Każdego dnia niezliczone zastępy inwestorów i analityków usiłują znaleźć odpowiedź na pytanie, które aktywa wycenione są adekwatnie do swojej wartości, a które nie. Przy pomocy licznych analiz fundamentalnych usiłują wyznaczyć rozstęp pomiędzy ceną rynkową a tym, ile powinni za dane aktywa zapłacić. Niemniej, cena instrumentu finansowego na rynku zależy jedynie od tego, w którym punkcie zlecenia kupujących spotkają się ze zleceniami sprzedających.
Nierzadko decyzje uczestników parkietu podejmowane są w sposób całkowicie odmienny od tego, co sugerowałaby logika bądź analizy. Większością inwestorów, czy to małych czy wielkich, kierują przede wszystkim emocje oraz zachowania stadne – zbiorczo określane jako tzw. sentyment rynku.
Czym jest sentyment na rynkach finansowych?
Sentyment rynku to nic innego jak suma nastrojów i nastawienia wszystkich jego uczestników. W świecie finansów symbolizują go byk oraz niedźwiedź. Pierwszy z nich symbolizuje hossę, optymizm, falę wzrostową, drugi natomiast bessę, strach oraz spadki wycen. Sentyment może występować zarówno na pojedynczych instrumentach finansowych, jak i na całym rynku.
Rynek byka – pozytywny sentyment rynku
W czasie hossy, z zasady, inwestorzy skłonni są płacić coraz wyższe ceny za dany składnik aktywów. Rynek taki cechuje się długotrwałymi trendami wzrostowymi oraz dużą aktywnością uczestników i obrotem. W początkowych etapach hossy zazwyczaj przyrosty wycen są adekwatne do zmian w wartości fundamentalnej aktywów.
Niemniej, im dłużej ona trwa, tym większa jest szansa na pojawienie się baniek spekulacyjnych – inwestorzy zaczynają skupować aktywa po cenie istotnie wyższej od ich wartości, a więc przewartościowane. Zachowanie uczestników można w tym momencie porównać do psychologicznego stanu manii. Każdy z nich wierzy, iż uda mu się łatwo i szybko zarobić. Pozytywne informacje dokładają oliwy do ognia wzrostów, negatywne natomiast są zwykle ignorowane. Sytuacja taka trwa do momentu, w którym wciąż istnieją kupujący skłonni wyłożyć coraz większe kwoty. W chwili, gdy ich zabraknie, bańka gwałtownie się załamuje – dochodzi do krachu i przejścia do rynku niedźwiedzia.
Rynek niedźwiedzia – negatywny sentyment rynku
Przejście do bessy zazwyczaj rozpoczyna się od paniki – w chwili, gdy rynek zawiedzie oczekiwania inwestorów, sprzedają oni masowo swoje aktywa. Ze względu na brak kupujących, prowadzi to do masowych, nierzadko dwucyfrowych spadków wycen.
Gdy większość uczestników zamknie już swoje pierwotne pozycje, rynek przechodzi w psychologiczny stan depresji. Aktywność zamiera, a ceny papierów systematycznie osuwają się – trend spadkowy. Informacje pozytywne stanowią wtedy niewielki bądź nieistotny impuls wzrostowy, natomiast negatywne tylko pogłębiają spadki. W czasie bessy stosunkowo łatwo odnaleźć aktywa niedowartościowane, natomiast pesymistyczne nastroje rynkowe powodują, że ich wycena może przez dłuższy czas utrzymywać się na danym poziomie, bądź spaść jeszcze niżej.
W pewnym momencie następuje tzw. “uklepanie dna”, gdy zaczynają pojawiać się nowi kupujący chętni na dane aktywa i sentyment przełamuje się w stronę hossy.
W jaki sposób zmierzyć sentyment inwestorów?
Istnieją różne sposoby pomiaru sentymentu na rynkach finansowych – w głównej mierze stanowią one narzędzia z zakresu analizy technicznej.
Analiza forów, grup dyskusyjnych i przekazu medialnego
Jest to narzędzie szczególnie przydatne do oszacowania momentu, w którym może nastąpić pęknięcie bańki spekulacyjnej. W szczycie hossy pojawia się coraz więcej wypowiedzi i artykułów sugerujących, iż wzrosty nie będą miały końca oraz idealizowanie danej spółki bądź klasy aktywów. Niezwykle silny jest tzw. “efekt potwierdzenia” – każda informacja służy za uzasadnienie wcześniej podjętych decyzji. Wszelkie opinie krytyczne są zagłuszane, a ich autorzy dyskredytowani, nawet jeśli przedstawiane przez nich treści mają pełne odniesienie w faktach.
Indeks VIX
Indeks VIX, zwany inaczej indeksem strachu, opiera się na wycenie opcji. Mierzy w ten sposób chęć inwestorów do zabezpieczenia się przed ryzykiem. Wzrost indeksu silnie koreluje ze zwiększoną zmiennością na rynku finansowym.
Indeks COT (Commitment of traders)
To narzędzie przydaje się szczególnie, gdy chcemy zmierzyć sentymenty forex oraz rynku innych surowców. COT bazuje na informacjach zebranych przez amerykańskie biura maklerskie o pozycjach zajmowanych na kontraktach terminowych przez klientów. Dane te obejmują, według szacunków, od 70 do 90% kontraktów na rynku surowców.
Raporty COT pozwalają na wyznaczenie, czy więcej pozycji pojawia się po stronie sprzedażowej bądź zakupowej. Umożliwiają również rozpoznanie zachowań “smart money”, a więc funduszy inwestycyjnych oraz innych inwestorów instytucjonalnych oraz tzw. “ulicy”.
Indeks otwartych pozycji futures (Open interest)
Open interest mierzy sumę otwartych pozycji długich w kontraktach terminowych oraz otwartych pozycji krótkich. W zestawieniu ze zmianami cen kontraktów pozwala na oszacowanie siły trendu:
- Gdy ceny kontraktów oraz open interest w pozycji długiej rosną, można spodziewać się nasilenia pozytywnego sentymentu.
- Gdy open interest w pozycji długiej przestaje rosnąć, nastrój nadal jest pozytywny, ale słabnie.
- Kiedy ceny spadają, a open interest w pozycji krótkiej rośnie, można spodziewać się nasilenia spadków.
- Z kolei, jeśli open interest w pozycji długiej rośnie, a ceny spadają, może to sygnalizować koniec bessy i rozpoczęcie hossy.
Wskaźniki wyceny fundamentalnej
Nastrój rynku akcji można zmierzyć przy pomocy wskaźników wartości rynkowej zarówno poszczególnych spółek, jak i agregowanych. Do najpopularniejszych należą wskaźnik cena/zysk (P/E), cena/wartość księgowa (P/BV). Im są wyższe, tym większe ryzyko bańki spekulacyjnej. Należy je jednak analizować w odniesieniu do wartości historycznych, gdyż, w niektórych branżach, odzwierciedlają one szybkość rozwoju sektora.
Przy bardziej zaawansowanych analizach oblicza się zdyskontowaną wartość przepływów pieniężnych, a następnie porównuje z kapitalizacją spółki na dany moment.
Inne narzędzia mierzące sentyment rynku
Istnieje również wiele innych narzędzi do pomiaru sentymentu inwestorów, m.in:
Niemniej – pomiar ludzkich emocji i zachowań stadnych cechuje się dużą nieprzewidywalnością, a jedna zła informacja bądź wydarzenie mogą radykalnie zmienić nastawienie inwestorów na danym rynku.
Powiązane wpisy:
Ask price i bid price – czym jest cena ask i cena bid? Wyjaśnienie 
Czym jest pozycja długa (Long)? Wyjaśnienie 
Co to jest spread betting? Wyjaśnienie 
Co to jest Web 3.0 (Web3)? Wyjaśnienie 
Price Action na rynku Forex – czym jest? 
Czym jest geometria rynku? Zasady, założenia 
Co to jest SWAP na rynku walutowym? 
7 najlepszych książek o rynku forex 
Czym jest głębokość rynku? Co oznacza? 
Co to jest Maker (MKR)? Analiza ikony rynku DeFi
