Mainnet i testnet to słowa często pojawiające się w kontekście blockchain i mogące wprowadzać w błąd początkujących. Pamiętam radość gdy otrzymałem 1 testowe ETH i rozczarowanie, gdy okazało się bezwartościowe… Warto zatem wyjaśnić, czym różnią się oba te rodzaje sieci.
Testnet, mainnet, blockchain
Wszystkie kryptowaluty opierają się na technologii blockchain: zdecentralizowanej, rozproszonej bazy danych rejestrującej transakcje. Kombinacja węzłów sieci i protokołów obsługujących łańcuch bloków jest podstawą ich funkcjonowania.
Ważne zatem, aby była ona godna zaufania i odporna na nielegalne machinacje. Nowe wyzwania, luki w kodzie i próby ataku zgłaszane są codziennie, co wymusza ciągłą czujność osób odpowiedzialnych za działanie danego blockchaina.
W celu poprawy bezpieczeństwa i usprawniania sieci, deweloperzy muszą często wprowadzać ulepszenia i aktualizacje. Zanim jednak jakakolwiek zmiana trafi do sieci głównej (mainnetu), musi ona zostać dokładnie zbadana w wydzielonym środowisku, zwanym testnetem. Pozwala to na sprawdzenie funkcjonalności oraz identyfikację i wyeliminowanie potencjalnych błędów.
Co to jest mainnet i jakie ma cechy?
Mainnet, czyli sieć główna, to w pełni funkcjonująca, działająca infrastruktura blockchain, na której prowadzone są transakcje z użyciem prawdziwych kryptowalut. Nie każda platforma blockchain ma jednak własną sieć – większość z nich operuje na sieciach obcych, tak jak AAVE na Ethereum czy Pancake Swap na BNB Chain. Troska o infrastrukturę i bezpieczeństwo w dużej mierze spada wtedy na sieć macierzystą.
Kluczowe cechy mainnetu:
- Stabilność i niezawodność działania. Mainnet charakteryzuje się wysoką wydajnością i minimalnymi przestojami. Zapewnia ciągłość pracy oraz gwarantuje, że wszystkie transakcje zostaną prawidłowo zarejestrowane i potwierdzone. Mainnet Bitcoina czy Ethereum dowiódł niezawodności, pracując niemal nieprzerwanie od wielu lat.
- Obsługa wszystkich przetestowanych funkcjonalności. Mainnet umożliwia bezpieczne wykorzystanie wszystkich możliwości kryptowaluty – od wykonywania płatności po zaawansowaną obsługę smartkontraktów i zarządzanie tokenami. Mechanizmy te działają stabilnie i zapewniają użytkownikom pełną funkcjonalność. Na mainnecie Ethereum czy BSC możemy uruchamiać złożone aplikacje DeFi czy NFT.
- Używanie prawdziwych kryptowalut. Transakcje na mainnecie są wykonywane z użyciem rzeczywistych, mających wymierną wartość kryptowalut, a nie tokenów testowych. Oznacza to, że każda przeprowadzona operacja ma realny, finansowy wymiar. Jeśli pomylimy się w adresie odbiorcy, stracimy prawdziwe pieniądze.
Mainnet stanowi podstawę funkcjonowania każdej kryptowaluty, gdyż to na nim zachodzą wszystkie transakcje finansowe. Każda przeprowadzona transakcja wymaga zaś od uczestników uiszczenia opłaty za gaz, co zapobiega spamowaniu sieci oraz służy wynagradzaniu górników i walidatorów.
Powszechną formą aktualizacji mainnetu jest softfork lub hardfork, wprowadzane po dokładnym, wcześniejszym przetestowaniu zmian w protokole.
Zastosowanie i cechy testnetu
Testnet to wydzielone, testowe środowisko blockchain, służące do sprawdzania wszelkich modyfikacji i aktualizacji oprogramowania, zanim trafią one do sieci głównej.
Kluczowe cechy testnetu:
- Bezpieczne testowanie nowych funkcji i poprawek. Wydzielone środowisko daje deweloperom swobodę wprowadzania nowych funkcjonalności bez ryzyka zakłócenia działania sieci głównej. Wszelkie ulepszenia mogą być tu dogłębnie sprawdzone. Deweloperzy Bitcoina np. wykorzystują testnet Signet do próbnego wdrażania nowych rozwiązań, takich jak odmienne mechanizmy konsensusu czy rozwiązania skalujące sieć.
- Symulacja zachowań sieci w różnych scenariuszach. Testnet umożliwia zbadanie działania sieci blockchain w warunkach skrajnych – od maksymalnego obciążenia transakcjami po awarie infrastruktury. Pozwala to ocenić, jak mainnet zachowa się w problematycznych sytuacjach, np. przepełnieniu mempool ogromną liczbą transakcji.
- Wykorzystanie testowych tokenów. Transakcje na testnecie są przeprowadzane przy użyciu monet i tokenów imitujących prawdziwe kryptowaluty, ale nie mających realnej wartości. Na testnecie Ethereum funkcjonuje np. kryptowaluta ETH Sepolia, której jednostki nie mają wartości finansowej. Pozwala to na swobodne wypróbowywanie nowych rozwiązań bez utraty środków.
Testnet stanowi kluczowe narzędzie w procesie rozwoju i ulepszania sieci blockchain. Bez niego wprowadzanie nowych funkcji byłoby znacznie mniej bezpieczne, a przy okazji kosztowne.
Różnice między mainnetem a testnetem
Mainnet charakteryzuje się wysoką stabilnością, wydajnością i niezawodnością, gdyż stanowi on centrum operacyjne danej sieci blockchain. Testnet natomiast jest środowiskiem eksperymentalnym, gdzie celowo symulowane są różne scenariusze, co może prowadzić do zakłóceń jego działania.
Mainnet oferuje użytkownikom komplet dokładnie przetestowanych rozwiązań, pozwalających na uruchamianie setek zewnętrznych aplikacji. Testnet z jednej strony potrafi oferować więcej eksperymentalnych możliwości, ale z drugiej – ograniczać się do wybranych, kluczowych mechanizmów, które są aktualnie testowane, nie udostępniając pełnej funkcjonalności.
Bardzo ważna jest także wartość wykorzystywanych monet i tokenów – tylko szalenie przeprowadzałby testy dużą ilością prawdziwych BTC czy ETH. Pozbawione wartości tokeny testnetu rozwiązują ten problem.
Ethereum i jej testnety
Jest ich kilka. Goerli, Ropsten, Rinkeby, Sepolia, Holesky… Różne sieci zaprojektowane zostały do różnych przypadków użycia. Oto ich krótki przegląd:
- Sepolia. Sieć testowa Proof of Stake (PoS), uruchomiona w 2021 roku. Obecnie jest to domyślna sieć testowa do tworzenia aplikacji, rzadko używana do innych celów.
- Goerli. Uruchomiona w 2019, była używana do rozwoju infrastruktury, stakingu i aktualizacji protokołów. Obecnie wycofana.
- Holesky. Najnowsza sieć testowa, uruchomiona w 2023 r. Sieć została nazwana na cześć stacji kolejowej Nádraží Holešovice w Pradze. Godny następca sieci Goerli, obsługiwany przez 1,4 miliona walidatorów!
- Rinkeby. Uruchomiona w 2017 roku i używana do testowania dapps. Zamknięta w 2023.
- Ropsten. Działał od 2016 i służył testowaniu aktualizacji sieci głównej, obecnie wycofany.
W połowie roku 2024 deweloperzy używają tylko dwóch sieci testowych: Sepolia i Holesky.
Mainnet i testnet to dwa kluczowe komponenty blockchain, pełniące odmienne, ale ściśle ze sobą powiązane role. Czasami jednak testnet zaczyna żyć własnym życiem. Tak stało się np. z testową siecią PolkaDot o nazwie Kusama, która stworzyła własny ekosystem, pełen w pełni funkcjonalnych projektów, aplikacji i gier.
Częste pytania (FAQ)
Co to jest mainnet?
Mainnet to główna sieć blockchain, na której odbywają się transakcje i działają aplikacje. Wykorzystuje ona kryptowalutę i umożliwia użytkownikom obrót środkami o realnej wartości.
Co to jest testnet?
Testnet to eksperymentalna sieć blockchain, używana do testowania oprogramowania, dApps i smartkontraktów przed wdrożeniem na mainnet. Nie korzysta on z prawdziwej kryptowaluty ale jej bezwartościowego odpowiednika,
Czy tokeny testowe są za darmo?
Tak, gdyż nie mają one realnej wartości. Jeśli potrzebujesz niewielkiej ilości, skorzystaj z kranów (faucet). Jeśli większej – skontaktuj się z deweloperami sieci.
Czy istnieją różne typy testnetów?
Tak, testnet może być publiczny lub prywatny (dostępny tylko dla wybranych użytkowników). Może też dokładnie odwzorowywać sieć lub posiadać własne unikalne funkcje.
Czy na testnecie można zarabiać pieniądze?
Nie, transakcje i środki na testnecie nie mają realnej wartości finansowej. Wyjątkiem jest Kusama, obecnie jednak jest to znacznie więcej niż klasyczny testnet.
Powiązane wpisy:
Czym jest sharding w sieci blockchain? 
Czym jest opłata za gaz (gas fee) oraz Gwei w sieci Ethereum? 
Czym jest Layer 2 (warstwa 2) w krypto? Porównanie popularnych sieci 
Jak działają transakcje w sieci Bitcoin? 
Kryptowaluty wysłane do złej sieci – jak je odzyskać? 
Modularne sieci blockchain: Celestia (TIA) to prawdziwa rewolucja 
Czym jest scalping kryptowalut? Na czym polega? 
Co to jest staking kryptowalut? Na czym polega? 
Trading kryptowalut – czym jest? Jak zostać traderem? 
Czym jest FUD na rynku kryptowalut?
