Adresy Bitcoin mogą zawierać setki tysięcy BTC albo zaledwie parę satoshi. Zawsze należy jednak gospodarować tymi funduszami sprawnie i bezpiecznie. W tym kontekście zbadamy różnice między najczęściej spotykanymi typami adresów, jak Legacy, SegWit czy Taproot.
Wprowadzenie do adresów Bitcoin
Adresy są w sieci Bitcoin kluczowym elementem systemu, umożliwiającym użytkownikom wysyłanie i odbieranie tej kryptowaluty. Jednak wbrew powszechnemu przekonaniu, nasze BTC i satoshi nie są przechowywane „na adresach”.
Adres Bitcoin to w rzeczywistości reprezentacja klucza publicznego lub skryptu, który określa warunki wydania środków. Kiedy otrzymujesz środki, w rzeczywistości tworzony jest nowy zapis UTXO powiązany z twoim adresem. Twoje „saldo” to suma wszystkich UTXO powiązanych z adresem, do którego masz klucz prywatny. Opisywaliśmy to bardziej szczegółowo w artykule o transakcjach BTC.
Adresy znacząco ułatwiają użytkownikom interakcję z siecią. Są wygodnym punktem dostępu, pozwalającym jednocześnie zarządzać środkami z wielu rozproszonych UTXO.
Krótka historia zmian
Ewolucja adresów Bitcoin odzwierciedla rozwój protokołu. Początkowo Bitcoin używał prostych adresów P2PK (Pay-to-Public-Key), szybko zastąpionych przez bezpieczniejsze P2PKH (Pay-to-Public-Key-Hash). W 2012 roku wprowadzono adresy P2SH (Pay-to-Script-Hash), umożliwiające np. użycie portfela multisig.
Bardzo ważną zmianą było wprowadzenie SegWit (Segregated Witness) w 2017 roku. Rozdzielił on dane podpisu od głównych danych transakcji, co pozwoliło na zwiększenie przepustowości sieci. Pozwoliło także na rozwój Layer 2 w rodzaju Lightning Network. Wprowadzenie SegWit wywołało jednak sporo kontrowersji i ostatecznie doprowadziło do forku Bitcoin Cash.
Najnowszym znaczącym ulepszeniem adresów jest Taproot, działający od 2021 roku. Zwiększa prywatność i efektywność złożonych transakcji, czyniąc je również nieco tańszymi.
Do obsługi najnowszych zabawek sieci Bitcoin, jak Ordinals, tokeny BRC-20 lub Runes, wymagany jest adres Taproot.
Lista standardów adresów Bitcoin
- P2PK (Pay-to-Public-Key) – 2009. Najstarszy typ, używany w pierwszych transakcjach Bitcoin.
- P2PKH (Pay-to-Public-Key-Hash) – 2009. Nazywany Legacy, wprowadzony krótko po P2PK, szybko stał się standardem.
- P2SH (Pay-to-Script-Hash) – 2012. Ulepszenie Legacy wprowadzone w BIP 16, umożliwiło bardziej złożone transakcje.
- P2SH-P2WPKH (też P2SH-P2WSH) – 2017. Tzw. Nested SegWit, tymczasowa forma przejściowa adresu.
- P2WPKH lub P2WSH – 2017. Native SegWit, inaczej określany jako Bech32. Pełna implementacja SegWit.
- P2TR (Pay-to-Taproot) – 2021. Nazywany Taproot, inaczej format Bech32m. Najnowszy typ adresu.
Wszystkie typy adresów Bitcoin są ze sobą kompatybilne. Środki zostaną przekazane poprawnie, jednak trzeba pamiętać, że nie każdy portfel potrafi obsługiwać wszystkie typy adresów.
Odrobina statystyki
Dane o popularności tych standardów różnią się w zależności od źródła. Uśredniając, można dojść do wniosku, że:
- Adresy Legacy (P2PKH i P2SH), zaczynające się od „1” (P2PKH) i „3” (P2SH) stanowią około 30-40% wszystkich całości
- Native SegWit (Bech32), zaczynające się od „bc1q” to około 50-60% adresów
- Taproot (P2TR) odpowiada za około 5%-10% adresów, ponieważ ten standard został wprowadzony najpóźniej
Adresy innych kategorii spotykane są na tyle rzadko, że darujemy sobie ich omawianie.
Adresy Legacy
Legacy są najstarszym powszechnie używanym typem adresów w sieci Bitcoin. Ich struktura opiera się na haszu klucza publicznego, co zapewnia dodatkową warstwę bezpieczeństwa w porównaniu z wcześniejszym P2PK.
Adresy Legacy zawsze zaczynają się od cyfry 1 i mają długość 26-35 znaków, np.: 1BvBMSEYstWetqTFn5Au4m4GFg7xJaNVN2. Typowa transakcja z jednym wejściem i jednym wyjściem zajmuje około 220-250 bajtów.
Zalety: ogromna kompatybilność, prostota, sprawdzona technologia.
Wady: rozmiar transakcji, wyższe opłaty transakcyjne, brak wsparcia zaawansowanych funkcji.
Adresy Native SegWit
Wprowadzone w 2017 roku, reprezentują „czystą” implementację SegWit (Nested był krokiem pośrednim). Jego użycie zwiększa ilość miejsca dostępnego dla danych transakcji z 1 MB do około 4 MB.
Adresy Native SegWit zaczynają się od „bc1”, np.: bc1qar0srrr7xfkvy5l643lydnw9re59gtzzwf5mdq. Typowa transakcja zajmuje około 140-160 bajtów.
Zalety: mniejszy rozmiar transakcji i opłaty, wyższa skalowalność, lepsze zabezpieczenie przed błędami.
Wady: mniejsza kompatybilność (starsze portfele), dłuższy format adresu, czasem wymaga aktualizacji portfela.
Adresy Taproot
Najnowszy jak dotąd typ adresów Bitcoin, aktywowany w listopadzie 2021 roku. Łączy w sobie zalety poprzednich ulepszeń, oferując zwiększoną prywatność, efektywność i skalowalność.
Adresy Taproot zaczynają się od „bc1p”, np.: bc1p5cyxnuxmeuwuvkwfem96lqzszd02n6xdcjrs20cac6yqjjwudpxqkedrcr. Mają najmniejszy rozmiar dla większości typów transakcji.
Zalety: zwiększona prywatność, lepsza skalowalność, niższe opłaty, większa elastyczność.
Wady: ograniczona kompatybilność, złożoność struktury, powolna adopcja.
Porównanie opłat transakcyjnych
Opłaty transakcyjne w sieci Bitcoin są ściśle powiązane z rozmiarem transakcji w bajtach, który z kolei zależy m.in. od typu używanego adresu. Adresy Legacy (P2PKH) generują największe transakcje, co przekłada się na najwyższe opłaty. Dla przykładu, standardowa transakcja z jednym wejściem i 1 wyjściem może wymagać około 220 bajtów.
Adresy SegWit oferują znaczącą redukcję opłat, często nawet o 40% w porównaniu do adresów Legacy. Jest to możliwe dzięki zmniejszeniu rozmiaru transakcji do około 140-160 bajtów.
Najnowsze adresy Taproot (P2TR) mogą zapewnić jeszcze niższe opłaty. Najwięcej zaoszczędzimy w przypadku złożonych transakcji multisig, które mogą być tańsze nawet o 75%.
Rzeczywiste opłaty zawsze zależą także od aktualnego obciążenia mempool oraz ilości wejść i wyjść transakcji.
Wysłanie 1 BTC kupionego kiedyś w całości będzie znacząco tańsze, niż wysłanie takiego samego 1 BTC, poskładanego z 10 UTXO po 0,1 BTC w każdym.
Obsługa różnych adresów w portfelach
Portfele Bitcoin można podzielić na kilka kategorii pod względem obsługi adresów:
- Portfele Legacy: obsługują tylko starsze formaty adresów (P2PKH). Są coraz rzadziej spotykane.
- Portfele Native SegWit: obok Legacy wspierają także adresy Bech32. Zapewniają niewielkie opłaty transakcyjne i efektywność dla standardowych transakcji.
- Portfele multi-format: najbardziej zaawansowane, obsługujące wszystkie typy adresów, w tym Taproot. Automatycznie zarządzają różnymi typami adresów, niekiedy pozwalają na ręczny wybór typu adresu dla każdej transakcji.
Nie każda giełda obsługuje wszystkie typy adresów, co może prowadzić do pewnych problemów.
3 przykłady problemów z adresami Bitcoin
Choć na poziomie protokołu adresy są kompatybilne, problemy są możliwe. Oto kilka typowych:
- Użytkownik wysyła BTC na adres SegWit, podczas gdy odbiorca obsługuje tylko adresy Legacy.
Rozwiązanie: większość portfeli i giełd automatycznie dokona konwersji. Jeśli to nie zadziała, środki mogą zostać odzyskane przez import klucza prywatnego do portfela, obsługującego nowszy format adresu. - Starsze portfele nie rozpoznają adresów Bech32 jako prawidłowych adresów Bitcoin.
Rozwiązanie: użyj adresu kompatybilnego, na przykład Nested SegWit. - Niekompatybilność portfela z Lightning Network.
Rozwiązanie: użyj portfela obsługującego zarówno zwykłe transakcje Bitcoin, jak i Lightning Network (np. Exodus lub Electrum).
A jeśli szukasz portfela dla swoich BTC, być może zainteresuje Cię także nasze szczegółowe porównanie najlepszych portfeli krypto.
Przyszłość: innowacje, propozycje, nowe standardy
Ewolucja adresów Bitcoin z pewnością nie skończy się na Taproot. Poprawia on prywatność i efektywność transakcji, w kolejce czeka jednak już kilka następnych rozwiązań.
Confidential Transactions (CT) to propozycja mająca na celu ukrycie kwot transakcji, zachowując jednocześnie możliwość weryfikacji. Obecnie trwają dyskusje o ich implementacji w głównej sieci Bitcoina.
Wciąż zyskuje na popularności koncepcja standardowych podpisów jednorazowych (stealth addresses). Generowanie unikalnych adresów dla każdej transakcji znacząco utrudnia śledzenie przepływów środków, zmniejszając konieczność używania mikserów krypto.
Atomic Multipath Payments (AMP) to innowacja w ramach Lightning Network, umożliwiająca rozbicie dużych płatności na mniejsze, które mogą być przesyłane różnymi kanałami. To rozwiązanie poprawia płynność i niezawodność sieci LN.
Przyszłość Bitcoin zapewne przyniesie implementację wielu kolejnych innowacji. Możemy zatem spodziewać się powstania nowych formatów adresów na przestrzeni kilku najbliższych lat.
Ewolucja adresów odzwierciedla rozwój protokołu Bitcoin i jego priorytetów. Każdy nowy format adresu wprowadzał ulepszenia w zakresie bezpieczeństwa, efektywności lub funkcjonalności. Nowsze formaty adresów jak np. Taproot oferują większą efektywność, jednak ich adopcja przebiega powoli.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czym jest adres Bitcoin?
Jest to unikalny identyfikator, służący jako „numer konta” do odbierania kryptowaluty. Może on wyglądać np tak: 1BvBMSEYstWetqTFn5Au4m4GFg7xJaNVN2.
Czy można mieć wiele adresów Bitcoin?
Tak, możesz generować ich nieograniczoną liczbę. Wiele portfeli automatycznie tworzy nowe adresy dla każdej transakcji.
Jak sprawdzić saldo czyjegoś konta BTC?
Wystarczy wkleić jego adres w odpowiedni eksplorator blockchain, np. Blockchair.
Jaki adres wybrać w 2024 roku?
Konserwatywnym wyborem jest Native SegWit, szeroko akceptowany i wystarczająco tani. Taproot jest tańszy i nowocześniejszy, jednak jeszcze nie każdy portfel będzie go akceptować. Wybór należy do Ciebie.
Powiązane wpisy:
Czy warto inwestować w Bitcoin i inne kryptowaluty? 
Najlepsze fundusze ETF na Bitcoin i inne kryptowaluty 
Jak inwestować w Bitcoina i inne kryptowaluty? 
Kim jest górnik Bitcoin i jak nim zostać? 
Czy Bitcoin Cash (BCH) jest bardziej użyteczny od BTC? 
Bitcoin a Ethereum – podobieństwa i różnice 
Jak działają transakcje w sieci Bitcoin? 
Adres portfela Bitcoin – czym jest? Jak go założyć? 
Czym są Bitcoin Ordinals i tokeny BRC-20? 
Co to jest Wrapped Bitcoin (WBTC)? Analiza tokena i jego zastosowanie
