dApps to aplikacje, działające w rozproszonym środowisku sieci blockchain. Funkcjonują podobnie do tradycyjnych usług sieciowych w rodzaju Instagrama czy Google Chrome, jednak mogą zaoferować użytkownikom znacznie więcej funkcji.
Czym są i jak działają dApps?
dApps to zdecentralizowane aplikacje, zbudowane zazwyczaj w oparciu o technologię blockchain. Działają podobnie jak zwykłe aplikacje, z tą różnicą, że ich danych nie przetwarza centralny serwer. Zamiast tego, dApps obsługiwane są przez sieć komputerów, rozproszonych w różnych lokalizacjach. Oznacza to, że żaden pojedynczy podmiot nie sprawuje wyłącznej kontroli nad aplikacją.
Najprostsza definicja dApp mówi: jest to program, za którego działanie odpowiada zdecentralizowana sieć zamiast korporacyjnych serwerów, zaś jego kod źródłowy jest jawny (open source). Absolutna większość dApps oparta jest na blockchainie.
Aby lepiej zrozumieć różnicę, przypomnijmy działanie tradycyjnych aplikacji internetowych. W ich wypadku front-end (interfejs) przyjmuje polecenia użytkownika i przekazuje je do back-endu, który zwraca wyniki uzyskane ze swojej bazy danych. Elementy te są obsługiwane przez scentralizowany serwer aplikacji, co niesie ryzyko awarii czy naruszenia prywatności.
Jeśli chodzi o dApps, front-end pozostaje bez zmian, ale back-end się zmienia. Nie potrzebujemy już scentralizowanej bazy danych ani serwera, zamiast tego korzystamy z blockchain, przetwarzającego transakcje i zarządzającego danymi. Logika back-end jest implementowana za pomocą smartkontraktów, działających w sieci, na którą składają się tysiące komputerów. Wyłączenie lub cenzurowanie aplikacji jest bardzo trudne, gdyż wymaga to współpracy wszystkich rozproszonych węzłów hostingowych. Bezpieczeństwo jest więc znacząco większe.
Dodatkowo, o ile dane zebrane np. Facebooka, są kontrolowane przez firmę Meta (są przechowywane na jej serwerach), kontrola nad danymi dApps wymaga udziału wielu elementów sieci, co jest praktycznie niewykonalne.
Przykładem dApp jest Uniswap, pozwalający wymieniać kryptowaluty czy Decentraland, wirtualny świat oparty na blockchain i NFT.
Podstawowe cechy zdecentralizowanych aplikacji
Aby być uznawaną za dApps, aplikacja powinna spełniać kilka kryteriów. Najważniejsze z nich to:
- Decentralizacja. Aplikacje działają w publicznej sieci, nad którą żadna osoba ani firma nie ma kontroli.
- Determinizm. dApps działają tak samo niezależnie od środowiska, w którym są uruchamiane.
- Open source. Kod aplikacji jest jawny, co pozwala na jego zbadanie każdemu.
- Przejrzystość. Wszystkie transakcje są rejestrowane i jawne.
- Brak potrzeby zaufania. Smartkontrakty aplikacji działają automatycznie.
- Własne tokeny. Z reguły dApps ma wewnętrzne środki wymiany służące rozliczeniom.
dApps mają długą historię, pierwszy raport o nich pojawił się już w roku 2014. Autorzy dokonali w nim ich podziału na 3 grupy, do jednej z nich, aplikacji istniejącej na własnym łańcuchu, zaliczając nawet Bitcoina. Technicznie mieli rację, choć brzmi to nieco dziwnie.
Zalety i wady dApps
Wymienione wyżej cechy dApps określają jednocześnie ich zalety i wady.
Zalety dApps:
- kod aplikacji jest jawny, co utrudnia potajemne instalowanie backdoorów i podnosi jego bezpieczeństwo,
- dane, zapisane na blockchainie są niewymazywalne i odporne na manipulacje,
- dzięki decentralizacji dApps nie mogą być cenzurowane, nie mają też centralnego punktu awarii,
- apki działają 24/7, pozwalając np. przerzucić środki finansowe między kontynentami w minutę,
- aplikacje szybko się rozwijają dzięki jawności kodu oraz grupowemu zarządzaniu (często poprzez DAO),
- można używać dApps zachowując prywatność – nie jest wymagana procedura KYC/AML,
- ich działanie jest przewidywalne i nie wymaga wiary w dobre intencje programistów.
Wady dApps:
- brak prawdziwej decentralizacji niektórych wanna be dApps, co może prowadzić do prób cenzury (patrz Metamask i Wenezuela),
- problemy w zarządzaniu aplikacją, zwłaszcza z zapewnieniem regularnej aktualizacji węzłów,
- możliwe luki w kodzie, mogące pozwolić hakerom na przejęcie zgromadzonej płynności,
- niewystarczająca skalowalność, wynikająca z konieczności przetwarzania transakcji przez wiele węzłów,
- niekiedy kiepskie wrażenia użytkownika, powodowane przez zbyt małą wydajność i opóźnienia,
- dApps są trudniejsze w obsłudze od tradycyjnych aplikacji, na ogół wymagają też użycia portfela krypto.
Zastosowanie zdecentralizowanych aplikacji
Zastosowanie dApps nie ogranicza się do jednej branży. Choć często kojarzone wyłącznie z obsługą DeFi, są zdecydowanie bardziej uniwersalne.
- Zarządzanie protokołami: głosowanie i podejmowanie decyzji oparte na blockchain.
- Edukacja: tworzenie zdecentralizowanych platform edukacyjnych (Open Campus), umożliwiających interakcję.
- Obsługa internetu: zastąpienie tradycyjnych przeglądarek internetowych (Brave) czy monetyzacja reklam.
- Usługi finansowe: ułatwianie transakcji finansowych, takich jak wymiana walut lub transfer aktywów.
- Weryfikacja tożsamości: w połączeniu z POAP czy Soulbound dApps pozwalają na dostęp do sieci niepublicznych.
- Media społecznościowe: zdecentralizowane odpowiedniki YouTube (Theta) czy Instagrama.
- Zarządzanie łańcuchem dostaw: śledzenie ruchu towarów, zapewniające przejrzystość procesu.
- Przechowywanie danych: niektóre protokoły dają gwarancję, że twoje pliki w sieci przetrwają nawet 200 lat (Arweave).
Generalnie, dApps mogą znaleźć zastosowanie wszędzie tam, gdzie funkcjonują tradycyjne aplikacje… i w kilku nowych niszach.
Aby portfele krypto i dApps mogły współdziałać, muszą mieć wspólny interfejs. Rozwiązaniem tego problemu jest WalletConnect – protokół open source, który pozwala łatwo połączyć je ze sobą.
Popularne dApps
Zobaczmy, które dApps są najbardziej popularne, uzupełniając tę statystykę kilkoma perełkami spoza Top 10.
- Uniswap – synonim zdecentralizowanej giełdy (DEX). Istny skarbiec altcoinów – tutaj kupisz prawie każdy token. Ostatnio aplikacja podgryzana przez konkurencyjny PancakeSwap.
- Stargate – protokół, pozwalający na przesyłanie zasobów między różnymi sieciami, eliminujący wymóg opakowywania (wrapping) tokenów.
- Alien Worlds – popularna gra o eksploracji kosmosu, pozwalająca graczom badać różne planety w poszukiwaniu zasobów, zapisanych jako NFT.
- Sweat Economy – aplikacja, nagradzająca użytkowników tokenami w zamian za codzienne spacerowanie i bieganie, nieco podobna do STEPN (GMT).
- Galxe – największy otwarty katalog danych uwierzytelniających dla Web3. Każdy może zapisać swoje dane jako NFT, dokumentujące jego osiągnięcia w sieci.
- OpenSea – popularny rynek tokenów NFT. CryptoPunks i BAYC może nie są w najlepszym guście, ale wygenerowały obrót liczony w miliardach dolarów.
- Audius – aplikacja pozwalająca na słuchanie muzyki, planująca stać się zdecentralizowanym odpowiednikiem Spotify.
Aktualny ranking popularnych aplikacji sprawdzisz w serwisie Dapp Radar.
Kiedy myślimy o dApp, często przychodzi nam na myśl popularny portfel Metamask. Mimo, że spełnia on większość warunków, nie realizuje podstawowego postulatu: braku centralnego zarządzania. Podobnie jak wielu jego konkurentów, w tym TrustWallet czy Coinbase Wallet.
Przyszłość dApps
dApps są z nami od kilku lat, od czasów DeFi Summer (2020 r.) stając się bardzo widoczne. Rozwój techniczny, jak pojawienie się rollupów i nowych sieci Layer 2 tylko zwiększył ich popularność. Czego można się spodziewać dalej?
- Rozwój cyfrowej tożsamości. Dzięki dApps i Web3 stworzymy zdecentralizowaną tożsamość i będziemy się logować bez potrzeby tworzenia osobnych kont dla różnych serwisów. Dzisiejsze usługi Galxe i Gitcoin Passport to dopiero początek.
- Dalszy wzrost DeFi. Istnieje ono już od kilku lat, a grono użytkowników ciągle się powiększa. Za rok-dwa dApps z tego segmentu będą ciekawą opcją już nie tylko dla maniaków krypto, ale dla każdego.
- Metaverse i GameFi. Meta nie dała rady przejąć rynku Metaverse, ale zdecentralizowane projekty rozwijają się szybko. Decentraland, Sandbox, czy Illuvium, nie mówiąc o prostszych grach zaczynają poważnie zagrażać klasycznym tytułom.
Technologia Blockchain nigdzie się nie wybiera. Zdecentralizowane aplikacje będą szybko rozwijać się zarówno w roku 2023, jak i później, przygotowując grunt pod pełną adopcję Web3. dApps z każdym rokiem stają się lepsze, oferując wrażenia klasycznych aplikacji bez ich wad. Prędzej czy później, trafią one do masowego odbiorcy, tak jak stało się to z aplikacjami mobilnymi.
Sprawdź także nasz artykuł o tym Jak chronić się podczas handlu na dApps i unikać oszustw?
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czym są dApps?
Ten skrót oznacza zdecentralizowane aplikacje, najczęściej oparte o jakąś sieć blockchain, ale w działaniu podobnie do tradycyjnych.
Czy wszystkie dApps używają blockchain?
dApps muszą być zdecentralizowane i zazwyczaj używają blockchain. Są jednak wyjątki, oparte o inny rodzaj protokołu, np. IPSF czy DAG.
Co to jest WalletConnect?
Jest to rodzaj interfejsu, zapewniającego łatwą współpracę dApps z różnymi portfelami krypto.
Czy dApp i smartkontrakt to jest to samo?
Nie. dApp to kompletna aplikacja. Smartkontrakty to ich część – wykonywalny kod, który działa jako mechanizm przetwarzania danych.
Powiązane wpisy:
Jak chronić się podczas handlu na dApps i unikać oszustw? 
DEX, czyli zdecentralizowane giełdy kryptowalut 
Na czym polega kopanie kryptowalut? Jak zacząć kopać? 
Czym są kopalnie kryptowalut i pule wydobywcze? 
Na czym polega decentralizacja kryptowalut? 
Co to jest DAO? Zdecentralizowana organizacja autonomiczna 
Czym jest i na czym polega Wash Trading? 
Czym jest scalping kryptowalut? Na czym polega? 
Czym jest atak Sybil? Na czym polega? 
Czym jest Pump and Dump? Na czym polega?
