminowe zostały wyliczone poprzez wyciągnięcie średniej z wartości tego aktywa na początku roku (180 mln zł) i na koniec (187 mln zł).
Wskaźnik rotacji należności w dniach
Wylicza się go w nieco inny sposób niż wcześniejszy wskaźnik rotacji. W tym wypadku to należności są dzielone przez przychody ze sprzedaży. Wynik jest następnie przemnażany przez 365 dni. Wskaźnik rotacji należności w dniach informuje jak szybko od momentu sprzedaży gotówka powraca do przedsiębiorstwa. Im mniejsza liczba tym szybciej firma ściąga swoje należności. Wysokość wskaźnika w dużej mierze zależy od tego w jakiej branży działa przedsiębiorstwo.
Forte ma wspomniany wskaźnik w 2021 roku na poziomie 51,4 dnia, z kolei rok wcześniej wynosił on 56,6 dnia. Dla porównania spółka Walmart (największa sieć supermarketów w Stanach Zjednoczonych) ma wspomniany wskaźnik na poziomie 4,7 dnia. Jak widać model biznesowy Walmart jest nieco inny niż Forte. Sieć supermarketów sprzedaje towary za gotówkę, natomiast Forte oferuje swoim klientom (dystrybutorom) odroczony termin płatności.
Interpretacja wskaźnika rotacji należności
Im wyższa jest wartość wskaźnika rotacji należności tym gotówka szybciej wraca do spółki po sprzedaży. W przypadku wskaźnika rotacji należności w dniach im mniejszy wskaźnik tym lepiej. Niski wskaźnik oznacza, że firma szybko ściąga swoje należności.
Przy interpretacji wskaźnika warto spojrzeć na średnie wartości w branży. Wynika to z tego, że każda branża ma swoją własną dynamikę i własną „kulturę” relacji firma – odbiorca.
Wady i zalety wskaźnika rotacji należności
Zaletą wskaźnika jest jego prostota i łatwość pozyskania informacji na temat osiąganej przez firmę sprzedaży oraz poziomu należności. Dzięki temu w łatwy sposób można porównać ze sobą przedsiębiorstwa działające w tej samej branży.
Wadą wskaźnika jest jego podatność na politykę rachunkową przedsiębiorstwa. Przychody są rozpoznawane, z tego powodu należy spojrzeć w jaki sposób firma księguje swoją sprzedaż. Osobną kwestią jest zastosowanie polityki ostrożnościowej przez przedsiębiorstwo. Szybkie odpisy należności zmniejszają wskaźnik rotacji ale pogarszają wynik netto firmy.
Powiązane wpisy:
Cykl operacyjny przedsiębiorstwa – czym jest? Należności długoterminowe – definicja, przykłady 
Jak i gdzie kupić akcje Forte? Poradnik Rachunek zysków i strat – co przedstawia? 
Wskaźnik zmiany ROC – czym jest i jak działa? 
Wskaźnik DMI (Directional Movement Index) – jak działa? 
Wskaźnik AD (Accumulation/Distribution) 
Wskaźnik RSI – czym jest i jak działa? Jak korzystać? 
Wskaźnik/indeks PMI – czym jest? Definicja 
Wskaźnik DeMarker (DeM) – czym jest i jak działa?
