Czym są wrappowane tokeny (wrapped tokens)?

Wrappowane tokeny obiecują włączenie w ekosystem DeFi miliardów dolarów, bezczynnie zamrożonych w łańcuchach nie oferujących usług finansowych. Mają one sporo zalet, ale także i swoje wady. Co musimy wiedzieć o opakowywaniu tokenów?

Czym są wrappowane tokeny?

Jednym z głównych problemów krypto jest interoperacyjność. Istnieją dziesiątki sieci blockchain, posługujących się własnymi natywnymi monetami, które nie mogą być używane na innych sieciach. Nawet tysiące Bitcoinów nie pozwolą korzystać z uroków DeFi na Ethereum, póki w jakiś sposób nie przeniesiemy ich na ten blockchain.

Tu właśnie ujawnia się bardzo ważna rola tokenów wrappowanych (opakowanych). Pozwalają one zablokować określoną ilość tokenów na jednym łańcuchu, udostępniając ich równowartość na innym.

Wrappowane tokeny są więc powiązane z wartością oryginalnej kryptowaluty (lub aktywów, takich jak złoto, akcje czy indeksy). Mogą być dzięki temu wykorzystywane na platformach DeFi. Pozwala to na wykorzystanie posiadanych zasobów na różnych łańcuchach bloków, budowanie mostów między sieciami i generalnie wzrost interoperacyjności .

Inwestuj z brokerem XTB w ponad 5900 instrumentów! Akcje i ETF bez prowizji (do miesięcznego obrotu 100 000 EUR), kryptowaluty, waluty, surowce, konto IKE, ponad 200 godzin kursów i wiele innych :)

Choć opakowane aktywa najczęściej trafiają na blockchain Ethereum, nie jest on jedyny. Inne łańcuchy bloków, jak Polkadot, Cardano czy Solana, również zaczęły eksperymentować z opakowanymi tokenami, aby ułatwić wszystkim dostęp do aplikacji DeFi.

Bez tego się nie da wrappować

Aby wrappowane tokeny działały tak, jak zaplanowano, musi istnieć i współpracować ze sobą kilka elementów. Są to:

1. Oryginalny zasób: bazowe aktywo reprezentowane przez opakowany token. Może to być np. Bitcoin, stablecoin, uncja złota czy stokenizowane prawo własności (RWA).
2. Powiernik (custodian): podmiot odpowiedzialny za przechowywanie oryginalnych aktywów i wydawanie wrappowanych tokenów. Może to być zaufana instytucja lub – lepiej – zdecentralizowana sieć wielu drobnych węzłów, wspólnie zarządzających skarbcem.
3. Smartkontrakty: specyficzne dla blockchain programy z warunkami działania zakodowanymi w łańcuchu bloków. Działają automatycznie i obsługują interakcje między użytkownikami, powiernikami i siecią blockchain.
4. Standardy tokenów: zapewniają zestaw reguł (np. ERC-20), obowiązujący przy tworzeniu opakowanych tokenów, co pozwala na ich kompatybilność z różnymi sieciami blockchain.
5. Wyrocznie (Oracle): dostarczają smartkontraktom dane z rynku, dzięki czemu opakowany token odzwierciedla wartość oryginalnego zasobu w czasie rzeczywistym.
6. Łańcuch bloków: podstawowa infrastruktura, która obsługuje transakcje m.in. wrappowanymi tokenami. Zapewnia mechanizmy bezpieczeństwa i konsensusu, wymagane do wykonywania bezpiecznych transakcji, umożliwia też realizację smartkontraktów.

Jak zapakować token?

Dopiero, kiedy istnieją wszystkie potrzebne elementy, można przystąpić do wrappowania tokena. Procedura wygląda następująco:

1. Wybieramy zasób i platformę (powiernika). Musimy zdecydować, który składnik majątku będziemy wrappować, oraz komu wierzymy na tyle, by powierzyć mu swoje tokeny.
2. Zdeponowanie aktywów. Wysyłamy oryginalny zasób powiernikowi, on zaś blokuje go na swoim koncie.
3. Powiernik wybija na docelowym łańcuchu tokeny o wartości równej zdeponowanym aktywom (minus ew. opłata).
4. Wybite aktywa (wrapped tokens) są przesyłane na podany adres portfela.

Teraz użytkownicy mogą dowolnie dysponować swoimi aktywami, wykorzystując je do handlu czy lendingu kryptowalut na DeFi.

Jeśli użytkownik chce odzyskać oryginalny zasób, proces jest odwrotny do opisanego powyżej. Odsyła on opakowane tokeny z powrotem na adres powiernika, podając wymagane informacje. Powiernik spala tokeny i wysyła równą im ilość oryginalnego zasobu na adres użytkownika.

Kwestie bezpieczeństwa

Jak każda transakcja finansowa, wrappowanie tokenów nie jest pozbawiona ryzyka. Największe problemy to:

Ryzyko uczciwości kontrahenta

Jest to najpoważniejsze wyzwanie związane z wrappowaniem tokenów. W większości wypadków musimy zaufać powiernikowi, że będzie bezpiecznie przechowywał nasze aktywa oraz wydawał opakowane tokeny w ilości im odpowiadającej.

Nieuczciwy powiernik może zarówno przechwycić nasze środki, jak i np. wybić 10 razy więcej opakowanych tokenów, niż pozwalają na to zgromadzone rezerwy. Oczywiście wyjdzie to na jaw, do tego czasu może on jednak ulotnić się wraz z wyłudzonymi aktywami.

Z tego powodu najbezpieczniejsze są usługi zapewniane przez maksymalnie zdecentralizowaną sieć, gdzie żadna akcja nie może zostać przeprowadzona bez zgody większości węzłów, kontrolowanych przez różne podmioty (dlcBTC, iBTC, sBTC).

W każdym wypadku niezbędna jest ocena reputacji i historii działalności powiernika, z którego usług chcemy skorzystać.

Inne ryzyka wrappowania tokenów

1. Centralizacja usług: nawet uczciwy powiernik może zagrażać bezpieczeństwu naszych aktywów, jeśli działa on jako scentralizowana instytucja. Stwarza ryzyko pojedynczego punktu awarii oraz potencjalnej cenzury. W najgorszym wypadku jego upadek może sprowadzić wartość emitowanych przez niego tokenów do zera.
2. Luki w zabezpieczeniach: skoro wrappowane tokeny opierają się na smartkontraktach, są one podatne na wykorzystanie luk w ich kodzie. Tak było w przypadku ataku na Badger DAO.
3. Ryzyko regulacyjne: krypto nie jest regulowane tak, jak sektor bankowy, może się to jednak zmienić. Z tego powodu tokeny wrappowane mogą być podatne na spadek wartości, powodowany decyzjami nadzoru finansowego.

Zalety i wady opakowanych tokenów

Najpopularniejsze wrappowane tokeny

Jest ich sporo, jednak tylko kilka ma naprawdę silną pozycję.

1. Wrapped Bitcoin (WBTC) to projekt oparty na DAO, którego głównymi członkami są protokoły Kyber, Ren i BitGo. DAO zarządza wybijaniem i spalaniem WBTC, a także współpracą z użytkownikami i powiernikami. WBTC jest tokenem ERC-20 i zdobył status integralnej części różnych platform DeFi.
   Bezpieczeństwo: z jednej strony WBTC bezproblemowo działa już od kilku lat i przetworzył tokeny o wartości miliardów dolarów. Z drugiej: choć powierzone BTC są przechowywane przez kilkunastu depozytariuszy, największym z nich jest BitGo, którego ew. upadek byłby ogromnym wstrząsem dla systemu.
2. Wrapped ETH (WETH) to tokenizowana wersja ETH wprowadzona, aby umożliwić płynną interakcję między ETH a ERC-20. Jest kompatybilna z aplikacjami DeFi, opierającymi się na tym standardzie (zwykłego ETH nie obsługują np. pule płynności Uniswap czy Balancer).
   Bezpieczeństwo: zależy, czy używamy WETH na blockchainie Ethereum, czy poza nim. Na Ethereum WETH jest bezpieczny praktycznie tak samo jak oryginalna moneta, gdyż opiera się na natywnych smartkontraktach. Poza ekosystemem, np. na Polygon, jego bezpieczeństwo zależy zarówno od solidności samego łańcucha, jak i mostu, który blokuje WETH ma Ethereum i uwalnia na łańcuchu docelowym.
3. CBETH oraz WBETH to tokenizowane wersje ETH stworzone odpowiednio przez Coinbase i Binance. Reprezentują 1 ETH stakowane na tych giełdach plus naliczone nagrody za stakowanie. Tokeny te są akceptowane przez platformy DeFi w rodzaju Curve czy Aave.
   Bezpieczeństwo: w oczywisty sposób związany z kondycją tych giełd. Dopóki wszystko gra, nie ma powodów do obaw. Wystarczą jednak plotki o ich kłopotach, by cena natywnego ETH rozjechała się z ceną opakowanego. W mało prawdopodobnym scenariuszu upadku którejś giełdy, wartość emitowanego przez nią tokena może spaść do zera.

Obok tych najważniejszych, występuje także wiele innych opakowanych tokenów: Wrapped Centrifuge (WCFG), Wrapped NXM (WNXM) czy Wrapped BNB (WBNB), jednak ich zastosowanie jest znacznie bardziej niszowe.

Wrappowane tokeny powstały w celu zwiększenia elastyczności sieci i ułatwienia przenoszenia wartości między blockchainami. Choć radzą sobie z tym nieźle, nie są tak bezpieczne jak oryginalne monety. Konkluzja jest więc jasna: długotrwałe przechowywanie wartości tylko w monetach sieci natywnej, tokeny opakowane świetnie nadają się do osiągania celów krótkoterminowych.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Powiązane wpisy:

Czym są tokeny z elastyczną podażą (rebase tokens)? Czym są governance oraz utility tokens? Co to jest Wrapped Bitcoin (WBTC)? Analiza tokena i jego zastosowanie Czym są tokeny w świecie kryptowalut? Czym są i jak działają tokeny NFT? Czym są tokeny BEP-20 oraz BEP-2? Czym są tokeny NFT z serii CryptoPunks? Czym są i jak działają Fan Tokeny? Czym są tokeny Soulbound (SBT)? Czym są Bitcoin Ordinals i tokeny BRC-20?