Rynek walutowy jest bezdyskusyjnie największym i najpłynniejszym rynkiem na świecie. Deklasując rynek akcji czy obligacji. Według szacunków Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) obrót na rynku walutowym był na poziomie 6 600 mld$ dziennie. 3 lata wcześniej dzienny obrót wynosił około 5 100 mld$. Jak wygląda inwestowanie w waluty? Według BIS na 6,6 bln$ obrotu składa się m.in:
- 2 bln$ na transakcjach spotowych
- 1 bln$ na transakcjach forward
- 3,2 bln$ na trasakcjach swapowych
- 0,4 bln$ pozostałe produkty (m.in. opcje)
Według danych BIS bezkonkurencyjną walutą jest amerykański dolar, który stanowi aż 88,9% obrotu na rynku walutowym. Na drugim miejscu znajduje się euro z ponad 32% udziałem. Z racji na to, że każda para walutowa składa się z dwóch walut np. EUR/USD to procenty sumują się do 200%.
Najpopularniejszą parą walutową jest EUR/USD, który odpowiada za 24% rynku. Jest to oczywiste, jeśli weźmie się pod uwagę, że Eurostrefa oraz USA to jedne z największych bloków gospodarczych na świecie. Kolejną w popularności jest para dolar-jen japoński czyli USD/JPY. Ciekawostką jest, że nadal w czołówce jest popularny „kabel” czyli USD/GBP.
Aby inwestycja w waluty miała sens, konieczne jest zrozumienie jak poruszają się poszczególne kursy walutowe. Po upadku systemu z Bretton Woods cały system monetarny świata został przemodelowany. W wielu krajach pojawiły waluty, których wartość jest ustalana siłami popytu oraz podaży. Jednak wciąż jest bardzo dużo walut, które mają sztywne kursy walutowe.
Jak w takim razie inwestować w waluty? Wszystkiego dowiesz się w dalszej części artykułu.
Rodzaje reżimów kursowych
IMF wyróżnia 4 główne typ kursów walutowych:
- Płynny – kurs walut zależy od kształtowania się popytu i podaży danej waluty na rynku. Z reguły kursy są „wolne”, co oznacza, że banki centralne i rządy nie interweniują na zmiany kursu walutowego. Są jednak kursy płynne, na których czasami dochodzi do interwencji walutowych. Według Międzynarodowego Funduszu Walutowego 34% członków MFW stosowało płyny kurs walutowy. Jako przykład płynnego kursu można podać dolara amerykańskiego (USD) i funta brytyjskiego (GBP).
- Pośredni (soft peg) – jest to najpopularniejszy typ reżimu walutowego. Nie jest jednak jednorodny. Najbardziej popularny jest „Conventional peg”, czyli kurs powiązany umownie z koszykiem walut albo walutą partnera handlowego. Według IMF stosuje go 45 krajów. Przykładem może być rial saudyjski, którego kurs jest ustalony na 3,75 riala za jednego dolara. Dopuszczone są jednak delikatne wahania kursu wokół ustalonej wartości. Do walut soft peg zalicza się także kursy pełzające, które po ustaleniu poziomu referencyjnego danej waluty dopuszczają pewien zakres wahań (np. +/- 2%).
- Kurs sztywny (hard peg) – kurs jest sztywno powiązany z inną walutą. Do tej kategorii reżimów walutowych zalicza się m.in. izby walutowe. Jest to sytuacja w której kurs waluty krajowej jest na sztywno powiązany z walutą innego kraju. Bank centralny takiego kraju ma ograniczone pole do prowadzenia polityki pieniężnej. Emisja pieniądza jest możliwa tylko w sytuacji wzrostu poziomu rezerw walutowych. IMF do tego typu krajów zalicza m.in. Bośnię i Hercegowinę. W 2020 roku kurs marki bośniackiej został ustalony na 0,51€.
- Pozostałe – kursy, które IMF nie sklasyfikował do żadnej z powyższych grup. Do niej należą waluty takich krajów jak: Kambodża, Syria czy Chiny.
Czym jest para walutowa?
Para walutowa to zestawienie kursu wymiany dwóch walut. Standard wygląda następująco: waluta bazowa/waluta kwotowana. Waluta bazowa stanowi punkt odniesienia, natomiast waluta kwotowana służy do wyceny i rozliczenia transakcji.
Przykładem może być kurs USD/PLN. 13 listopada kurs w ciągu dnia wyniósł 3,8. Oznacza to, że jeden dolar (waluta bazowa) jest warty 3,8 złotego (waluta kwotowana). Wzrost kursu tej pary walutowej oznacza aprecjację (wzrost wartości) dolara oraz deprecjację (spadek wartości) złotego. Kurs wymiany dolara i złotówki można zapisać również jako PLN/USD, wtedy jedna złotówka będzie warta 0,26315$.
Rodzaje par walutowych
Handel na rynku walutowym skupia się na głównych parach walutowych (majors). Inwestowanie w waluty zaliczane do „majors” jest najtańsze, ponieważ wysoka płynność powoduje, że spread walutowy jest na nich najniższy. Do głównych par walutowych zalicza się:
Para walutowa | Obszar gospodarczy/kraj waluty bazowej | Obszar gospodarczy/kraj waluty kwotowanej |
EUR/USD | Strefa Euro | Stany Zjednoczone |
USD/JPY | Stany Zjednoczone | Japonia |
GBP/USD | Wielka Brytania | Stany Zjednoczone |
AUD/USD | Australia | Stany Zjednoczone |
USD/CAD | Stany Zjednoczone | Kanada |
USD/CHF | Stany Zjednoczone | Szwajcaria |
NZD/USD | Nowa Zelandia | Stany Zjednoczone |
Są również pary walutowe zaliczane do „egzotycznych” np. dolar amerykański do peso meksykańskiego (USD/MXN) czy dolar amerykański do randa południowoafrykańskiego (USD/RPA). Te waluty charakteryzują się wyższymi spreadami, co podnosi koszty inwestowania w „egzotyczne” waluty.
Co wpływa na kurs walutowy?
W przypadku płynnych kursów walutowych ich wartość zależy od kształtowania się popytu oraz podaży na daną walutę. Rynek postrzega daną walutę w oparciu o szereg czynników:
- Postrzeganie gospodarki kraju – inwestorzy nie przepadają za rządami populistycznymi, które nie pilnują deficytów budżetowych oraz mają ujemny rachunek obrotów bieżących. Czasami samym rządom zależy na osłabieniu krajowej waluty, aby podnieść poziom konkurencyjności eksportu.
- Prowadzonej polityki monetarnej – polityka monetarna może zniechęcić inwestorów do inwestowanie w waluty krajów nie pilnujących poziomu inflacji. Również poziom stóp procentowych ma duży wpływ na zmiany kursów walutowych. Ich podniesienie zachęca inwestorów do nabycia waluty.
- Kształtowania się cen surowców – dotyczy to walut surowcowych. Zmiana ceny ropy ma duży wpływ na zachowanie się kursu rubla rosyjskiego (RUB), a ceny miedzi na chilijskie peso (CLP).
Jak możemy inwestować w waluty?
Inwestycja w waluty może mieć wiele form. Najpopularniejsze formy inwestycji na rynku walutowym to:
- Dostęp do rynku Forex (FX) u brokera
- Instrumenty pochodne w obrocie giełdowym
- Klasyczne nabywanie walut w kantorach
Inwestowanie w waluty za pośrednictwem brokera FX
Rynek forex jest jedną z najpopularniejszych metod inwestowania na rynku walut. Inwestor indywidualny może zainwestować w waluty przy pomocy brokerów forexowych. Są różne formy dostępu do tego rynku, w zależności od modelu w jakim działa broker. Wyróżnia się następujące modele rynkowe:
Market Maker (MM) – symulacja rynku walutowego, klient zawiera transakcję z brokerem forex, który przyjmuje transakcję „na własną książkę” albo zabezpiecza się na rynku międzybankowym. Klient nie płaci prowizji, zawiera się ona w spreadzie.
Straight Trough Processing (STP) – broker jest tylko pośrednikiem między klientem, a rynkiem walutowym. Przesyła zlecenia klienta do dostarczycieli płynności, ale nie tworzy zbioru ofert w jednym miejscu. Broker zarabia na prowizji.
Electronic Commuication Network (ECN) – broker stara się zgromadzić w jednym miejscu jak największą liczbę dostawców płynności oraz umożliwia klientom składanie zleceń w arkuszu. Zmniejsza to poślizgi. Im większa liczba dostawców płynności tym niższe spredy. Broker w takim modelu zarabia tylko na prowizji.
Multilateral Trading Facility (MTF) – jest to bardzo rzadko spotykany model działalności brokerów forex. Tutaj broker daje tylko dostęp do uporządkowanego arkusza zleceń (coś jak dom maklerski daje dostęp do zleceń na giełdzie).
Przykładami brokerów forexowych (oferujących instrumenty poprzez CFD) są: Admiral Markets, Plus500 czy XTB Brokers (opinie o XTB sprawdzisz tutaj).
Jak inaczej możemy inwestować w waluty? Poprzez kontrakty futures i opcje
Inwestowanie w waluty jest również możliwe za pomocą kontraktów terminowych. Jednym z miejsc obrotu jest Globex stworzony przez Chicago Mercantile Exchange (CME). Wartość jednego kontraktu EUR/USD wynosi 125 000€. Korzyścią z inwestowania na rynku pochodnym jest transparentność handlu, działanie izby rozliczeniowej oraz rynkowe naliczanie punktów swap. Kontrakty terminowe wygasają w każdym miesiącu, jednak obrót jest nierównomiernie rozłożony.
Dostępne są również opcje na kontrakty terminowe o wartości 1 kontraktu futures. Nie jest to najpłynniejszy instrument. Jego zaletą jest możliwość stworzenia wielu strategii inwestycyjnych, których nie można stworzyć za pomocą kontraktów CFD albo futures (np. strategia stelażu).
Na giełdzie CME można handlować kontraktami terminowymi zarówno pary walutowe dolara z walutami krajów rozwiniętych (np. jen japoński, funt brytyjski, dolar kanadyjski) jak i rozwijających (rubel rosyjski, peso meksykańskie, rupia indyjska).
Inwestowanie w waluty może odbywać się także za pośrednictwem polskiej giełdy. Na GPW dostępne są kontrakty terminowe tylko na pary walutowe z złotym polskim. Są to niewielkie kontrakty o wartości 1000 jednostek bazowych. W przypadku kursu EUR/PLN to 1000€, a USD/PLN to 1000$. Na warszawskiej giełdzie są dostępne kontrakty na dolara, euro, franka szwajcarskiego i funta brytyjskiego.
Kupowanie waluty w kantorach
Jest to najbardziej klasyczny sposób inwestowania w waluty. Jeśli inwestor uważa, że kurs EURO umocni się względem PLN to wymieni złotówki na euro. Wadą takiego sposobu inwestowania jest brak dźwigni finansowej oraz dosyć wysoki spred między ceną kupna, a sprzedaży. Plusem jest natomiast brak ponoszenia kosztów swapu, ponieważ inwestor nie korzystał z dźwigni.
Dlaczego inwestujemy w waluty?
Jest wiele powodów do zawierania transakcji na walutach. Najpopularniejszymi z nich to:
#1 Chęć zarobienia na zmianie kursu
Jest to najczęstszy powód inwestowania klientów na platformach forexowych. Inwestorzy oraz spekulanci wykorzystują analizę techniczną, fundamentalną albo makroekonomiczną do przewidzenia kierunku zmiany danej pary walutowej.
#2 Zabezpieczanie portfela akcji
W przypadku inwestowania na rynku zagranicznym istotne jest ryzyko walutowe. Doskonałym przykładem jest inwestycja na giełdzie tureckiej. Amerykański inwestor postanowił zainwestować na giełdzie tureckiej. Wybrał inwestycję w ETF iShares MSCI Turkey ETF (ticker: TUR). Mimo, że główny indeks Tureckiej giełdy (BIST 100) w ciągu ostatnich 10 lat (na dzień 13.11.2020) wzrósł o ponad 80%, to ETF wyceniany w dolarach stracił ponad 60%.
Tak właśnie zmaterializowało się ryzyko kursowe. W 2010 roku amerykański inwestor zamienił 1000$ po kursie 1,5 USD/TRY. Zainwestował 1500 lir tureckich w koszyk tureckich akcji. Indeks wyceniany w lirach tureckich wzrósł o 84%. W efekcie aktywa inwestora wzrosły do 2760 lir. Jednak w chwili sprzedaży kurs USD/TRY wyniósł 7,66. Wartość koszyka tureckich akcji wyceniana w dolarach wyniosła w momencie sprzedaży 360$. Aby ograniczyć ryzyko należałoby zająć długą pozycję na USD/TRY (gra na osłabienie liry). Kosztem były by punkty swapowe (różnica w stopach procentowych w Turcji i USA).
#3 Carry trade
Jest to strategia polegająca na pożyczaniu pieniędzy w walucie o niższej stopie procentowej oraz inwestowaniu w walutę o wyższej stopie procentowej. W wyniku codziennych rozliczeń na rachunku takiego inwestora każdego dnia naliczana byłaby dodatkowa kwota wynikająca z różnicy oprocentowania. Wadą takiej strategii jest narażenie na ryzyko kursowe. Przykładem zmaterializowania się ryzyka kursowego było zajęcie krótkiej pozycji na USD/TRY na początku lutego 2020 roku. Mimo codziennych dodatnich punktów swapowych inwestor w ciągu kilku miesięcy straciłby sporo kapitału. Kolejnym problemem jest różne wyliczanie swapu przez brokerów. Konieczne jest zajrzenie do tabeli punktów swapowych.
Kontrakty CFD są złożonymi instrumentami i wiążą się z dużym ryzykiem szybkiej utraty środków pieniężnych z powodu dźwigni finansowej. 74% rachunków inwestorów detalicznych odnotowuje straty pieniężne w wyniku handlu kontraktami CFD u niniejszego dostawcy CFD (XTB). Zastanów się, czy rozumiesz, jak działają kontrakty CFD i czy możesz pozwolić sobie na wysokie ryzyko utraty pieniędzy.
Inwestowanie jest ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.