Aby zrozumieć sposób, w jaki działa rynek walutowy, niezbędne jest poznanie związanych z nim mechanizmów i pojęć. Jednym z nich jest SWAP. Co oznacza on w kontekście rynku walutowego i jak go umiejętnie wykorzystywać?
Czym są swapy i dlaczego występują na rynku walutowym?
Po angielsku SWAP oznacza zamianę.
Swap walutowy (FX Swap), którym zajmiemy się w tym artykule, powstał w wyniku modyfikacji pożyczek wzajemnych. Sposób, w jaki działa kontrakt swap, można porównać do ubezpieczeń. Przy transakcjach tego typu, tak samo, jak w przypadku ubezpieczenia, jedna strona chce się pozbyć ryzyka, a druga za odpowiednią opłatą jest gotowa je na siebie przyjąć.
Od czasu, gdy w 1981 roku zawarta została pierwsza tego typu transakcja, swap walutowy stał się znanym i szeroko wykorzystywanym, na rynkach międzynarodowych, narzędziem.
Na rynku Forex swapy walutowe wykorzystywane również przy handlu z dźwignią finansową, funkcjonują jako koszt (swap fee, rollover fee) utrzymania pozycji na kolejny dzień (overnight, nocleg pozycji).
W przeciwieństwie do prowizji broker nie nalicza kosztów noclegu przy otwieraniu lub zamykaniu pozycji, a podczas przedłużenia czasu jej trwania na kolejne sesje.
Podstawowe pojęcia związane ze swapami
Zanim przejdziemy do dokładniejszego wyjaśnienia SWAP-ów walutowych, omówmy potrzebne nam, podstawowe pojęcia:
- Spot – realizacja transakcji natychmiast lub do dwóch dni roboczych od zawarcia umowy, po aktualnych kursach
- Forward – realizacja transakcji na podstawie zawartej wcześniej umowy, według której jedna ze stron zobowiązuje się do sprzedaży, a druga do kupna waluty, w konkretnym terminie i z góry ustalonym kursie
- Standard SWAP – rodzaj umowy finansowej, w której pierwszą datą rozliczenia jest termin spot, a kolejna data rozliczenia jest ustalona na warunkach forward
- Overnight – utrzymanie pozycji pomiędzy sesjami handlowymi
Swap walutowy a forward
Swap walutowy, inaczej FX Swap to tzw. transakcja zwrotnej wymiany waluty. Jest ona połączeniem transakcji spot i forward.
Trader nabywa lub sprzedaje jedną walutę za drugą po pierwszym kursie i jednocześnie zobowiązuje się do jej odsprzedaży, lub kupna w przyszłości, po ustalonym kursie drugiej wymiany w danym terminie.
Przykład:
Podmiot A nabywa USD za EUR na warunkach spot, po aktualnym kursie. Jednocześnie obie strony umawiają się na termin i kurs, po którym podmiot A w przyszłości odsprzeda zakupione USD (X*F), za które otrzyma EUR.
Inne rodzaje SWAPów
Obok FX Swap Możemy wyróżnić dwa inne, podstawowe rodzaje transakcji SWAP:
1. Interest Rate Swap (IRS) – swap stopy procentowej
Umowa, na podstawie której strony zobowiązują się do wymiany przyszłych płatności odsetkowych w określonym z góry terminie i na ustalonych zasadach.
Przykład:
Podmiot X posiada inwestycje o wartości 500.000 USD, miesięczny zwrot z tej inwestycji to LIBOR (referencyjny poziom stóp procentowych na rynku międzybankowym) + 1%. Z racji tego, że poziom stóp procentowych się zmienia, zyski nie są stałe i różnią się w zależności od miesiąca. X nie jest z tego powodu zadowolony. W tym samym czasie podmiot Y posiada inwestycję o takiej samej wartości jak podmiot X, ale ze stałym oprocentowaniem i zwrotem 1,5%. X chciałby mieć stały poziom zysku i poczucie bezpieczeństwa, z kolei Y jest w stanie przyjąć na siebie to ryzyko, mając możliwość uzyskania zysków większych niż dotychczasowe. W taki sposób dochodzi do zamiany widocznej na powyższym diagramie. Od teraz podmiot X otrzymuje stały miesięczny zwrot 1,5%, a podmiot Y Libor + 1%.
2. Cross Currency Rate Swap (CIRS) – swap walutowo-procentowy
Rodzaj umowy łączącej swap walutowy i wzajemne płatności odsetkowe. Zupełnie tak, jak w przypadku FX swap, obie strony udzielają sobie pożyczek w dwóch różnych walutach, zobowiązując się do ponownej wymiany w określonym terminie. Jednocześnie przez okres trwania umowy, strony są zobligowane do płacenia sobie wzajemnie odsetek, wyliczanych na podstawie stóp procentowych waluty, w której zaciągnęły pożyczkę.
Przykład:
Bank A mający siedzibę w Unii Europejskiej pożycza USD od banku B po aktualnym kursie (S), jednocześnie zobowiązując się do jego odsprzedaży w późniejszym terminie.
W tej sytuacji EUR jest punktem odniesienia i instrumentem bazowym. Po transakcji każda ze stron jest zobowiązana płacić drugiej odsetki w wymiarze 3-miesięcznym (3M), wyliczane na podstawie Libor pożyczonej waluty. Bank B dodatkowo musi płacić swap bazowy (alfa), ustalony przy zawieraniu kontraktu. Po jego wygaśnięciu bank A zwraca bankowi B USD po kursie z pierwszej wymiany (X*S), a Bank B jest zobowiązany zwrócić EUR (X EUR).
Jak wyliczyć swap walutowy?
Trzeba przyznać, że wzór na wartość swap wydaje się na pierwszy rzut, oka dość skomplikowany. Zwłaszcza dla początkujących, dlatego Inwestorzy do jego obliczenia najczęściej używają kalkulatorów, które swoim klientom udostępnia obecnie coraz więcej brokerów.
Przeanalizujmy jednak wyżej wspomniany wzór, ponieważ jest on punktem wyjścia do zrozumienia, od czego zależy to, czy na koncie na koniec dnia naliczone zostaną punkty ujemne, czy dodatnie. Wyliczenia od podstaw składają się z dwóch etapów.
Etap pierwszy: Wyliczenie wielkości punktów SWAP
- T – liczba dni przyjętych do rozliczeń dla waluty
- d – ilość miejsc po przecinku, z którą broker kwotuje waluty
Widoczny powyżej wzór służy do obliczenia wielkości punktów swap dla pozycji długich i krótkich. Jak widać, do wykonania obliczeń potrzebne są dane takie, jak:
- wysokość stopy procentowej waluty bazowej i kwotowanej
- kurs wybranej pary walutowej
- liczba dni w roku do rozliczeń waluty
- dokładność wyceny instrumentu – ilość miejsc po przecinku
- marża brokera
Po podstawieniu danych, na przykładzie EURUSD, wyliczenia wyglądają następująco:
EURUSD = 1.1765
d= 5
ICE LIBOR EUR 1W= -0.02085
ICE LIBOR USD 1W = 0.02085
Wielkość punktów SWAP bez własnych obliczeń możemy odczytać z tabeli udostępnionej przez brokera. Poniżej widać przykładową tabelę swap brokera XTB.
Etap drugi:
Kiedy znamy już wielkość poszczególnych punktów, możemy przejść do wyliczenia ich wartości w kontekście konkretnej pozycji.
Dla uproszczenia przyjmijmy dane z pierwszego wzoru.
Przykład: EURUSD
- Rodzaj pozycji: krótka
- Nominał: 1 lot (100 000 EUR)
- Wielkość punktów SWAP dla pozycji krótkiej obliczona na podstawie różnicy w wysokości stóp procentowych: 4.6211
- 1 punkt: 0.00001
- Kurs USDPLN: 4,2383
Musimy pomnożyć wszystkie wartości przez siebie:
100000 x 4.6211 USD x 0.00001 x 4,2383 USDPLN = 19,58 PLN
Powyższy wynik to przykład obliczenia punktów swapowych, naliczanych każdego dnia za utrzymanie pozycji o wartości 1 lota, dla konta w PLN, poza sesją giełdową.
Jeśli interesuje nas tylko to, czy punkty będą ujemne, czy dodatnie, bez znajomości ich konkretnej wartości, można bardzo łatwo to obliczyć. Wystarczy znać wysokości stóp procentowych walut z danej pary i odjąć je od siebie.
Pozycja krótka: stopa procentowa waluty kwotowanej – stopa procentowa waluty bazowej = +/- SWAP
Pozycja długa: stopa procentowa waluty bazowej – stopa procentowa waluty kwotowanej = +/- SWAP
Jeśli uzyskany wynik jest ujemny, możemy spodziewać się naliczenia ujemnych punktów swap, i odwrotnie.
Kalkulatory swap
Aby zaoszczędzić czas i nie zrobić błędu, to ile wynosi swap, można sprawdzić za pomocą narzędzia, które udostępnia broker. Wystarczy wybrać walutę bazową konta i parę walutową, na której otwarta jest pozycja, a do tego wpisać jej wielkość w lotach. Pozostałe dane potrzebne do obliczeń kalkulator najczęściej generuje automatycznie.
Narzędzie daje gotowy wynik, który trader musi już tylko zinterpretować.
Jak interpretować swap walutowy i na nim zarabiać?
Dzięki przeanalizowaniu sposobu, w jaki wyliczany jest swap, wiemy, że podstawową informacją jest różnica w wysokości stóp procentowych. Należy pamiętać, że w wielu przypadkach swap jest na tyle mały, że ma niewielkie znaczenie dla rentowności inwestycji. Tym samym, jeśli chcemy, aby miał szansę zwiększyć zyski, musimy skupić się na tym, aby dysproporcja pomiędzy wysokością stóp procentowych była możliwie jak największa.
Aby świadomie wyselekcjonować instrument finansowy, inwestor musi zainteresować się tym, jak funkcjonuje polityka pieniężna w danym kraju oraz jakie działania będą w najbliższym czasie w związku z nią podejmowane. O decyzjach dotyczących stóp procentowych w najważniejszych gospodarkach można dowiedzieć się korzystając z kalendarza ekonomicznego, odwiedzając takie strony jak tradingeconomics.com.
Należy jednak zrozumieć, że wiedza inwestora nie może ograniczać się do aktualnych wydarzeń. Trzeba pamiętać, że rynek dyskontuje przyszłość, dlatego powinniśmy próbować określić przyszłą politykę banków centralnych. Do wysnuwania takich przypuszczeń potrzebna jest także podstawowa wiedza ekonomiczna.
Prostym przykładem jest sytuacja, która miała miejsce w Stanach Zjednoczonych na przełomie lat 2021/2022. W grudniu 2021 roku, amerykańskie CPI wyniosło 7%. Z racji tego, że banki centralne w krajach rozwiniętych dążą do utrzymania jej na poziomie 2%, naturalne jest, że powinny działać w kierunku jej spowolnienia.
Dlatego też na Wall Street oczekiwano rychłych podwyżek stóp procentowych.
Rzadko spotykana skala problemu inflacji sprawiła, że inwestor, śledząc wydarzenia z zakresu polityki pieniężnej USA, był w stanie łatwo przewidzieć zbliżającą się decyzję FED-u o podwyżkach, zanim stała się faktem. W tym samym czasie, Japonia, jak i również na początku – Europejski Bank Centralny, nie spieszyły się do podwyżek. Takie warunki to przykład okazji do tzw. transakcji Carry Trade, polegających na zarabianiu na pozytywnych swapach.
Dla kogo swapy są najistotniejsze?
Jako że SWAP naliczany jest za każdą dobę przetrzymania pozycji, dla jednych inwestorów będzie bardzo istotny, a dla innych – nie będzie miał żadnego znaczenia. Ma to naturalnie związek z tym że nie każdy uczestnik rynku gra długoterminowo i trzyma pozycję dłużej niż jedną sesję.
W przypadku daytraderów, których raczej trudno nazwać inwestorami, swapy, z wyłączeniem szczególnych przypadków, nie będą istotne, ponieważ ci otwierają i zamykają pozycję w tym samym dniu. To samo dotyczy scalperów, stosujących strategię zakładającą przeprowadzanie transakcji trwających minuty czy nawet sekundy.
Zamierzając otworzyć zlecenie na dłuższy okres, inwestor musi więc koniecznie uwzględnić swap podczas obliczania potencjalnych zysków i strat.
Kiedy broker nalicza swapy walutowe?
Zaznaczyliśmy już, że broker nie nalicza swapów przy otwieraniu czy też zamykaniu pozycji, a dopiero podczas przedłużenia czasu jej trwania o kolejne dni.
W dni powszednie, kiedy forex jest otwarty całodobowo, z reguły naliczanie punktów swap ma miejsce codziennie o północy. Część inwestorów może także zastanawiać się, jak wygląda sprawa z naliczaniem swapu za weekendy. Jest on naliczany potrójnie w różne dni, w zależności od brokera, najczęściej w piątek lub środę (za bieżący dzień + dwa dni bez handlu).
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Co to jest swap walutowy?
Swap walutowy to rodzaj umowy polegającej na wymianie dwóch walut po kursie spot i jednoczesnym zobowiązaniu do zwrotnej wymiany walut w przyszłości, po wcześniej ustalonym kursie.
Co to jest swap w bankowości?
Swap w bankowości to umowa pomiędzy dwoma podmiotami, która zakłada wymianę strumieni płatności – np. wymiana waluty na inną walutę, wymiana stałej stopy procentowej na zmienną. Taka umowa ma służyć zabezpieczeniu przed ryzykiem wynikającym ze zmian na rynku.
Co to jest swap na Forex?
Swap na Forex to koszt/zysk wynikający z przetrzymania pozycji do następnego dnia handlowego, wyliczany na podstawie różnicy w wysokościach stóp procentowych pomiędzy dwiema walutami.
Jak się oblicza swap?
Swap oblicza się na bazie różnicy w wysokościach stóp procentowych w danej parze walutowej.
Kiedy naliczany jest swap?
Na rynku Forex, swap naliczany jest codziennie o godzinie 00:00.
Co oznacza ujemny swap?
Swap ujemny oznacza, że inwestor musi dopłacić do utrzymania pozycji przez noc.
Co oznacza dodatni swap?
Dodatni swap oznacza, że inwestor, zamiast ponosić koszt, otrzymuje wynagrodzenie za przetrzymanie pozycji.
Kontrakty CFD są złożonymi instrumentami i wiążą się z dużym ryzykiem szybkiej utraty środków pieniężnych z powodu dźwigni finansowej. 75% rachunków inwestorów detalicznych odnotowuje straty pieniężne w wyniku handlu kontraktami CFD u niniejszego dostawcy CFD (XTB). Zastanów się, czy rozumiesz, jak działają kontrakty CFD i czy możesz pozwolić sobie na wysokie ryzyko utraty pieniędzy.
Inwestowanie jest ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.
Powiązane wpisy:
Liquid Swap na Binance – czym jest i jak działa tam farming? 
Price Action na rynku Forex – czym jest? 
Sentyment rynku – czym jest? Wyjaśnienie 
Czym jest geometria rynku? Zasady, założenia 
7 najlepszych książek o rynku forex 
Co to jest Maker (MKR)? Analiza ikony rynku DeFi 
Czym jest głębokość rynku? Co oznacza? 
Jak działa blockchain Flow? Zastosowanie na rynku NFT 
NFT na światowym rynku sztuki 
Binance vs Kraken: Starcie gigantów na rynku kryptowalut
