FUD to skrót od słów “fear, uncertainty, doubt” – strach, niepewność i wątpliwości. Pojawia się, gdy nasze krypto zaczyna spadać, a wokół coraz głośniej o bessie lub kłopotach projektu. Może doprowadzić do poważnych strat, przyjrzyjmy zatem skąd się bierze i jak można mu przeciwdziałać.
Co to jest FUD?
Miało być pięknie. Ta moneta to pewniak, minimum x10, jak nie x 100 – tak przynajmniej mówili na YouTube. Tymczasem odkąd ją kupiliśmy cena spada, są opóźnienia w rozwoju, a na Reddicie piszą, że to exit scam. Co robić?! Sprzedać teraz czy czekać i ponosić straty?! Jeśli zaczynamy tak myśleć, znaczy to, że nieświadomie poddajemy się FUD.
FUD jest szkodliwy. Bierze się z rozpowszechniania negatywnych informacji, dotyczących konkretnego projektu lub całego rynku. Czasem bazuje na obiektywnych faktach – ryzyko wojny lub pandemii skłania ludzi do wycofywania środków z krypto. Nawet w tym wypadku jednak, choć przesłanki są prawdziwe, może wiązać się z nadmierną reakcją.
FUD może być także wywołany sztucznie, przez rozpowszechnianie fałszywych informacji na temat konkretnej kryptowaluty. Czasem zależy na tym konkurencji, czasem władzom, a czasem potężnym inwestorom, którzy chcieliby kupić monety po obniżonej cenie.
Ponieważ niekiedy obawy o kondycję rynku lub projektu są uzasadnione, cała sztuka polega na odróżnieniu informacji fałszywych od prawdziwych i wyciąganiu z nich poprawnych wniosków.
Przeciwieństwem FUD jest FOMO – strach przed przegapieniem okazji do zarobku, poczucie, że omija nas okazja życia. Podobnie jak przesadne obawy, może nas ono skłaniać do działań sprzecznych ze zdrowym rozsądkiem.
Jak powstaje FUD?
Na to zjawisko składają się trzy elementy:
- strach o los zainwestowanych środków,
- niepewność co do trafności naszych decyzji i dalszych działań,
- wątpliwości, czy dany projekt jest uczciwy i ma przyszłość.
Obok wspomnianych naturalnych wyzwalaczy (pandemia Covid-19 czy wojna na Bliskim Wschodzie), często jest wywoływany sztucznie.
Popularnym sposobem jest rozpowszechnianie fałszywych informacji. FUDsterzy mogą tworzyć plotki lub wyolbrzymiać negatywne wydarzenia, by w ten sposób wpływać na cenę monety. Czasem wystarczy plotka o zagrożeniu jakiejś giełdy, by masowe wycofywanie płynności faktycznie wpędziło ją w kłopoty.
Równie popularne są próby manipulowania rynkiem. Wieloryby krypto sprzedają duże ilości kryptowaluty w celu spowodowania nagłego spadku jej ceny. Jeśli do tego wyprodukujemy jakieś plotki o scamie, włamaniu czy wyprowadzeniu funduszy, wśród inwestorów pojawia się silny strach. Może on prowadzić do presji sprzedaży i potężnych spadków cen. Teraz inicjator zamieszania może już zrobić tanie zakupy.
„Strach, niepewność i wątpliwości” po raz pierwszy pojawiły się w artykułach prasowych w latach 20. XX wieku. W latach 70. FUD został uznany za jedną ze skutecznych metod wpływania na nastroje inwestorów.
Identyfikacja FUD
Rozpoznawanie FUD, ocena źródeł informacji i zdolność krytycznego myślenia, to kluczowe umiejętności dla inwestora kryptowalut.
Kiedy zalewają nas negatywne informacje na temat rynku lub monety, w którą zainwestowaliśmy, warto zastanowić się:
- kto jest autorem wiadomości? Czy jest to wiarygodne źródło?
- jakie są motywy opublikowania tej wiadomości? Próba naprawy sytuacji czy dołowanie kursu?
- czy ta wiadomość wydaje się wiarygodna? Może jest zbyt wstrząsająca, aby mogła być prawdziwa?
- czy pojawiły się nowe doniesienia, potwierdzające tę wiadomość?
- jaki jest powszechny odbiór tej wiadomości? Spokój czy panika?
Być może informacja, szokująca na pierwszy rzut oka nie jest prawdziwa lub – jeśli jest – wcale nie brzmi tak źle, jak się na pierwszy rzut oka wydaje.
Nie można popadać w przesadę – nie każdy krytyczny komentarz to FUD. Jeśli wskazuje realny problem, może być bardzo pożyteczny i skłaniać do jego rozwiązania.
Jak go pokonać?
Trzeba zacząć od dywersyfikacji swoich źródeł informacji. Poleganie na jednym zmniejsza odporność na FUD. Istotna jest także reputacja źródła: anonimowa opinia z internetu nie jest wagowo równa informacjom podawanym przez Messari czy Defillama. Co poza tym?
- DYOR – Do Your Own Research. Jeśli przed zainwestowaniem poznałeś podstawowe fakty, wiesz w co wchodzisz. Po przeczytaniu tokenomiki, nie zaskoczy cię „nagłe” uwolnienie 20% tokenów.
- Bądź na bieżąco. Staraj się trzymać rękę na pulsie, przeglądać Telegram i Discorda. Jeśli coś się wydarzy, będziesz wiedział jako jeden z pierwszych.
- Wyznacz cel inwestycji. Jeśli Twoja strategia zakłada sprzedaż pod koniec hossy krypto, nie przejmujesz się spadkami rok wcześniej. Fluktuacje ceny i korekty są zawsze.
- Dywersyfikacja portfela. Jeśli w projekcie masz 5% a nie 50% środków, wpływ FUD na Twoje decyzje jest znacznie mniejszy.
- Zachowaj spokój. FUD z reguły bazuje na reakcjach emocjonalnych. Oceniając informacje, staraj się myśleć racjonalnie. Wycisz emocje i spróbuj obiektywnie przeanalizować sytuację.
Przykłady FUD na rynku krypto
FUD na rynku krypto występuje prawie od samego początku. Niektóre bardziej znane przypadki to:
- Spadek ceny BTC z 2017. Był on nagły i bardzo gwałtowny, a jego źródłem były plotki o całkowitym zakazie jakiejkolwiek działalności związanej z Bitcoinem w Chinach. Zakaz był w istocie mniej rygorystyczny, a 3 miesiące później cena zanotowała ówczesny rekord notowań (20 000 dolarów).
- Upadek Terra Luna w roku 2022. Choć projekt miał wiele wewnętrznych słabości, bezpośrednią przyczyną jego upadku był FUD związany z nagłą sprzedażą 85 milionów UST na giełdzie Curve. Widząc to, inwestorzy zaczęli pospiesznie sprzedawać swoje aktywa, co uruchomiło „spiralę śmierci”, w efekcie czego wartość UST i LUNA spadły katastrofalnie.
- Covid-19 FUD. W marcu 2020 rynek krypto odnotował jeden z największych spadków w historii, tracąc około 50% w ciągu dwóch dni. BTC spadł do poziomu 4000 $, jednak w dwa miesiące odzyskał utracony poziom i zakończył rok na poziomie prawie 30 000 $.
- USDC traci peg. W maju 2023 upadł Silicon Valley Bank, przechowujący część rezerw firmy Circle stojącej za tym stablecoinem. W efekcie cena USDC spadła grubo poniżej 1$ co spowodowało panikę jego posiadaczy. Po upływie kilku dni peg 1:1 został przywrócony.
- Solana FUD. Ten ekosystem ma zarówno swoich fanów, jak i całe mrowie FUDsterów. Mają oni punkt zaczepienia – sieć regularnie notuje przerwy w działaniu, do tego poważnym inwestorem w Solanę była stojąca za upadłym FTX firma Alameda Research. Mimo to sieć pozostaje jedną z najbardziej wydajnych w branży, a zysk z zakupu jej tokenów w 2020 r. przekroczył 30 000%.
Nie zawsze jest łatwo odróżnić FUD od uzasadnionej krytyki. Jest to znacznie prostrze, jeśli kryptowalutę kupiliśmy po dokładnej analizie jej zalet i słabości, znamy ostatnie wiadomości i bazujemy na zaufanych źródłach. Odporność na FUD nie zwalnia nas jednak z obiektywnej oceny sytuacji i określania tym mianem każdej krytyki projektu.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Co powoduje FUD w kryptowalutach?
FUD jest powodowany natłokiem złych informacji, wpływającym na ludzkie zachowania. Jego przyczyny mogą mieć racjonalne podstawy, lub być sztucznie wykreowane, by wpływać na decyzje inwestorów.
Jak sobie radzić z FUD?
Dobra znajomość rynku i projektu znacząco ogranicza wpływ FUD. Należy także oceniać wiarygodność napływających informacji oraz podejmować decyzje ma zimno, po racjonalnej analizie faktów.
Jaka jest różnica między FUD i FOMO?
FOMO to potrzeba wejścia na rynek napędzana chciwością. FUD powoduje chęć opuszczenia rynku, a wynika ze strachu przed możliwymi stratami.
Inwestowanie jest ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.