Kolekcja CryptoPunks to jeden z najwcześniejszych przykładów NFT. Małe pikselowe obrazki, mające być hołdem złożonym kontrkulturze, stały się symbolem bogactwa i władzy. Historia potrafi być przewrotna.
Czym jest kolekcja CryptoPunks?
Kryptopunki to 10 000 unikalnych obrazków postaci, wygenerowanych w 2017 roku i zapisanych na łańcuchu Ethereum. Technicznie był to eksperyment, badający sensowność umieszczania cyfrowych obrazów na blockchainie. W warstwie artystycznej stanowił zaś hołd złożony londyńskiej scenie alternatywnej.
Z powodu wymogów technicznych cały zbiór 10 tys. kryptopunków został połączonych w jeden obraz, zaś pojedynczy token NFT określał tylko współrzędne postaci na wspólnym obrazie. Większość wizerunków to pikselowe portrety mężczyzn i kobiet, choć zdarzają się także Obcy, kosmici czy zombie. Rozmiar jednego CP to 24×24 piksele,
Autorami kolekcji są John Watkinson i Matt Hall, założyciele firmy Larva Labs. Ponieważ projekt miał być zabawnym eksperymentem a nie sposobem zarobku, 9000 Punków rozdali on bezpłatnie zainteresowanym, zaś 1000 zostawili sobie.
Smartkontrakt CryptoPunks był zmodyfikowaną wersją tokena ERC-20 i stał się inspiracją dla późniejszego standardu ERC-721.
Jeśli jesteś zainteresowany tematem NFT, rzuć okiem także na inne nasze materiały:
- główny, bardzo rozbudowany artykuł o NFT,
- opis drugiej sławnej kolekcji, Bored Ape Yacht Club,
- spis pomysłów, jak zarabiać na tokenach NFT,
- porównanie OpenSea, Blur i Binance NFT,
- najbardziej popularne oszustwa NFT.
Różnice między punkami
Podobnie jak tokeny Bored Ape Yacht Club, Kryptopunki różnią się między sobą.
Istnieje pięć typów CryptoPunks NFT: mężczyzna, kobieta, małpa, Obcy i zombie. Liczbowo wygląda to następująco:
- mężczyźni: 6039
- kobiety: 3840
- zombie: 88
- małpy: 24
- Obcy: 9
Postaci mogą posiadać różne cechy, a ich liczba i rodzaj wpływa na wartość konkretnego tokena. Punk może mieć maksymalnie 7 atrybutów, może też nie mieć żadnego, co paradoksalnie również czyni go unikalnym. Punk z 7 atrybutami jest tylko jeden i nosi on numer 8348, żadnych atrybutów nie posiada natomiast ośmiu Punków.
Istnieje 88 kategorii atrybutów, takich jak czapka, irokez, okulary, blond włosy, broda czy papieros. Mogą one występować w dowolnych kombinacjach. Pełen zestaw cech punków znajdziesz na tej stronie.
Korzyści z posiadania CryptoPunks
Wiemy już, jak CP powstały, zmieniały i czym się różnią. Co czyni je tak cennymi, że niektóre są kupowane za miliony dolarów?
- Historia. CryptoPunks są jednym z najwcześniejszych projektów NFT. Bez przesady można powiedzieć, że to one współtworzyły ten rynek.
- Rzadkość. 10 000 to niemało, ale zainteresowanych jest wielokrotnie więcej. Do tego każdy wizerunek jest jedyny w swoim rodzaju.
- Elitarność. Swoje CryptoPunks mają znani artyści, sportowcy i miliarderzy. Kupując CP wchodzisz do klubu celebrytów.
- Wpływ kulturowy. CP stały się nośnikiem kultury, choć brzmi to ironicznie. Nie zmienia to faktu, że są traktowane na równi z dziełami wielkich malarzy.
- Potencjał inwestycyjny. Wcześni inwestorzy odnotowali ogromne zyski, zainteresowane Punkami są też poważne domy aukcyjne.
- Marka osobista. Właściciele używają swoich CP jako awatarów na platformach mediów społecznościowych.
- Przyszły potencjał. Ostatnio podejmowane są działania służące wzmocnieniu marki CryptoPunks i zapewnienia ich posiadaczom wymiernych korzyści, podobnie jak stało w przypadku Bored Ape Yacht Club.
CryptoPunks V1 i V2
Krótko po uruchomieniu kolekcji CryptoPunks w 2017 r. wykryto błąd w smartkontrakcie, mogący doprowadzić do utraty CP. Po odkryciu błędu Larva Labs wypuściło nowy kontrakt, określony jako Punks V2.
Jak to na blockchainie, pierwotna umowa, choć wadliwa, pozostała w sieci. Umożliwiło to właścicielom Punks V1 późniejsze załatanie błędu i wydanie osobnej kolekcji. Doprowadziło to do dyskusji, która kolekcja jest „prawdziwa”, gdyż każda społeczność obstaje za swoją. Szeroko uznana jest wersja V2, za którą stoi Larva Labs i poważne domy aukcyjne. Wskutek ich działań kolekcja V1 nie jest obecnie dostępna na rynku wtórnym.
Kontrowersje
Pomijając już spór o V1 i V2, użytkownicy weszli w konflikt z Larva Labs również w innej sprawie. Pierwotnie strona www firmy sugerowała, że właściciele mogą robić ze swoimi punkami, co im się podoba.
Później jednak firma oświadczyła, że zachowuje prawo własności intelektualnej, a użytkownicy nie mają praw do komercyjnego wykorzystania CP. Doprowadziło to do serii sprzedaży tokenów i odejścia ze społeczności CryptoPunks wielu pierwotnych posiadaczy. W 2022 r. Yuga Labs opublikowało w końcu umowę licencyjną, przyznającą posiadaczom CP prawa do komercyjnego użycia ich punków (ale tylko V2).
Konflikt ze społecznością spowodował sprzedaż aktywów CP (znaki towarowe, prawa autorskie itd) firmie Yuga Labs, wydawcy Bored Ape Yacht Club. Również ta ostatnia decyzja nie została dobrze przyjęta przez użytkowników.
Na koniec – przesadą jest twierdzenie, że CryptoPunks były pierwszymi NFT. Były one bardzo wczesne, jednak wyprzedzały je m.in. projekty Curio Cards, Etheria, czy PixelMap.
Galeria sław
Chociaż nie było to celem kolekcji, posiadanie Punka stało się czymś nobilitującym, świadczącym o statusie materialnym i wpływach w branży. Wiele projektów Web3 zostało założonych przez posiadaczy CP: ArtBlocks, Quantum Art czy Proof Collective.
Istnieją prywatne grupy na Discordzie i Telegramie, do której dostęp mają tylko zweryfikowani posiadacze CryptoPunks. Odbywały się również spotkania w realu, gdzie CP jest biletem wstępu.
Posiadaczami CP są m.in.:
- Snoop Dogg – Punk #1961
- Serena Williams – Punk #2950
- Jay-Z – Punk #6095
- DJ Marshmellow – Punk #8274
- Steve Aoki – Punk #6473
CryptoPunks na rynku sztuki
Pojęcie sztuki jest czysto subiektywne. Skoro są tacy, którzy sądzą, że CP zaliczają się do tej kategorii, wypada uszanować ten pogląd (choć osobiście go nie podzielam).
Pojawienie się kolekcji oznaczało początek epoki tokenów NFT, rewolucjonizujących świat sztuki. Stały się one jej nowym nośnikiem, pozwalając jednocześnie udowodnić autentyczność dzieła. Dały także możliwość interakcji zainteresowanych bezpośrednio między sobą, pozwalając na pominięcie marchandów i krytyków sztuki.
Domy aukcyjne natomiast robią co mogą, by nie dać wypchnąć się z interesu. W maju 2021 roku kolekcja 9 kryptopunków z zasobów Larva Labs została sprzedana na aukcji w Christie’s za 16,9 miliona dolarów.
Dużymi transakcjami były też niewątpliwie sprzedaż CryptoPunk #3100 za 4200 ETH oraz CryptoPunk #7804 za 4000 ETH. Przebija je jednak CryptoPunk #5822, sprzedany za 8000 ETH, czyli prawie 17 milionów dolarów.
CryptoPunks: opinie, fakty, ciekawostki
Do największych indywidualnych kolekcjonerów CP zalicza się jeden z ich pierwszych zbieraczy, Dan Polko, który w szczytowym okresie miał ich około 100.
Z popularności CP korzystają wszyscy. Nawet Tiffany ma dla ich posiadaczy specjalną ofertę, pozwalającą przekształcić NFT w spersonalizowany naszyjnik wysadzany klejnotami.
Słynny francuski artysta graffiti, Invader tworzy rekonstrukcje Punków na kafelkach i instaluje je na ulicach Paryża, traktując to jako wprowadzenie sztuki cyfrowej do świata fizycznego.
Co by o nich nie myśleć, CryptoPunks zrobiły gigantyczną karierę. Są symbolem prestiżu i wielkich pieniędzy. Interesujące, co o ich obecnych posiadaczach powiedziały by punki lat ’70, będące pierwowzorem kolekcji. Bunt i anarchia słabo pasują do dzisiejszych właścicieli CP, jeżdżących Lamborghini.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czym są CryptoPunks?
CP to jedna z pierwszych kolekcji NFT, wydana w roku 2017 i mająca dzisiaj status kultowy.
Dlaczego ludzie je kupują?
Powody są rozmaite: sentyment, estetyka, próżność nabywcy czy potencjał inwestycyjny.
Dlaczego Kryptopunki są takie drogie?
Mają status jednej z najlepszych kolekcji NFT. Są modne i pożądane, a ograniczona podaż i duży popyt podbijają cenę.
Inwestowanie jest ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.