W świecie kryptowalut BTC jest jak powszechnie szanowany, dawno emerytowany milioner. W tej sytuacji wprowadzenie Bitcoin Ordinals i tokenów BRC-20 sprawia wrażenie, jakby starszy pan przeszedł kurację odmładzającą i zaczął chodzić na imprezy.
Zmiany, zmiany, zmiany
Choć to powolny proces, Bitcoin ewoluuje. Dzisiejsze wersja protokołu znacząco różni się od tej z roku 2009, zaś aktualizacje wprowadzają wiele nowych użyteczności (choćby Lightning Network).
Mimo, że fundamentaliści BTC twierdzą, że nie są one nikomu potrzebne, to takie zmiany przyciągają kolejnych użytkowników i pozwalają na wdrażanie interesujących pomysłów.
W tym kontekście, największymi nowościami ostatnich miesięcy są:
- Ordinals. The Ordinal Protocol pozwala na przypisanie każdemu satoshi (jedna stumilionowa część Bitcoina) „numeru seryjnego” odpowiadającego kolejności, w jakiej został utworzony.
- Inscriptions. Pozwalają na osadzenie dowolnych danych w transakcji łańcucha Bitcoin. W połączeniu z Ordinals umożliwia to tworzenie zamiennika tokenów NFT na tym łańcuchu.
- BRC-20. Dwie powyższe koncepcje pozwoliły również na wprowadzenie odpowiednika popularnych tokenów ERC-20 na blockchainie Bitcoina.
Wszystkie te rozwiązania mają charakter eksperymentalny i za wcześnie jest na ocenianie ich bezpieczeństwa i użyteczności. Znacząco zmieniają one jednak charakter BTC, dlatego warto omówić je szerzej.
Bitcoin Ordinals
The Ordinal Protocol został uruchomiony w styczniu 2023 r. przez Caseya Rodarmora, wieloletniego programistę Bitcoin. Zmienia on podstawowy atrybut każdego satoshi (sat), czyli zamienność.
Protokół umożliwia rozróżnianie i śledzenie poszczególnych satów. Kiedy wydobywany jest blok Bitcoin i tworzone są nowe BTC jako nagrody, protokół przypisuje każdemu satowi unikalny numer na podstawie daty wydobycia. Jest to więc de facto mechanizm numerujący dla Bitcoina, który zapewnia sposób identyfikacji i śledzenia poszczególnych satoshi.
Saty numerowane są bądź w momencie ich wydobycia, bądź przesłania. Jeśli posiadam już 100 satów i dostaję jeszcze jeden, otrzymuje on numer porządkowy 101. Jeśli potem otrzymam jeszcze 3 saty, będą one miały numery 102, 103, 104. Kiedy z kolei to ja wysyłam satoshi, Ordinals zakłada, że wysyłam sat o najniższym numerze.
Proces numerowania satów wykonywany jest przez działający w sieci Bitcoina indeksator, nieco zbliżony do Etherscan znanego z Ethereum.
Co ważne – numery te są tylko wartością dodaną, jak drobna kreska na banknocie i nie wpływają na wymienialność satów. Nadal możemy korzystać z naszych BTC w sposób tradycyjny i posługiwać się portfelami, nie wspierającymi Ordinals.
Inscriptions
Są to metadane „wpisane” (dodane) do konkretnego satoshi. Mogą być zapisane w bloku BTC w miejscu zarezerwowanym dla każdego satoshi (maksymalnie 4 MB). Zawartość danych nie jest istotna (tekst, obraz, film), musi jednak zmieścić się we wspomnianym limicie.
Standardowo opcja ta miała służyć rozszerzonemu opisywaniu transakcji, przekazaniu wiadomości czy dołączaniu dokumentu, jak widać jednak pomysłowość ludzka jest nieograniczona. 😉
W przeciwieństwie do typowych plików NFT, znanych z Ethereum czy Solany, takie metadane są zapisane bezpośrednio na blockchainie Bitcoina. Oznacza to, że faktycznie są to pliki „on chain”, przechowywane w sposób trwały, bezpieczny, odporny na cenzurę i manipulacje.
Takie dane możemy osadzić dane w dowolnej transakcji wysyłanej w na łańcuch Bitcoina. Jeśli dołączymy własne zdjęcie do dowolnej transakcji, będzie ono dostępne, dopóki będzie istniał choć jeden węzeł BTC.
Inscriptions jest protokołem niezależnym od Ordinals, jednak najczęściej stosowanym razem z nim, aby zrealizować wspólny cel.
Ordinals + Inscriptions = Bitcoin NFT
Połączenie funkcjonalności Ordinals (identyfikowania i śledzenia satoshi ) oraz Inscriptions (dołączenie danych) tworzą na łańcuchu Bitcoina odpowiednik NFT bez potrzeby stosowania smartkontraktów. Saty mogą więc być obecnie używana na dwa sposoby: jako nośnik NFT oraz normalna jednostka do rozliczania płatności.
Mimo, że utworzenie NFT wymaga zarówno funkcjonalności Ordinals jak Inscriptions, przyjęło się określanie tokenów niezamiennych Bitcoina po prostu jako Ordinals.
Różnice między tokenami Bitcoin Ordinals a klasycznym NFT:
| Bitcoin Ordinals | Klasyczne NFT | |
| Blockchain | Bitcoin | Ethereum lub inne |
| Integracja | W pełni zintegrowany z Bitcoinem | Opiera się na dodatkowych protokołach |
| Przechowywanie plików | W blockchainie Bitcoin | Zewnętrznie (np. IPFS, AWS, Arweave) |
| Bezpieczeństwo | Pełne dzięki wpisaniu danych na blockchain | Mniejsze, oparte na pamięci zewnętrznej |
| Zamienność | Zamienne lub niezmienne | Wyłącznie niezamienne |
| Smartkontrakty | Nieobsługiwane | Ich obsługa jest konieczna |
Tworzenie Bitcoin Ordinals początkowo było skomplikowanym procesem, powstały jednak liczne narzędzia ułatwiające ten proces. Najłatwiej będzie skorzystać z Binance, gdzie całą sprawę załatwimy nie wychodząc z serwisu transakcyjnego. Możemy użyć także rozwiązań UniSat, Gamma czy Ordinalsbot. Jeśli zaś chcemy wybić plik samodzielnie, będzie wymagało to umiejętności technicznych oraz uruchomienia pełnego węzła Bitcoina.
Do używania Ordinals będzie nam potrzebny portfel krypto prawidłowo je rozpoznający, gdyż inny potraktuje je jak zwykłe satoshi. Aby tego uniknąć, możemy użyć np. portfeli Ordinals, UniSat czy Xverse.
Pomysł zapisywania niewielkiej ilości danych w bloku Bitcoina wykorzystał już jego twórca. W bloku Genesis zapisane jest zdanie “The Times 03/Jan/2009: Chancellor on brink of second bailout for banks.”
Tokeny BRC-20
Wprowadzenie Ordinals umożliwiło również powstanie standardu tokenów zamiennych na sieci Bitcoin. Model BRC-20 opiera się na podstawowej idei Bitcoin NFT, ale każdy token jest wymienny i ma tę samą wartość. Co ciekawe, tak jak oryginalne rozwiązanie, każdy token BRC-20 może pomieścić do 4 MB unikalnych danych
Pozwala on użytkownikom na utworzenie swoich tokenów, podobnie jak ERC-20 w sieci Ethereum. Rożni się on jednak całkowitą rezygnacją z będących podstawą Ethereum smartkontraktów.
Przyszłość BRC-20 nie jest pewna. Sam jego twórca skrytykował wysyp niskiej jakości projektów go używających. Mimo to takie tokeny są popularne, a z czasem mogą znaleźć nowe zastosowania Skoro mogą przechowywać dane, dlaczego nie użyć ich np. do tokenizacji zasobów w świecie rzeczywistym?
BRC-20 nie jest pojedynczym tokenem, ale standardem, stworzonym w marcu 2023 roku przez programistę BTC znanego jako Domo.
Plusy i minusy BRC-20
Silne strony:
- kompatybilność z BTC – zgodność z największą kryptowalutą świata daje wygodę użytkowania,
- bezpieczeństwo – tokeny BRC-20 opierają się o łańcuch, który nigdy nie został skutecznie zaatakowany,
- łatwość użycia – brak smartkontraktów zdecydowanie upraszcza strukturę tokena i eliminuje potencjalne backdoory,
- potencjał wzrostu – rynek BRC-20 dopiero się rozwija i z pewnością pojawi się wiele nowych przypadków ich użycia.
Słabe strony:
- kosztowne transakcje – sieć BTC nigdy nie była tania, a szał na Ordinals i BRC-20 jeszcze podniósł ceny przesyłania tokenów,
- czasochłonność – ten sam powód wpływa na przeciążenie sieci i długie czekanie na zaksięgowanie transakcji,
- skromne możliwości – tokeny nie obsługują smartkontraktów, co ogranicza ich funkcjonalność,
- niepewny status – tokeny BRC-20 są nowe i nikt nie potrafi jeszcze określić czy są bezpieczne, ani czy staną się popularne.
Największe tokeny BRC-20
Pojawienie się nowego standardu wywołało istną gorączkę złota, a nowe tokeny zaczęły powstawać w sporych ilościach. Odbija się to na rzetelności statystyk rynkowych, gdyż różne źródła różnie oceniają wielkość i popularność projektów. Z tym zastrzeżeniem, w połowie września 2023 r. największe z nich to:
- ORDI – największy i historycznie pierwszy token BRC-20, mający zapewnić narzędzia do obsługi tego rynku,
- WOJAK – typowy przedstawiciel memecoinów, dobrze znany w ekosystemie Ethereum,
- PIZA – platforma do kreacji BRC-20, początkowo intensywnie wykorzystywana, obecnie tracąca na wartości,
- PEPE – memecoin z wizerunkiem żaby, bazujący na projekcie znanym z Ethereum i innych łańcuchów,
- OSHI – platforma kreująca się na największą pulę płynności na rynku BTC-20.
Cały rynek BRC-20 ma obecnie charakter mocno spekulacyjny, choć pierwsza fala jego popularności już opadła. Ryzyko inwestowania w powyższe i podobne monety pozostaje jednak wysokie.
Mieszane opinie o Bitcoin Ordinals i BRC-20
Społeczność Bitcoina głęboko podzieliła się w ocenie nowych rozwiązań. Wyrażane przekonania możemy z reguły zaliczyć do dwóch przeciwstawnych grup:
Zwolennicy. Wskazują na konieczność rozwoju i unowocześniania Bitcoina, by nie stracił on tytułu króla kryptowalut na rzecz konkurentów, zwłaszcza Ethereum. W grupie tej obok zwykłych użytkowników spotkamy także wielu deweloperów, przyczyniających się do tworzenia nowych projektów. Ważną rolę odgrywają także kopalnie, które notują wyraźny wzrost zysków z powodu wzrostu ilości transakcji. Z podobnych względów popierają projekt giełdy krypto.
Przeciwnicy. Wielu wskazuje, że Ordinals i BRC-20 powodują przeciążenie łańcucha. Powstają tony śmieci, które przechowywane są na blockchainie, zmniejszając jego użyteczność. Słabnie rola BTC jako największego niezależnego nośnika wartości, a rosnące opłaty zniechęcają do jego używania. Możliwe też, że cały hype jest krótkoterminowy i szybko zaniknie, przynosząc straty pechowcom.
Co dalej? Cóż, nikt tego nie wie. Możliwe, że trend zaniknie, możliwe też, że z czasem BRC-20 znajdą poważne zastosowania, jak stało się to ze sporą częścią tokenów ERC-20. Podobnie Ordinals, które tak jak NFT mogą zacząć rozwiązywać prawdziwe problemy, zamiast pokazywania kotków.
Problem jednak pozostaje, a blockchain Bitcoina używany do kreacji memów wygląda równie poważnie jak prezydent bez spodni. Jeśli udałoby się zmienić postrzeganie BTC z magazynu wartości na nośnik śmiesznych obrazków, największym wygranym byłyby banki centralne i przyszłe waluty CBDC. Nie jest to budująca perspektywa.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Co to jest Bitcoin Ordinals?
W potocznym rozumieniu jest to odpowiednik tokenów NFT, osadzonych na łańcuchu Bitcoina.
Czy da się na nich zarobić?
Prawdopodobnie tak, choć nie jest to łatwe. Pierwszy szał już minął, jednak zdecydowanie warto obserwować rynek.
Jaka jest różnica między Bitcoin Ordinals a NFT?
Bitcoin Ordinals są zapisane on-chain, bezpośrednio w łańcuchu Bitcoina. NFT funkcjonują na Ethereum, Solanie i innych blockchainach, do tego zapisując w łańcuchu tylko metadane. Dane źródłowe (np. obrazy) zapisane są poza łańcuchem.
Co to jest BRC-20?
Jest to eksperymentalny standard tokenów wymiennych, umożliwiający ich tworzenie w łańcuchu Bitcoina.
Jaka jest różnica między BRC-20 a BEP-20?
Główną różnicą jest platforma tokenów: odpowiednio jest to Bitcoin oraz BNB Chain. Do tego BRC-20 nie implementują smartkontraktów, BEP-20 tak.
Ile kosztuje BRC-20?
Takich tokenów jest wiele. Token PIZZA kosztuje niespełna 3 centy, za to OSHI przeszło 720 dolarów.
Inwestowanie jest ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.
Powiązane wpisy:
Adres portfela Bitcoin – czym jest? Jak go założyć? 
Czym są tokeny w świecie kryptowalut? 
Czym są i jak działają tokeny NFT? 
Czym są tokeny BEP-20 oraz BEP-2? 
Czym są tokeny z elastyczną podażą (rebase tokens)? 
Czym są tokeny NFT z serii CryptoPunks? 
Czym są i jak działają Fan Tokeny? 
Czym są tokeny Soulbound (SBT)? 
Czym są wrappowane tokeny (wrapped tokens)? 
Bitcoin a Ethereum – podobieństwa i różnice
