Bilans jest jednym z najbardziej istotnych elementów sprawozdania finansowego. W syntetyczny sposób przedstawia skład aktywów przedsiębiorstwa oraz sposoby jego finansowania. Każda złotówka aktywów musi skądś pochodzić. Albo jest finansowana z własnych kapitałów firmy, albo poprzez finansowanie się kapitałem zewnętrznym. Kapitał zewnętrzny może być odsetkowy (np. kredyty bankowe) lub nie odsetkowy (np. niespłacone zobowiązania wobec dostawców, które nie są oprocentowane, czy przychody przyszłych okresów). Istnieje wiele teorii dotyczących jak firma powinna finansować swój majątek. Jednym z najbardziej znanych jest złota i srebrna reguła bilansowa. W dalszej części artykułu przybliżymy jaka jest definicja oraz interpretacja złotej oraz srebrnej reguły bilansowej.
Złota i srebrna reguła bilansowa – spojrzenie na aktywa i pasywa
Złota i srebrna reguła bilansowa może być wykorzystana jeśli analityk rozumie jak działa bilans. W bilansie wyróżnia się aktywa oraz pasywa przedsiębiorstwa. Aktywa każdej spółki dzielą się na trwałe oraz obrotowe. Aktywami trwałymi są to rzeczy materialne i niematerialne, których ekonomiczna użyteczność przekracza rok. Są to aktywa długoterminowe, którymi są np. maszyny, budynki, samochody. Warto dodać, że w skład aktywów długoterminowych wchodzą również wartości niematerialne czy długoterminowe aktywa finansowe. Z kolei aktywa obrotowe to m.in. środki pieniężne, zapasy, należności czy pozostałe krótkoterminowe aktywa finansowe.
Z kolei po stronie pasywów znajdują się źródła finansowania aktywów. Bilans wyróżnia trzy rodzaje źródeł finansowania:
- Kapitał własny,
- zobowiązania krótkoterminowe,
- zobowiązania długoterminowe.
Kapitał własny to w uproszczeniu kapitał, który należy do akcjonariuszy spółki. W skład kapitału własnego wchodzą m.in. kapitał podstawowy, zyski zatrzymane czy nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej jej wartości nominalnej.
Z kolei zobowiązania krótkoterminowe, to taki rodzaj długu, który firma musi spłacić w ciągu najbliższych 12 miesięcy. Są to m.in. raty kapitałowe do spłaty w danym roku, zobowiązania handlowe wobec dostawców, krótkoterminowe zobowiązania leasingowe czy przychody przyszłych okresów, które wygasają w ciągu 12 miesięcy.
Zobowiązania długoterminowe mają okres wymagania powyżej 12 miesięcy. Jest to więc zatem wartość długu, którego zapadalność przekracza 12 miesięcy. W skład zobowiązań długoterminowych wchodzą również m.in. przychody przyszłych okresów (zapadalność ponad 12 miesięcy).
Czym jest złota reguła bilansowa?
Jaka jest definicja złotej reguły bilansowej? W uproszczeniu jest to relacja między kapitałem własnym a aktywami trwałymi. Według zwolenników tej reguły, przedsiębiorstwo powinno finansować swoje aktywa trwałe za pomocą własnego kapitału. Oznacza to, że kapitały własne powinny być większe od aktywów trwałych. Reguła opiera się na założeniu, ze potrzeba przynajmniej roku aby zamienić te aktywa na gotówkę. Z tego powodu powinny być finansowane stabilnym kapitałem. Zapewnia to większą stabilność finansową, ponieważ część zobowiązań długoterminowych będzie finansować aktywa obrotowe. Oznacza to, że przedsiębiorstwo może spokojniej planować swoje inwestycje oraz działalność operacyjną.
Interpretacja polega na zestawieniu ze sobą wielkości kapitału własnego i aktywów trwałych. Jeśli kapitał własny jest większy od aktywów trwałych, to sytuacja płynnościowa spółki jest przyzwoita. Oczywiście jeśli kapitał własny jest wielokrotnie większy od aktywów trwałych, można zastanowić się, czy aby struktura finansowa nie jest zbyt optymalna. W przypadku kiedy kapitał własny jest mniejszy od aktywów trwałych, oznacza to, że część długoterminowych aktywów jest finansowana długiem. W skrajnych przypadkach może to narażać finansową stabilność firmy.
Posłużmy się danymi zawartymi w sprawozdaniu finansowym za I Q 2022 roku spółki Forte S.A. Zgodnie z danymi zawartymi w dokumencie, spółka posiadała na koniec marca 2022 roku aktywa trwałe na poziomie 1 016 mln zł. Z kolei kapitał własny w badanym okresie wyniósł 840 mln zł. Oznacza to, że kapitały własne są mniejsze od aktywów trwałych. Zatem złota reguła nie została spełniona.
Czym jest srebrna reguła bilansowa?
Według tej reguły aktywa trwałe powinny być finansowane kapitałami własnymi oraz zobowiązaniami długoterminowymi. Jest więc to mniej restrykcyjna reguła od złotej. Srebrna reguła bilansowa wychodzi z założenia, że aktywa długoterminowe są trudno zbywalne i gotówka zostanie uwolniona w ciągu roku. Z tego powodu powinna być finansowana kapitałem stałym. Składa się on z kapitału własnego oraz zadłużenia długoterminowego. Włączenie zadłużenia długoterminowego wynika z tego, że jest to rodzaj długu, którego nie trzeba spłacać natychmiast. Dzięki temu firma ma czas aby spieniężyć aktywa długoterminowe i spłacić zadłużenie.
Interpretacja srebrnej reguły bilansowej jest prosta. Jeśli kapitał stały (kapitał własny + zobowiązania długoterminowe) jest większy od aktywów trwałych to mamy do czynienia ze zdrową sytuacją finansową. W przypadku kiedy kapitał stały jest mniejszy od aktywów trwałych jest to sygnał, że część aktywów długoterminowych jest finansowana długiem krótkoterminowym. W efekcie wzrasta ryzyko popadnięcia firmy w problemy płynnościowe.
Posłużmy się danymi zawartymi w sprawozdaniu finansowym za I Q 2022 roku spółki Forte S.A. Zgodnie z danymi zawartymi w dokumencie, spółka posiadała na koniec marca 2022 roku aktywa trwałe na poziomie 1 016 mln zł. Z kolei kapitał własny w badanym okresie wyniósł 840 mln zł. Zobowiązania długoterminowe wyniosły 397,4 mln zł. Zatem kapitał stały (zobowiązania długoterminowe + kapitał własny) wyniosły 1 237,4 mln zł, czyli więcej niż aktywa trwałe. Oznacza to, że srebrna reguła bilansowa została spełniona.
Powiązane wpisy:
Co to jest EBIT? Jak obliczyć? Wzór 
Poznaj zasady inwestowania Warrena Buffeta 
Wartość godziwa i wycena spółki na giełdzie Analiza 5C – na czym polega? Jak ją wykonać? Czym jest zysk/strata netto (EAT)? Jak obliczyć? Czym jest zysk/strata brutto (EBT)? Jak obliczyć? 
Wskaźnik MACD – wszystko co musisz o nim wiedzieć 
Jak inwestować w złoto i srebro na giełdzie? 
Najlepsze książki o inwestowaniu i giełdzie – Przegląd pozycji 
Na czym polega metoda Wyckoffa?
