Inwestowanie w akcje jest bardzo popularnym środkiem lokowania nadwyżki kapitału. Wiele osób zadaje sobie pytanie, jak działa giełda papierów wartościowych. W Polsce za obrót papierami wartościowymi odpowiada spółka akcyjna, której znaczna część udziałów należy do Skarbu Państwa, a wszystkie przeprowadzone transakcje są odnotowywane i rozliczeniowe przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.
Jak działa giełda papierów wartościowych?
Wspomnianą spółką jest Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. To na niej odbywa się obrót papierami wartościowymi. Działa to na zasadzie transakcji kupna i sprzedaży akcji, obligacji, kontraktów terminowych oraz pozostałych instrumentów finansowych.
Aby zacząć inwestować na giełdzie trzeba założyć specjalne konto maklerskie. Jak działa giełda i kto może zawierać transakcje kupna-sprzedaży? Każdy uczestnik obrotu papierami wartościowymi musi spełniać określone wymagania. Pierwszym z nich jest wyżej wspomniany rachunek inwestycyjny.
Każdy inwestor, który chce nabyć jakiś instrument, musi złożyć zlecenie transakcji, które następnie jest realizowane przez maklerów. Ci są zatrudniani w domach maklerskich i doskonale orientują się jak działa giełda. Dzięki podleganiu pod nadzór Komisji Nadzoru Finansowego polska giełda jest miejscem bezpiecznym dla inwestora pod względem prawnym. Każdy podejrzany podmiot jest przez nią wpisywany na listę ostrzeżeń.
Giełda papierów wartościowych to miejsce, w którym za pośrednictwem maklerów można kupować oraz sprzedawać papiery wartościowe i instrumenty pochodne. Handel na polskiej giełdzie odbywa się podczas trwania tzw. sesji, czyli w godzinach od 9:00 do 17:00.
Każde zlecenie na akcjach czy też innych instrumentach giełdowych jest dokładnie zweryfikowane przed przekazaniem na giełdę, a w ich realizacji pośredniczy makler. Inwestorzy w trakcie trwania sesji na bieżąco mogą śledzić, jak zmienia się cena poszczególnych akcji. W tym celu korzystają z tzw. arkusza zleceń.
Główne zadanie giełdy
GPW to polski rynek obrotu papierami wartościowymi, na którym notowane są akcje najbardziej znaczących spółek. Jednym z zadań warszawskiej giełdy, a także innych giełd papierów wartościowych, jest gromadzenie zleceń przekazywanych przez domy maklerskie i kojarzenie stron chcących dokonać transakcji. Oznacza to, że aby doszło do sfinalizowania transakcji, oferta kupna musi spotkać się z odpowiednią propozycją sprzedaży.
Notowania
Wspomniane transakcje odbywają się w jednym z dwóch systemów notowań. Wyróżnić można systemy ciągły lub jednolity.
System notowań to nic innego jak sposób, w który ustala się kurs danych akcji. Najistotniejszymi czynnikami plasującymi wysokość kursu są popyt i podaż. Obie wartości wiążą się z zapotrzebowaniem na określone papiery wartościowe oraz z wielkością wolumenu sprzedaży.
System notowań ciągłych dotyczy głównie największych podmiotów gospodarczych, cechujących się dużą płynnością. W tym przypadku obrót np. akcjami jest bardzo dynamiczny, ponieważ kurs może się tu zmienić przy każdej kolejnej transakcji. Ponadto w tym systemie dodatkowo wyróżnia się kurs otwarcia ogłoszony o godz. 9.00 oraz kurs zamknięcia ustalany o godz. 17:00.
Jak działa Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie w przypadku spółek o mniejszej płynności? Dla tych podmiotów stosuje się notowania jednolite. Ten sposób jest mniej popularny, a cena akcji zmienia się tu jedynie dwa razy w ciągu sesji podczas tzw. fixingu. Jest to określenie fazy sesji giełdowej, podczas której ogłaszany jest kurs giełdowy. Ma on miejsce dwa razy dziennie – o godz. 11.00 i 15.00.
Indeksy
Aby zrozumieć, jak działa giełda, niezbędna jest wiedza o rynkach finansowych. Osoby aktywnie działające na warszawskim parkiecie dokonują transakcji kupna bądź sprzedaży w celu pomnożenia kapitału. Niezbędne jest tu śledzenie zachodzących zmian.
Ważnym wskaźnikiem informującym o tym, jak wygląda rynek, jest tzw. indeks giełdowy. Jest to wskaźnik, który służy do monitorowania, jak kształtują się ceny papierów wartościowych spółek notowanych na giełdzie. Obserwowanie indeksów na GPW pozwala poznać ogólną tendencję panującą na rynkach oraz przewidzieć zbliżający się kryzys.
Indeksy mogą iść w górę lub w dół. Daje to wyznacznik czy wartość określonych papierów wartościowych rośnie czy maleje.
Dla polskiej giełdy najważniejszymi indeksami są WIG, czyli Warszawski Indeks Giełdowy, obejmujący wszystkie spółki rynku podstawowego, notowane na nim na koniec poprzedniego kwartału, a także WIG20, który jest indeksem określającym notowania dwudziestu największych z nich.
Akcje i pozostałe papiery wartościowe
Każda osoba zastanawiająca się nad tym, jak działa giełda, od razu kojarzy ją z akcjami. Kurs akcji to aktualna cena papierów wartościowych dotycząca transakcji kupna oraz sprzedaży. Czynnikiem mającymi wpływ na rzeczywistą cenę akcji na GPW są przede wszystkim przyjmowane przez maklera zlecenia inwestorów. To one dają wyznacznik popytu oraz podaży.
Nie mniej ważnym czynnikiem jest kondycja przedsiębiorstwa będącego ich emitentem, wypracowany zysk oraz ogólna sytuacja panująca na rynku. Składowa tych elementów decyduje, za ile można nabyć papiery wartościowe wyemitowane przez daną spółkę, a także za ile z czasem można je odsprzedać.
Na giełdzie notowane są nie tylko akcje, ale również inne papiery wartościowe i instrumenty pochodne. Mowa m.in. o certyfikatach inwestycyjnych, prawach do akcji, kontraktach terminowych czy opcjach. Notowania wszystkich są dostępne dla każdego. Wystarczy wyszukać je po nazwie lub symbolu.
Spółki notowane na giełdzie
Jak działa giełda dla spółek chcących na niej zadebiutować? Proces wchodzenia spółki akcyjnej na Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie jest czasochłonny i wymaga zatwierdzenia przez odpowiednie organy.
Spółki najczęściej decydują się wejść na giełdę w celu pozyskania dodatkowego kapitału. Emitują one nowe akcje, które następnie trafiają do obrotu publicznego. W konsekwencji tego każda osoba posiadająca odpowiednie zaplecze finansowe i rachunek inwestycyjny może nabyć określoną ilość akcji i stać się tym samym akcjonariuszem.
Rola maklera
Na giełdzie może grać każdy, jednak, aby osiągnąć zyski, należy mieć podstawową wiedzę o tym, jak działa giełda papierów wartościowych, a także notowane na niej instrumenty. W tym celu warto zasięgnąć opinii maklera, który wskaże odpowiedni kierunek działania.
Makler jest osobą, która przyjmuje zlecenie klienta, a następnie przekazuje je na giełdę i pomaga w finalizacji transakcji kupna-sprzedaży. Warto pamiętać o tym, że domom maklerskim zależy na zyskach swoich klientów — bazują one na prowizjach od transakcji.
Inaczej jest w przypadku brokerów forex i CFD działających w modelu Market Maker. Ci sami tworzą rynek i stanowią dla swoich klientów przeciwną stronę transakcji.