Relative Strength Index, czyli wskaźnik siły względnej to jeden z najpopularniejszych oscylatorów stosowanych przez traderów. Narzędzie to, które znajdziemy na praktycznie każdej platformie tradingowej, służy przede wszystkim do rozpoznawania punktów zwrotnych cen. Jednocześnie jest ono na tyle uniwersalne że może być wykorzystane na praktycznie dowolnym instrumencie. .
Zanim włączysz go do swojej strategii, dowiedz się, czym jest wskaźnik RSI i jak go interpretować.
Co to jest RSI?
Wskaźnik RSI został opracowany i opublikowany w 1978 roku w książce New Concepts in Technical Trading Systems, napisanej przez Wellesa Wildera – wybitnego specjalistę analizy technicznej, który opracował kilka kluczowych wskaźników stosowanych obecnie przez inwestorów na całym świecie: ATR, ATX i SAR.
Dzisiaj oscylator RSI to podstawowe narzędzie każdego tradera, który inwestuje na rynkach Forex i rynkach akcyjnych. Daje on sygnał, w którym momencie dokonać zakupu lub sprzedaży danego instrumentu, a także informuje o wyprzedaniu lub wykupieniu rynku.
Z praktycznego punktu widzenia, wskaźnik RSI określa stosunek ruchów ceny w górę do jej ruchów w dół, wykorzystując do analizy ceny zamknięcia występujące w danym okresie. Wynik obliczeń został znormalizowany i zamknięty w skali, dlatego mieści się on w skali od 0 do 100.
Jak obliczany jest Relative Strength Index?
Do obliczenia oscylatora RSI potrzebne są ceny zamknięcia, które posłużą do obliczenia wartości RS, która stanowi podstawę i jedyną niewiadomą wzoru.
Samo RS obliczane jest przez podzielenie średniej wartości wzrostu cen zamknięcia z danego okresu, przez średnią wartość spadku cen zamknięcia z danego okresu. Na szczęście takich działań nie musisz za każdym razem wykonywać ręcznie. Wystarczy skorzystać z dowolnej aplikacji oferującej podgląd określonych wskaźników i oscylatorów do analizy technicznej np. MetaTrader 4 lub MetaTrader 5.
Zastosowanie oscylatora RSI – jak go wykorzystać?
Strefy wyprzedania i wykupienia na wskaźniku RSI
Dużo ważniejsze od samych obliczeń jest to, jak interpretować wskaźnik RSI i wykorzystać go w praktyce. Sposób pierwszy zakłada sprzedaż przy poziomach wykupionych i kupno przy poziomach wyprzedanych w ramach strategii typu Mean Reversion (powrót do średniej).
Interpretacja RSI w tym przypadku będzie wyglądać tak, jak poniżej.
- RSI równe 100 oznacza zwiększone prawdopodobieństwo odwrócenia trendu na zniżkowy
- RSI większe niż 70 oznacza sygnał sprzedaży
- RSI mniejsze niż 30 oznacza sygnał kupna.
- RSI równe 0 oznacza zwiększone prawdopodobieństwo odwrócenia trendu na zwyżkowy.
Warto wspomnieć, że istnieje również druga szkoła interpretacji wskaźnika RSI. Jej wyznawcy przyjmują za punkty graniczne wartości 80 i 20.
Chcąc podsumować wszystkie założenia, wiemy, że:
- Gdy wskaźnik RSI spada do poziomu poniżej 30 – jest to krótkoterminowy sygnał do rozpoczęcia krótkiej sprzedaży.
- Gdy oscylator RSI wchodzi w strefę wykupienia (przekracza granicę 70) – jest to krótkoterminowy sygnał do rozpoczęcia kupna instrumentu.
Obie sytuacje zostały zaznaczone na wykresie pary walutowej GBP/USD.
źródło: MateTrader4, para walutowa GBP/USD
Zarówno wykupienie, jak i wyprzedanie są dla inwestorów jasnym sygnałem, że warto zająć określone pozycje. Przy interpretacji obu stanów należy zwrócić uwagę nie tylko na to, czy wartość RSI przekracza 30 lub 70, ale również na to, czy wskaźnik wchodzi, czy też wychodzi z danej strefy.
źródło: MateTrader4, para walutowa USD/CHF
Strefy wyprzedania i wykupienia RSI, a ryzyko
Wskaźniki techniczne z perspektywy początkujących są tak samo atrakcyjne, jak niebezpieczne. Powód? Narzędzia te dają traderowi iluzję kontroli i często są traktowane przez niego jako pełnowartościowe informacje rynkowe.
To o tyle kłopotliwe, że obraz w okienku RSI to tylko i wyłącznie interpretacja ruchu ceny zbudowana przez to narzędzie. I będzie ona różnić się, w zależności od jego ustawień. W ten sposób, świeży trader będzie łapał się na tym, że przy RSI głęboko w obszarze wyprzedania, cena kontynuuje trend spadkowy i realizuje jego stop loss – i odwrotnie.
Na tego typu przykładzie powyżej, próby łapania dołków dzięki sygnałom wysyłanym przez RSI skończyłyby się tragicznie.
Regularna dywergencja niedźwiedzia i bycza czyli zwiastuny odwrócenia tendencji
Kolejny sposób wykorzystania RSI to tzw. dywergencja (od angielskiego słowa “divergence” – “rozbieżność/odejście”).
Dywergencję RSI nazywamy sytuacją, w której cena danego instrumentu zmierza w przeciwnym kierunku niż oscylator RSI. Takie okoliczności następnie są interpretowane przez inwestorów jako ostrzeżenie, że aktualny trend może się osłabiać i wkrótce się odwróci.
Co bardzo istotne, aby rozpoznać regularną dywergencję podczas trendu wzrostowego, zwracamy uwagę na szczyty – zarówno na wykresie cenowym, jak i w okienku oscylatora. Natomiast podczas trendu spadkowego, regularną dywergencję rozpoznajemy, zwracając uwagę na dołki na wykresie cenowym i na RSI.
Żeby w pełni zrozumieć ten koncept, spójrz na poniższy schemat.
Po lewej widać sytuację normalną, w której zarówno cena instrumentu, jak i oscylator RSI tworzą wyższe szczyty w trendzie wzrostowym (w trendzie spadkowym cena tworzy niższe dołki – tak samo jak oscylator RSI), a następnie:
- Bearish Divergence, czyli dywergencję niedźwiedzią – scenariusz, w którym cena instrumentu tworzy nowe wyższe szczyty w trendzie wzrostowym, a oscylator RSI zachowuje się przeciwnie – nie jest w stanie pokonać ostatniego szczytu i tworzy niższy szczyt. Taka sytuacja często ma zwiastować odwrócenie trendu wzrostowego i nadchodzące spadki, lub przynajmniej jego chwilowe wyczerpanie i korektę.
- Bullish Divergence, czyli dywergencję byczą – scenariusz odwrotny, gdzie cena instrumentu spada, tworząc niższy od poprzedniego dołek, podczas gdy oscylator rysuje dołek wyższy od poprzedniego. W takim przypadku inwestor może spodziewać się wyczerpania wzrostu w postaci odwrócenia trendu lub korekty.
Poniżej widać przykłady dwóch regularnych dywergencji – niedźwiedziej i byczej.
Dywergencja ukryta – sygnał kontynuacji trendu
Podczas gdy regularna dywergencja służy traderom do rozpoznawania odwróceń trendów, tak dywergencja ukryta jest sygnałem kontynuacji aktualnej tendencji. To przypadek odwrotny do dywergencji regularnej, który podczas trendu wzrostowego rozpoznajemy, zwracając uwagę na dołki – zarówno na wykresie, jak i w oknie oscylatora, a podczas trendu spadkowego – na szczyty.
W ten sposób ukryta dywergencja w trendzie wzrostowym, zwiastująca kontynuację tego trendu, będzie składać się z wyższych dołków na wykresie cenowym i niższych dołków w oknie oscylatora. Natomiast podczas trendu spadkowego, dywergencję ukrytą rozpoznamy poprzez niższe szczyty rysowane na wykresie cenowym i wyższe szczyty rysowane przez oscylator.
Jakie wskaźniki warto łączyć z RSI?
Pierwszym narzędziem które może być połączone z RS i w jednej strategii jest linia bazowa.
Poniżej w tej roli występuje średnia krocząca o ustawieniu 200.
Jeśli cena porusza się powyżej średniej – przyjmujemy, że rynek znajduje się w trendzie wzrostowym i odwrotnie. Zestawienie RSI i linii bazowej może być użyteczne w trendach kierunkowych. Wówczas, w tendencji spadkowej będziemy otwierać tylko pozycje krótkie w obszarze wykupienia RSi, a w tendencji wzrostowej – pozycje długie w obszarze jego wyprzedania.
RSI jako wskaźnik potwierdzający – przełamanie wsparcia i oporu
Relative Strength Index równie dobrze może być traktowany jako dodatkowe potwierdzenie pomysłu, działając w parze z Price Action I takie połączenie wydaje się zdecydowanie ciekawsze od poprzedniego.
Poniżej widać taki przykład.
Czarną linią oznaczyliśmy dość oczywisty poziom wsparcia. Cena schodzi poniżej niego i wydaje się, że trend spadkowy będzie kontynuowany z tego punktu. Jednakże, podaż jest zbyt słaba na taką kontynuację i rynek dość szybko zawraca. Jednocześnie, w okienku RSI widać dywergencję, która może być wykorzystana jako sygnał do otwarcia pozycji długiej.
Zauważ, że RSI nie jest tutaj kluczowy, a na decyzję o kupnie składają się trzy różne elementy:
- Cena łamie poziom wsparcia
- Po przełamaniu, agresywnie zawraca
- Między ceną a RSI występuje dywergencja
Wskaźnik RSI – czy warto z niego korzystać?
Założenie, że RSI w obszarze wyprzedanym jest sygnałem do kupna, jest częścią tradingowej wiedzy powszechnej, ale powinieneś zauważyć, że jego prawdziwości nikt nie potwierdza. Wszystko to jest teorią, której potrzebujesz, by samemu zdecydować, czy w ogóle chcesz korzystać z tego narzędzia.
Jak to zrobić? Dzięki samodzielnym badaniom.
Na przykład – przyjmijmy scenariusz, w którym RSI znajduje się poniżej poziomu 30, jednak cena kontynuuje spadki. Warto dowiedzieć się:
- Jak często na wybranym rynku i interwale ma miejsce taki scenariusz
- O ile punktów/procent przeważnie spada cena w takim scenariuszu?
Bardzo rzadko zdarza się, by ktoś wykonał tę pracę. Najczęściej, trader zakłada, że skoro RSI został umieszczony w książce czy artykule, pomoże mu zarabiać pieniądze. To narzędzie, samo w sobie, bez długich testów, jest jednak bezużyteczne. Nie traktuj go jako wskaźnik KUP/SPRZEDAJ, lecz raczej jako punkt odniesienia dla ceny.
Jeśli nie masz doświadczenia w arkuszach kalkulacyjnych, użyteczny będzie nawet prosty backtesting, mający za zadanie zebrać jak najwięcej informacji na temat zachowania RSI w poszczególnych reżimach rynku – w trendzie bocznym i trendzie kierunkowym.
A więc, czy warto korzystać z RSI?
Odpowiedź nie jest jednoznaczna, ponieważ pytanie jest skonstruowane nie najlepiej. To tak, jakby zapytać: „czy warto korzystać z klucza francuskiego?”.
Jeśli dysponujesz strategią, która działa dzięki RSI i masz statystyczne dowody na to, że ten wskaźnik zwiększa jej skuteczność, to oczywiście warto z niego korzystać. Jeśli jednak nie masz takiej strategii, to ślepe kierowanie się sygnałami wysyłanymi przez to narzędzie jest najgorszym, co możesz zrobić.
Zalety wskaźnika RSI
- Łatwość wykorzystania
- Prosty do interpretowania
- Potencjalnie skuteczny w połączeniu z innymi wskaźnikami
- Możliwy do wykorzystania na praktycznie każdym rynku finansowym – of FX, przez akcje i obligacje, aż po kryptowaluty
Wady wskaźnika RSI
- Słabo sygnalizuje silne trendy
- Skuteczny przede wszystkim w trendach bocznych – w trendach kierunkowych może dawać fałszywe sygnały
FAQ
Jak czytać wskaźnik RSI?
RSI powinien być traktowany jako punkt odniesienia dla wykresu cenowego. Ruch oscylatora zestawiamy z ruchem ceny po to, by (szczególnie w trendach bocznych) kupować/sprzedawać instrument w obszarach wyprzedania/wykupienia RSI, lub rozpoznać tzw. dywergencję – rozbieżność między ceną a oscylatorem.
Przy jakim RSI kupować?
W trendzie bocznym, powinniśmy kupować w obszarze wyprzedanym, czyli poniżej 30 w oknie oscylatora RSI.
Przy jakim RSI sprzedawać?
Zwykle, pozycję krótką otwieramy, gdy RSI znajdzie się powyżej poziomu 70.
Jak ustawić wskaźnik RSI?
Domyślna długość RSI wynosi 14, co oznacza, że wartość oscylatora jest kalkulowana na podstawie danych z ostatnich 14 świec. Mogą być to tradycyjnie – ceny zamknięcia świec, ale i ceny otwarcia, czy też najniższe/najwyższe zarejestrowane w świecach ceny. W dowolnej platformie handlowej powinieneś wejść w ustawienia RSI, gdzie będziesz miał możliwość modyfikowania: jego długości czy wartości poziomów wykupienia/wyprzedania. Pamiętaj, że optymalne ustawienia RSI nie istnieją i będą różnić się w zależności od strategii i rynku.
Co to znaczy że rynek jest wyprzedany?
Rynek nazywamy wyprzedanym po agresywnych spadkach, po których, statystycznie, powinna nadejść korekta w trendzie spadkowym lub odwrócenie tendencji. W przypadku wskaźnika RSI, z rynkiem wyprzedanym mamy do czynienia, gdy oscylator znajdzie się poniżej poziomu 30. Pamiętaj jednak, że cena może kontynuować spadki nawet przy nurkującym poniżej 30 RSI – to tylko interpretacja wskaźnika technicznego.
Kontrakty CFD są złożonymi instrumentami i wiążą się z dużym ryzykiem szybkiej utraty środków pieniężnych z powodu dźwigni finansowej. 74% rachunków inwestorów detalicznych odnotowuje straty pieniężne w wyniku handlu kontraktami CFD u niniejszego dostawcy CFD (XTB). Zastanów się, czy rozumiesz, jak działają kontrakty CFD i czy możesz pozwolić sobie na wysokie ryzyko utraty pieniędzy.
Inwestowanie jest ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.
Powiązane wpisy:
Wskaźnik CCI – interpretacja i prawidłowe zastosowanie 
Wstęga Bollingera – czym jest? Interpretacja Wskaźnik MFI (Money Flow Index) – co to jest? Wskaźnik TRIX (Trix Index) – jak działa? Wskaźnik EMV (Ease of Movement) – jak działa? Wskaźnik BOP (Balance of Power) Wskaźnik CMO (Chande Momentum Oscillator) Wskaźnik wolumenu OBV (On Balance Volume) Wskaźnik DPO (Detrended Price Oscillator) Wskaźnik Parabolic SAR (Stop and Reversal)
