FUD to skrót od słów “fear, uncertainty, doubt” – strach, niepewność i wątpliwości. Pojawia się, gdy nasze krypto zaczyna spadać, a wokół coraz głośniej o bessie lub kłopotach projektu. Może doprowadzić do poważnych strat, przyjrzyjmy zatem skąd się bierze i jak można mu przeciwdziałać.
Co to jest FUD?
![Czym jest FUD](https://gieldomania.pl/wp-content/uploads/2024/05/Czym-jest-FUD-SML.jpg)
Miało być pięknie. Ta moneta to pewniak, minimum x10, jak nie x 100 – tak przynajmniej mówili na YouTube. Tymczasem odkąd ją kupiliśmy cena spada, są opóźnienia w rozwoju, a na Reddicie piszą, że to exit scam. Co robić?! Sprzedać teraz czy czekać i ponosić straty?! Jeśli zaczynamy tak myśleć, znaczy to, że nieświadomie poddajemy się FUD.
FUD jest szkodliwy. Bierze się z rozpowszechniania negatywnych informacji, dotyczących konkretnego projektu lub całego rynku. Czasem bazuje na obiektywnych faktach – ryzyko wojny lub pandemii skłania ludzi do wycofywania środków z krypto. Nawet w tym wypadku jednak, choć przesłanki są prawdziwe, może wiązać się z nadmierną reakcją.
FUD może być także wywołany sztucznie, przez rozpowszechnianie fałszywych informacji na temat konkretnej kryptowaluty. Czasem zależy na tym konkurencji, czasem władzom, a czasem potężnym inwestorom, którzy chcieliby kupić monety po obniżonej cenie.
Ponieważ niekiedy obawy o kondycję rynku lub projektu są uzasadnione, cała sztuka polega na odróżnieniu informacji fałszywych od prawdziwych i wyciąganiu z nich poprawnych wniosków.
Przeciwieństwem FUD jest FOMO – strach przed przegapieniem okazji do zarobku, poczucie, że omija nas okazja życia. Podobnie jak przesadne obawy, może nas ono skłaniać do działań sprzecznych ze zdrowym rozsądkiem.
Jak powstaje FUD?
![FUD, strach i niepewność](https://gieldomania.pl/wp-content/uploads/2024/05/FUD-strach-i-niepewnosc.jpg)
Na to zjawisko składają się trzy elementy:
- strach o los zainwestowanych środków,
- niepewność co do trafności naszych decyzji i dalszych działań,
- wątpliwości, czy dany projekt jest uczciwy i ma przyszłość.
Obok wspomnianych naturalnych wyzwalaczy (pandemia Covid-19 czy wojna na Bliskim Wschodzie), często jest wywoływany sztucznie.
Popularnym sposobem jest rozpowszechnianie fałszywych informacji. FUDsterzy mogą tworzyć plotki lub wyolbrzymiać negatywne wydarzenia, by w ten sposób wpływać na cenę monety. Czasem wystarczy plotka o zagrożeniu jakiejś giełdy, by masowe wycofywanie płynności faktycznie wpędziło ją w kłopoty.
Równie popularne są próby manipulowania rynkiem. Wieloryby krypto sprzedają duże ilości kryptowaluty w celu spowodowania nagłego spadku jej ceny. Jeśli do tego wyprodukujemy jakieś plotki o scamie, włamaniu czy wyprowadzeniu funduszy, wśród inwestorów pojawia się silny strach. Może on prowadzić do presji sprzedaży i potężnych spadków cen. Teraz inicjator zamieszania może już zrobić tanie zakupy.
„Strach, niepewność i wątpliwości” po raz pierwszy pojawiły się w artykułach prasowych w latach 20. XX wieku. W latach 70. FUD został uznany za jedną ze skutecznych metod wpływania na nastroje inwestorów.
Identyfikacja FUD
![FUD - Fear, Uncertainty, Doubt](https://gieldomania.pl/wp-content/uploads/2024/05/FUD-Fear-Uncertainty-Doubt.jpg)
Rozpoznawanie FUD, ocena źródeł informacji i zdolność krytycznego myślenia, to kluczowe umiejętności dla inwestora kryptowalut.
Kiedy zalewają nas negatywne informacje na temat rynku lub monety, w którą zainwestowaliśmy, warto zastanowić się:
- kto jest autorem wiadomości? Czy jest to wiarygodne źródło?
- jakie są motywy opublikowania tej wiadomości? Próba naprawy sytuacji czy dołowanie kursu?
- czy ta wiadomość wydaje się wiarygodna? Może jest zbyt wstrząsająca, aby mogła być prawdziwa?
- czy pojawiły się nowe doniesienia, potwierdzające tę wiadomość?
- jaki jest powszechny odbiór tej wiadomości? Spokój czy panika?
Być może informacja, szokująca na pierwszy rzut oka nie jest prawdziwa lub – jeśli jest – wcale nie brzmi tak źle, jak się na pierwszy rzut oka wydaje.
Nie można popadać w przesadę – nie każdy krytyczny komentarz to FUD. Jeśli wskazuje realny problem, może być bardzo pożyteczny i skłaniać do jego rozwiązania.
Jak go pokonać?
Trzeba zacząć od dywersyfikacji swoich źródeł informacji. Poleganie na jednym zmniejsza odporność na FUD. Istotna jest także reputacja źródła: anonimowa opinia z internetu nie jest wagowo równa informacjom podawanym przez Messari czy Defillama. Co poza tym?
![Jak działa FUD](https://gieldomania.pl/wp-content/uploads/2024/05/Jak-dziala-FUD.jpg)
- DYOR – Do Your Own Research. Jeśli przed zainwestowaniem poznałeś podstawowe fakty, wiesz w co wchodzisz. Po przeczytaniu tokenomiki, nie zaskoczy cię „nagłe” uwolnienie 20% tokenów.
- Bądź na bieżąco. Staraj się trzymać rękę na pulsie, przeglądać Telegram i Discorda. Jeśli coś się wydarzy, będziesz wiedział jako jeden z pierwszych.
- Wyznacz cel inwestycji. Jeśli Twoja strategia zakłada sprzedaż pod koniec hossy krypto, nie przejmujesz się spadkami rok wcześniej. Fluktuacje ceny i korekty są zawsze.
- Dywersyfikacja portfela. Jeśli w projekcie masz 5% a nie 50% środków, wpływ FUD na Twoje decyzje jest znacznie mniejszy.
- Zachowaj spokój. FUD z reguły bazuje na reakcjach emocjonalnych. Oceniając informacje, staraj się myśleć racjonalnie. Wycisz emocje i spróbuj obiektywnie przeanalizować sytuację.
Przykłady FUD na rynku krypto
FUD na rynku krypto występuje prawie od samego początku. Niektóre bardziej znane przypadki to:
- Spadek ceny BTC z 2017. Był on nagły i bardzo gwałtowny, a jego źródłem były plotki o całkowitym zakazie jakiejkolwiek działalności związanej z Bitcoinem w Chinach. Zakaz był w istocie mniej rygorystyczny, a 3 miesiące później cena zanotowała ówczesny rekord notowań (20 000 dolarów).
- Upadek Terra Luna w roku 2022. Choć projekt miał wiele wewnętrznych słabości, bezpośrednią przyczyną jego upadku był FUD związany z nagłą sprzedażą 85 milionów UST na giełdzie Curve. Widząc to, inwestorzy zaczęli pospiesznie sprzedawać swoje aktywa, co uruchomiło „spiralę śmierci”, w efekcie czego wartość UST i LUNA spadły katastrofalnie.
- Covid-19 FUD. W marcu 2020 rynek krypto odnotował jeden z największych spadków w historii, tracąc około 50% w ciągu dwóch dni. BTC spadł do poziomu 4000 $, jednak w dwa miesiące odzyskał utracony poziom i zakończył rok na poziomie prawie 30 000 $.
- USDC traci peg. W maju 2023 upadł Silicon Valley Bank, przechowujący część rezerw firmy Circle stojącej za tym stablecoinem. W efekcie cena USDC spadła grubo poniżej 1$ co spowodowało panikę jego posiadaczy. Po upływie kilku dni peg 1:1 został przywrócony.
- Solana FUD. Ten ekosystem ma zarówno swoich fanów, jak i całe mrowie FUDsterów. Mają oni punkt zaczepienia – sieć regularnie notuje przerwy w działaniu, do tego poważnym inwestorem w Solanę była stojąca za upadłym FTX firma Alameda Research. Mimo to sieć pozostaje jedną z najbardziej wydajnych w branży, a zysk z zakupu jej tokenów w 2020 r. przekroczył 30 000%.
Nie zawsze jest łatwo odróżnić FUD od uzasadnionej krytyki. Jest to znacznie prostrze, jeśli kryptowalutę kupiliśmy po dokładnej analizie jej zalet i słabości, znamy ostatnie wiadomości i bazujemy na zaufanych źródłach. Odporność na FUD nie zwalnia nas jednak z obiektywnej oceny sytuacji i określania tym mianem każdej krytyki projektu.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Co powoduje FUD w kryptowalutach?
FUD jest powodowany natłokiem złych informacji, wpływającym na ludzkie zachowania. Jego przyczyny mogą mieć racjonalne podstawy, lub być sztucznie wykreowane, by wpływać na decyzje inwestorów.
Jak sobie radzić z FUD?
Dobra znajomość rynku i projektu znacząco ogranicza wpływ FUD. Należy także oceniać wiarygodność napływających informacji oraz podejmować decyzje ma zimno, po racjonalnej analizie faktów.
Jaka jest różnica między FUD i FOMO?
FOMO to potrzeba wejścia na rynek napędzana chciwością. FUD powoduje chęć opuszczenia rynku, a wynika ze strachu przed możliwymi stratami.