Average True Range (ATR) jest jednym z bardziej znanych wskaźników stosowanych w analizie technicznej. Wskaźnik ATR mierzy średnią zmienność w ujęciu bezwzględnych kursu instrumentu bazowego w danym okresie czasu. Wskaźnik zmienności nie jest z reguły używany jako sygnał do zajmowania pozycji. Najczęściej jest wykorzystywany jako pomoc w określeniu poziomów obronnych (stop loss) albo poziomu take profit. W dalszej części artykułu przedstawione zostaną podstawowe informacje o Average True Range.
Obliczanie ATR-a
Dobrą praktyką wśród traderów jest zrozumienie jak wskaźnik jest liczony. Pozwala to zrozumieć niuanse jakie stoją za każdym wskaźnikiem. Dzięki temu można uniknąć podstawowych „pułapek”, które wynikają z niewiedzy traderów.
Metoda wyliczana ATR jest bardzo prosta. True Range (TR), który przyjmuje największą wartość dla jednego z poniższych wyników:
- Różnica między ceną zamknięcia ostatniej świecy, a minimum obecnej świecy,
- Odległość między maksimum obecnej świecy, a ceną zamknięcia obecnej świecy,
- Różnica między maksimum, a minimum obecnej świecy.
Oznacza to, że ATR nie może spaść poniżej 0. Z reguły, wraz z zagęszczaniem notowań następuje zmniejszanie ATR, natomiast w przypadku wzrostu zmienności i większej wahliwości cen następuje wzrost Average True Range (ATR). Należy jednak zauważyć, że zmienność nie jest równa momentum.
Różnica między momentum oraz zmiennością
Należy pamiętać, że ATR nie mierzy siły trendu, tylko zmienność jaka panuje na rynku. Największym, podstawowym błędem jest traktowanie trendu wzrostowego albo spadkowego jako okresu wzrostu zmienności. Wskaźnik zmienności nic nie mówi o kierunku w jakim porusza się rynek, ale tylko o sile emocji na rynku. Wzrost wahań ceny przekłada się na większą zmienność. Z drugiej strony, wzrost zmienności nie zawsze musi oznaczać kształtowanie się trendu.
W okresie dużej zmienności, świece z reguły mają sporej wielkości cienie. Jednocześnie, korpusy tych świec są z reguły niewielkie, w porównaniu do knotów. Bardzo często rynek nie jest jednokierunkowy. Także, równie często, pojawia się „mieszanka” świec wzrostowych oraz spadkowych.
W przypadku momentum jest zupełnie inaczej. Wskaźniki takie jak RSI mierzą siłę trendu. W efekcie, ta „siła” dotyczy ruchu cen w jednym kierunku. Jeśli na danym rynku panuje wysokie momentum, to świece z reguły mają jeden kierunek. Bardzo często występują świece z niewielkimi cieniami.
Scenariusze
W celu klarowniejszego obrazu warto posłużyć się przykładami, w których przedstawimy scenariusze określające poszczególne relacje między zmiennością oraz momentum. W tym celu porównamy relacje między ATR, a RSI:
Scenariusz (1) pokazuje sytuację rynkową, kiedy jest wysoka zmienność oraz średnie momentum, a dużo świec ma knoty po obu stron. Z kolei cena powoli porusza się w dół. W efekcie Average True Range ma wysoką wartość oraz średnią wartość RSI.
Scenariusz 2 pokazuje, że kurs akcji poruszał się w trendzie wzrostowym, kiedy świece wzrostowe były niewielkie i prawie bez knotów. W efekcie, zmienność mierzona ATR była niska, z kolei RSI było wysokie.
Trzecia sytuacja przedstawia obraz, kiedy kurs akcji spada, zmienność akcji jest niewielka natomiast z powodu systematycznego spadku akcji nastąpił widoczna zmiana momentum. Wystąpiła sytuacja niskiej zmienności oraz silnego momentum. W efekcie, ATR jest niski oraz niski jest wskaźnik RSI (silny trend spadkowy).
Wielu traderów lubi łączyć ze sobą wskaźniki ATR oraz RSI, które stanowią ciekawe połączenie. ATR informuje o zmienności cen, natomiast RSI o silnym momentum. Dla zwolenników podążania za trendem, dobrą sytuacją jest niska zmienność oraz wysokie momentum. W takiej sytuacji nie następują głębokie korekty.
Jak wykorzystywać wskaźnik ATR
Wskaźnik ATR dostarczy bardzo istotnych informacji o aktualnym stanie rynku. Z tego względu może być używany do podejmowania lepszych decyzji tradingowych. ATR jest bardzo chętnie wykorzystywany do określania zleceń stop loss, take profit i poprawienia metody wejść i wyjść z rynku.
Stop Loss – Volatility Stop
Jest to stop loss oparty na zmienności danego instrumentu bazowego. W takiej sytuacji, wielu traderów wykorzystuje do określenia miejsca stop lossa właśnie wskaźnik ATR. W zależności od strategii inwestycyjnej stop loss może być ustanowiony głęboko (np. 6 krotność ATR) albo płytko (np. 0,5 krotności wskaźnika). Zaletą takiego rozwiązania jest dostosowanie zlecenia obronnego do obecnie panującej zmienności. Problemem może być stosowanie takiego rozwiązania w sytuacji zmiany poziomu zmienności (np. z niskiego poziomu na wysoki poziom).
Potencjał transakcji i zysku
Average True Range jest także wykorzystywany do określania potencjału zyskowności transakcji tradera. Wskaźnik można wykorzystać do ustawiania potencjalnego miejsca do realizacji zysków. W sytuacji panowania niewielkiej zmienności, wskaźnik będzie na niskim poziomie. W efekcie, ustawiając TP w odniesieniu do rynkowej zmienności może to pomóc w zwiększeniu skuteczności zamkniętych sytuacji. Problemem jest sytuacja, gdy następuje zmiana sytuacji rynkowej. Szczególnie dotyczy to przypadku gwałtownego wzrostu cen, który może „wyrzucić” zbyt wcześnie, w efekcie trader nie skorzysta z silnego momentum.
Jeśli ATR jest niski, należy stosować dosyć bliski take profit, z kolei kiedy zmienność jest wysoka, można ustawić miejsce do realizacji zysku znacznie wyżej. Oczywiście, w zależności od strategii, TP może być ustawiony szerzej (np. 5-krotność ATR) lub wężej (2-krotność ATR).
ATR – podsumowanie
Average True Range (ATR) jest jednym z najbardziej znanych wskaźników. Jest to uniwersalne narzędzie rynkowe. ATR może być stosowany zarówno na rynku akcji, towarów, jak i forex. Bardzo wielu inwestorów stara się łączyć ze sobą zmienność z momentum. Przykładem może być połączenie ATR ze wskaźnikiem RSI.
Wskaźnik Average True Range może być również wykorzystywany w określaniu zleceń obronnych (SL) oraz take profit (TP). W takim wypadku SL albo TP będzie odnosić się do zmienności rynkowej. W okresach, kiedy ATR jest na niskim poziomie (niska zmienność,) SL oraz TP będą znajdować się bliżej ceny transakcji. Należy jednak pamiętać, że okresy niskiej zmienności (wąskiej konsolidacji) często zapowiadają wzrost zmienności w niedalekiej przyszłości. W takiej sytuacji zbyt blisko ustawiony TP może pozbawić tradera szansy na duże zyski.
Powiązane wpisy:
Indeks zmienności/strachu VIX – czym jest? 
CVI (Crypto Volatility Index) – indeks zmienności kryptowalut 
Wskaźnik FI (Force Index) – czym jest? Wskaźnik ULT (ultimate oscillator) – czym jest? Wskaźnik MFI (Money Flow Index) – co to jest? 
Wskaźnik RSI – interpretacja i prawidłowe zastosowanie Wskaźnik EMV (Ease of Movement) – jak działa? Wskaźnik BOP (Balance of Power) Wskaźnik wolumenu OBV (On Balance Volume) Wskaźnik ACC (Acceleration) – jak działa?
