Co to jest fundusz indeksowy? Skuteczne inwestowanie i osiąganie ponadprzeciętnych stóp zwrotu stanowi trudną sztukę i udaje się niewielu. Nawet menadżerowie funduszy inwestycyjnych, mimo wsparcia doświadczonych analityków i nowoczesnych algorytmów, w większości nie są w stanie pobić rynku. W konsekwencji, z roku na rok rosnącą popularnością zaczynają cieszyć się produkty inwestycyjne skupione jedynie na odwzorowywaniu rynku. Instytucje oferujące tego rodzaju produkty to inaczej fundusze indeksowe.
Fundusze indeksowe – geneza
Historia
Amerykańscy badacze rynku kapitałowego już w latach 60 zauważyli, że inwestor nie jest w stanie osiągać systematycznie ponadprzeciętnych stóp zwrotu. Uczestnicy rynku błyskawicznie wykorzystują jakiekolwiek informacje mogące wpłynąć na wycenę instrumentów, dokonując transakcji. Ze względu na fakt, iż przeciętny inwestor nie ma łatwego dostępu do tego rodzaju informacji, nim zostaną one opublikowane, jego szanse na „wygranie z rynkiem” są dosyć niskie.
W związku z tym pojawił się pomysł utworzenia instytucji, której celem byłoby minimalizowanie kosztów obsługi i zarządzania. Pierwszy z funduszy indeksowych pojawił się w połowie lat siedemdziesiątych XX wieku w Stanach Zjednoczonych i miał za zadanie odwzorowywać skład indeksu SP500. Obecnie fundusze indeksowe obejmują ponad połowę aktywów wszystkich funduszy inwestycyjnych w Stanach Zjednoczonych.
Dlaczego warto?
Fundusze indeksowe oraz ETF przyciągają obecne rzesze inwestorów. Dzieje się tak, gdyż oferują najniższe możliwe koszty zarządzania, a jednocześnie stopę zwrotu, której większość inwestorów i tak nie jest w stanie przekroczyć. Stanowią jedną z najłatwiejszych dostępnych form inwestowania – nabywca może ograniczyć swoją aktywność jedynie do wpłacania określonej kwoty w dowolnych momentach. Nie musi spędzać czasu na planowaniu portfela, analizie informacji ze spółek ani obserwowaniu stanu rachunku maklerskiego. Ten rodzaj lokowania środków często określa się mianem inwestowania pasywnego.
Fundusze indeksowe umożliwiają również najwyższy możliwy stopień dywersyfikacji w ramach danej klasy aktywów.
Minusy
Inwestowanie pasywne za pośrednictwem funduszy indeksowych bądź ETF może nie odpowiadać części inwestorów. Lokując środki w ten sposób, pozbawiamy się możliwości kontroli nad składem naszego portfela akcyjnego. W szczególności, dla osób posiadających „żyłkę hazardzisty”, ta forma inwestowania może się wydawać nudna i nieciekawa.
Kolejny minus stanowi fakt, iż fundusze indeksowe nie są w stanie wyeliminować tzw. ryzyka systemowego. W przypadku, gdyby doszło do załamania na całym rynku giełdowym, również stracimy pieniądze.
W krótkim okresie zdarza się, iż fundusze aktywnie zarządzane są w stanie pobić indeks. Niemniej – wydłużanie horyzontu inwestycyjnego zdecydowanie działa na korzyść inwestowania pasywnego.
Fundusze indeksowe – na co uważać?
Inwestor, który zamierza nabyć jednostki uczestnictwa w funduszu indeksowym, powinien zwrócić uwagę na kilka aspektów.
Fundusze indeksowe a ETF – różnice
Podstawową różnicę stanowi fakt, iż jednostki ETF podlegają handlowi na giełdzie oraz wyceniane są na bieżąco w trakcie sesji. Szerzej o funduszach ETF przeczytasz tutaj. Fundusze indeksowe z kolei emitują jednostki uczestnictwa, które sprzedają bezpośrednio inwestorowi, bądź umarzają i wymieniają na gotówkę. Aktywa funduszy indeksowych wyceniane są jednorazowo w ciągu dnia, zwykle pod koniec sesji giełdowej. Nabycie jednostek uczestnictwa w funduszu indeksowym nie wymaga zakładania rachunku maklerskiego.
Rodzaj replikacji – fizyczna czy syntetyczna?
W przypadku replikacji fizycznej, fundusz skupuje aktywa w takiej proporcji, w jakiej występują one w instrumencie, który usiłuje odwzorowywać. Dla przykładu – fundusz indeksowy na indeks DJIA będzie skupował 30 największych spółek amerykańskich, każdą w takim stopniu, w jakim ma udział we wskaźniku.
Replikacja syntetyczna pozwala na odwzorowanie zachowania danego indeksu, jednak fundusz czyni to poprzez wystawienie bądź nabycie instrumentów pochodnych. W tym celu wchodzi w sieć skomplikowanych relacji z innymi instytucjami finansowymi.
Z perspektywy inwestora, bezpieczniejsza jest replikacja fizyczna – w tej sytuacji bowiem aktywa funduszu pokrywają wartość jednostek uczestnictwa. Przy replikacji syntetycznej istotnym czynnikiem staje się wiarygodność instytucji, które są partnerami funduszu indeksowego. O ile, w przypadku stabilnej sytuacji rynkowej, ryzyko upadłości partnerów funduszu jest bliskie zeru, o tyle, w chwili zawirowań na rynkach może stanowić „być lub nie być” danego funduszu indeksowego.
Błąd replikacji – „tracking error”
Ze względu na koszty transakcyjne i zarządzania, każdy z funduszy indeksowych pozwala sobie na pewną tolerancję w zakresie stopnia odwzorowywania indeksu. Z zasady, im większe aktywa, jakimi dysponuje dany fundusz, tym mniejszy błąd. Im mniejsza jest ta wielkość, tym bardziej zbliżone w czasie będą wyniki funduszu oraz indeksu. Błąd odwzorowania istotnie waży w czasach silnych wahań rynkowych. Niektórzy inwestorzy uznają go za zaletę, gdyż pozwala na wygładzenie zmian wartości funduszu.
Opłaty za zarządzanie
W tym przypadku, zastosowanie mają te same zasady, co przy inwestowaniu w typowe fundusze inwestycyjne. Aby zmaksymalizować nasz zwrot z inwestycji, powinniśmy się skupić na funduszu z najmniejszymi możliwymi kosztami obsługi aktywów. Warto zwracać uwagę na tzw. „wskaźnik TER”, który podsumowuje wszystkie koszty działania danego funduszu.
Instrument bazowy
Finalnie, warto zwrócić uwagę, w jakie instrumenty finansowe chcemy w ogóle inwestować. W ofercie funduszy indeksowych znajdziemy możliwości inwestowania w indeksy akcji, rynku dłużnego, surowców, nieruchomości i innych. Warto zwrócić uwagę na to, czy indeks odzwierciedla tylko zmiany cen jego komponentów, czy również dochody z nich osiągane (tzw. indeks Total Return). Inwestor powinien zadać sobie również pytanie, jaki poziom ryzyka chce podjąć i uzależnić od tego decyzję o wyborze instrumentu.
Fundusze indeksowe – gdzie kupić?
Rynek krajowy
Na polskim rynku fundusze indeksowe nie są jeszcze popularną formą inwestowania. W naszym kraju tego rodzaju instytucje prowadzą jedynie PKO, PZU, Ipopema, Nationale Nederlanden i Quercus. Jeśli chodzi z kolei o krajowe fundusze ETF, to na polskiej giełdzie notowanych jest obecnie sześć ich rodzajów. Są to ETFy oparte o indeksy: S&P 500, Dax, WIG20, WIG20TR oraz MWIG40TR.
Sprawdź rekomendowane przez nas miejsca do zakupu ETF:
| Firma | Prowizje | Oferta | Szczegóły |
|---|---|---|---|
 RECENZJA XTB | Do 100 000 EUR miesięcznego obrotu: Akcje 0% Fundusze ETF 0% Od nadwyżki powyżej 100 000 EUR: Akcje 0,2% min. 10 EUR Fundusze ETF 0,2% min. 10 EUR | SUPER OFERTA! 0% prowizji za handel akcjami oraz ETF (do 100 000 EUR miesięcznego obrotu) Minimalny depozyt: brak Platforma: xStation + Bezpłatny dostęp do notowań on-line + Akcje z 16 rynków giełdowych (m.in. polskie akcje z GPW, EURONEXT, NYSE) + NOWOŚĆ! Konto IKE + Akcje ułamkowe – inwestuj już od 10 PLN + Dostęp do giełd z jednego konta + Polski support 24/5 oraz PIT-8C + Oprocentowanie wolnych środków | Sprawdź ofertę Oferowane instrumenty finansowe są ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie |
 RECENZJA TMS BROKERS | 0 zł prowizji na zagranicznych giełdach na rachunkach prowadzonych w PLN i EUR (bez limitu obrotu i liczby transakcji) 0,29% prowizji na zagranicznych giełdach na rachunku prowadzonym w USD 0,19% (min. 5 zł) prowizji na GPW | Dom Maklerski 2022 (wg Invest Cuffs 2023) Minimalny depozyt: brak + Ponad 1800 akcji z największych giełd + Dostęp do analiz i raportów giełdowych + Handel na kontach PLN, EUR lub USD | Sprawdź ofertę Oferowane instrumenty finansowe są ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie |
 | Giełda i fundusze ETF od 0,02 USD Waluty spread od 0,3 Metale od 3 USD Transakcje terminowe, opcje od 1,5 USD Fundusze od 0,5% Obligacje od 9 bps | Minimalny depozyt: 10 000 EUR Platforma: własna + 300 000 instrumentów finansowych + Dostęp do ponad 50 rynków (w Stanach Zjednoczonych, Europie i Azji) + Support 24/7 | Sprawdź ofertę Oferowane instrumenty finansowe są ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie |
Rynek zagraniczny
W jaki sposób nabyć zagraniczne fundusze indeksowe?
Zdecydowanie większy wybór znajdziemy wśród instytucji zagranicznych. Oferta jest zarówno szersza, jak i obarczona niższymi kosztami zarządzania niż w naszym kraju. Niestety, bezpośrednie nabycie ich od funduszu poza granicami Polski jest zadaniem dość trudnym. Najprościej będzie jednak nabyć je w formie ETF – możemy to zrobić za pośrednictwem naszego biura maklerskiego, o ile udostępnia ono możliwość handlu na giełdach zagranicznych.
Często fundusze zagraniczne udostępniają możliwość ich nabycia zarówno w formie jednostek uczestnictwa, jak i ETF na rynku. Trzeba liczyć się z tym, iż zapłacimy od każdej transakcji prowizję maklerską, niemniej, jest ona kosztem jednorazowym.
Kwestie podatkowe
Przy zakupie funduszy zagranicznych istotności nabierają kwestie podatkowe. Najbardziej ważą one w przypadku indeksów Total Return – należy zbadać, w jaki sposób w danym kraju możemy rozliczyć dochody z dywidendy. Jeżeli nie będziemy w stanie uniknąć podwójnego opodatkowania, może okazać się, że podatek od zysków kapitałowych zapłacimy najpierw za granicą, a potem w Polsce, od zysku, który nam pozostanie. Analogicznie – rebalancing portfela prowadzony przez fundusz również będzie miał wpływ na powstanie dochodu bądź straty podatkowej. Podobna sytuacja nastąpi w momencie zmian w składzie indeksu bazowego.
Podsumowując, jeśli jesteś inwestorem, który chce tylko wkładać określoną sumę pieniędzy i nie głowić się nad dalszym losem inwestycji – inwestowanie pasywne jest dla Ciebie. Jeśli posiadasz żyłkę hazardzisty i lubisz spekulować, również rozważ inwestowanie pasywne – istnieje bowiem duża szansa, iż osiągniesz w ten sposób dużo lepsze wyniki, choć będziesz musiał zrezygnować z dreszczyku emocji.
Do miesięcznego obrotu 100 000 EUR. Transakcje powyżej tego limitu zostaną obciążone prowizją w wysokości 0,2% (min.10 EUR). 0,5% koszt przewalutowania może mieć zastosowanie. Produkt ten jest nabywanym od XTB prawem powierniczym do ułamkowych części akcji lub ETF. Zapoznaj się z KID. Inwestowanie jest ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.
Inwestowanie jest ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.
Powiązane wpisy:
Inwestowanie indeksowe. Instrumenty finansowe typu ETN i ETC, Tomasz Miziołek [recenzja] 
Najlepsze fundusze ETF na Bitcoin i inne kryptowaluty 
Short squeeze – czym jest i jak czym polega? 
Kanał Donchiana – czym jest? Jak z niego korzystać? 
Czym są wykresy footprint? Jak z nich korzystać? 
Strefy popytu i podaży – czym są i jak działają? 
Profil wolumenu – czym jest i jak działa? 
Analiza 5C – na czym polega? Jak ją wykonać? Czym jest zysk/strata netto (EAT)? Jak obliczyć? Czym jest zysk/strata brutto (EBT)? Jak obliczyć?
