W poniższym artykule omówiony zostanie bardzo istotny oraz popularny wskaźnik analizy technicznej. Wstęga Bollingera jest bardzo intuicyjnym wskaźnikiem i może być przydatnym narzędziem w warsztacie wielu analityków technicznych. Szczególnie często jest stosowany przez inwestorów, którzy lubią grać wewnątrz konsolidacji. W takiej sytuacji strategia, której składową jest wstęga bollingera może osiągać satysfakcjonującą stopę zwrotu.
Kto wymyślił wstęgę Bollingera?
Wskaźnik powstał w latach osiemdziesiątych XX wieku. Jego twórcą był John Bollinger. Jej powstanie wynikało obserwacji, że zmienność cen nie jest statyczna a dynamiczna. W takim razie można spróbować określić względny obszar, w którym cena będzie poruszać. Wstęga wykorzystuje odchylenie standardowe jako miarę statystyczną, która określa możliwy poziom wsparcia oraz oporu.
Stworzony kanał zmienności jest rysowany poniżej oraz powyżej określonej średniej cenie rynkowej. Jak nietrudno się domyślić odchylenie standardowe jest „czułe” na zmiany wartości zmiennych (cen). W efekcie podczas zagęszczenia notowań, wstęgi robią się węższe. Z kolei podczas okresów dużej zmienności następuje rozszerzenie wstęgi.
Wstęgi Bollingera – budowa
Wskaźnik składa się z dwóch band, które poruszają się wokół centrum, którym jest prosta średnia krocząca (SMA). Wartością domyślną dla średniej jest 20. Oznacza to, że SMA jest prostą średnią arytmetyczną z 20 poprzednich okresów. Oczywiście można manipulować SMA chcąc otrzymać określoną charakterystykę wstęgi Bollingera. Im średnia jest stworzona z większej ilości okresów (np. SMA (100)) tym mniej czuła jest cała wstęga.
Kolejnymi składowymi są wstęgi (górne oraz dolne). Każda z nich ma bardzo podobną konstrukcję. W przypadku górnej wstęgi wartością domyślną jest SMA + dwa odchylenia standardowe. Oznacza to, że górna „bariera” jest ustawiona o dwa odchylenia powyżej średniej.
W przypadku dolnej wstęgi (bandy) poziom wyznaczony przez średnią jest obniżony o dwa odchylenia standardowe. Wspomniana banda jest miejscem potencjalnej aktywności strony popytowej.
Oczywiście górna i dolna bariera są tylko „miękkimi barierami”. Oznaczają, że przez większość handlu cena powinna zawierać się w określonym przedziale. Jednak zdarzają się przełamania wstęgi bollingera.
Należy również pamiętać, że szerokość wstęgi zależy od odchylenia standardowego a ta jest pochodną zmian cen instrumentu bazowego w danym okresie. Podczas wąskiej konsolidacji bandy są ustawione bardzo blisko SMA. W efekcie należy spodziewać się, że zwiększa się szansa na wybicie wynikające z powrotu zmienności. Z kolei po okresie gwałtownych zmian ceny następuje poszerzenie wstęgi. Należy wtedy oczekiwać zawężenia notowań.
Samo przebicie wstęgi nie oznacza, że rynek jest wykupiony lub wyprzedany. Informuje tylko gdzie cena znajduje się względem zakresu zmienności.
Wstęga Bollingera – interpretacja
Mimo, że wspomniany wskaźnik jest bardzo charakterystyczny i łatwy do zwizualizowania, jest bardzo różnie interpretowany. Poniżej podstawowe są najpopularniejsze obserwacje jakie można „wychwycić” w wyniku stosowania wstęg Bollingera:
- Zbliżanie się ceny w okolice górnego pasma wahań oznacza statystycznie wysoki poziom ceny
- Kiedy cena rynkowa zbliża się do dolnego ograniczenia oznacza to statystycznie niski poziom cen
- Im szersze są bandy tym większa w badanym okresie była zmienność cen
- Im węższe bandy tym mniejsza zmienność cen w badanym okresie.
Jednak wnioski jakie płyną z tych obserwacji mogą być różne. Część traderów widząc, że cena zbliża się do górnej bandy może uznać, że impuls wzrostowy ma się ku końcowi. Z tego powodu zamykają długie pozycje i otwierają krótkie. Z kolei inni traderzy dotknięcie górnej bandy może być sygnałem do zajęcia długiej pozycji i zamknięcia krótkiej w wyniku pojawienia się szansy na wybicie z progu zmienności.
Podobnie wygląda sprawa ze zmiennością. Jeśli wstęgi są wąskie część inwestorów spodziewa się kontynuacji okresu zagęszczenia notowań. Z tego powodu albo zwiększają dźwignie albo stosują bliskie zlecenia obronne i take profit. Druga część traderów może spodziewać się, że skoro notowania się zagęszczają to wzrasta szansa na dynamiczny ruch w dowolnym kierunku. Z tego powodu starają się nie stawiać bliskich take profit aby nie zostać zbyt wcześnie wyrzuconych z zyskownego ruchu cenowego.
Strategia w oparciu o wstęgi
Część traderów wykorzystuje wstęgi Bollingera do tworzenia strategii inwestycyjnych opierających się na relacji ceny do dotychczasowego progu zmienności. Wśród najpopularniejszych strategii można wymienić grę na wybicie oraz grę wewnątrz wstęgi.
Wybicie ze wstęgi
Jest to popularna strategia, która powstaje podczas trwania dosyć wyraźnego trendu rynkowego. Największą skuteczność ma strategia, która zawiera pozycję zgodną z trendem wyższego rzędu. Przykładem może być sytuacja konsolidacji po impulsie wzrostowym. W takim wypadku przebicie górnego ograniczenia wstęgi oznacza, że znaczną przewagę uzyskała strona popytowa. W takiej sytuacji wzrasta prawdopodobieństwo wybicia się powyżej poprzedniego progu zmienności i kontynuowania trendu wzrostowego.
Wielu traderów z potwierdzeniem wybicia czeka do końca danej świeczki aby uniknąć sytuacji „fałszywego wybicia”, które pojawia się kiedy cena po naruszeniu górnej wstęgi zawraca do poprzedniego obszaru konsolidacji. „Kosztem” takiej sytuacji jest zgoda na „późniejsze wejście” co obniża relację potencjalnego zysku do ryzyka.
Przykładowa transakcja
Przykładem zastosowania tej strategii jest sytuacja na walorach PZU pod koniec lutego 2020 roku. Między grudniem a lutym 2020 roku kurs akcji spółki poruszał się w trendzie bocznym. Od początku lutego cena coraz częściej poruszała się w okolicy wsparcia. Dnia 24 lutego nastąpiło potwierdzone wybicie dolnej bandy wstęgi. Jednocześnie przebite zostało istotne wsparcie w postaci dołka z 6 lutego (38,81 zł). Po przebiciu wstęgi spadki przyspieszyły. W kulminacyjnym momencie spadków jaki miał miejsce 16 marca nastąpiło przetestowanie 23,8 zł.
Gra wewnątrz wstęgi
Jest to strategia, która zakłada, że wstęgi Bollingera wyznaczają „względnie prawdopodobny” zakres wahań ceny. Oznacza to, że cena po kontakcie z okolicami górnego ograniczenia wstęgi przestanie rosnąć i może spaść. Z kolei okolice dolnej bandy oznaczają zwiększone prawdopodobieństwo wzrostów.
Wspomniana strategia może dobrze działać w dwóch sytuacjach. Pierwszą jest silny trend boczny, który zwiększa prawdopodobieństwo na utrzymanie konsolidacji.
Drugą sytuacją jest granie „wewnątrz band” ale zgodnie z kierunkiem głównego trendu. Oznacza to, że jeśli główny trend jest wzrostowy należy zajmować długą pozycję w okolicy dolnej wstęgi oraz unikać zajmowania krótkiej pozycji w okolicy górnej bandy (ryzyko wybicia i kontynuacji trendu wzrostowego).
W przypadku trendu spadkowego należy starać się zająć krótką pozycję w sytuacji zbliżania się ceny w okolice górnego ograniczenia wstęgi Bollingera
Przykładowa transakcja:
Ciekawym przykładem zastosowania gry wewnątrz wstęgi jest sytuacja na walorach polskiego ubezpieczyciela PZU w okresie od sierpnia do grudnia 2019 roku.
PZU między 19 lipca a 28 sierpnia 2019 roku poruszało się w silnym trendzie spadkowym, który doprowadził do spadku kursu z okolic 45 zł do 36 zł. Po tym czasie nastąpiła konsolidacja, która oznaczała względną równowagę między popytem a podażą.
Dnia 14 listopada nastąpiło wybicie wstęgi, które okazało się fałszywe. W efekcie powstał duży górny cień, który oznaczał determinację strony podażowej. W efekcie pojawiło się ciekawe miejsce do zajęcia krótkiej pozycji. Dobrym miejscem do otworzenia krótkiej pozycji był dzień 19 listopada, kiedy po kolejnym wybiciu górnej bandy nastąpiła kontra podaży. W efekcie powstała świeczka z dwoma dużymi cieniami, co sugerowało niezdecydowanie rynkowe.
Z racji tego, że nadal trwała konsolidacja po impulsie spadkowym bezpieczniej było założyć krótką pozycję na zamknięciu z 19 listopada (38,9 zł). Ceną docelową była średnia 20 dniowa (37,82 zł). Wspomniany poziom został zrealizowany w ciągu dwóch kolejnych sesji.
Wstęga Bollingera – podsumowanie
Wstęga Bollingera jest jednym z bardziej intuicyjnych wskaźników stosowanych w analizie technicznej. Jest często stosowany przez traderów, którzy lubią trend boczny i grę „od bandy do bandy”. Może być też również stosowany przez grających zgodnie z trendem szukając miejsca zakończenia krótkoterminowej korekty trendu wyższego rzędu.
Inwestowanie jest ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.
Powiązane wpisy:
Wskaźnik RSI – interpretacja i prawidłowe zastosowanie 
Wskaźnik CCI – interpretacja i prawidłowe zastosowanie 
Wskaźnik FI (Force Index) – czym jest? Wskaźnik ULT (ultimate oscillator) – czym jest? Wskaźnik zmienności ATR – czym jest? Wskaźnik MFI (Money Flow Index) – co to jest? Średnia krocząca (ruchoma) – definicja, strategia Wskaźnik TRIX (Trix Index) – jak działa? Wskaźnik CMO (Chande Momentum Oscillator) Wskaźnik DPO (Detrended Price Oscillator)
