DeFi to skrót określenia „zdecentralizowane finanse”, oznaczającego aplikacje finansowe oparte na łańcuchu bloków. Blockchain i smartkontrakty pozwalają dzięki nim uniezależnić się od centralnych pośredników, takich jak banki. Jak to jednak działa w praktyce?
Czym jest DeFi?
Podstawowym założeniem DeFi jest brak scentralizowanej władzy, mającej możliwość kontrolowania operacji wykonywanych przez użytkowników. Jest to podejście zupełnie inne, niż tradycyjne modele bankowości oparte o walutę fiat. Inne też niż reprezentują scentralizowane platformy krypto (CeFi).
Tam bowiem to instytucja jest odpowiedzialna za przechowywanie aktywów oraz realizację naszych transakcji. W DeFi nie ma takiej instytucji. Platformy DeFi działają w sposób zdecentralizowany, aby zapewnić swoim użytkownikom więcej władzy i kontroli. Wszystkie transakcje kupna, sprzedaży, pożyczek czy płatności odbywają się bezpośrednio między użytkownikami, peer-to-peer (P2P).
DeFi pozwala też użytkownikom na zachowanie kontroli nad prywatnymi kluczami do ich portfeli. Na zdecentralizowane rynki upadek FTX nie miał bezpośredniego wpływu, aktywa pozostały w portfelach użytkowników. Zupełnie inaczej, niż w przypadku klientów tej giełdy…
Co to więc jest DeFi? Zdecentralizowane aplikacje finansowe, pozwalające na obsługę pożyczek, rozwiązań płatniczych, DEXów, ubezpieczeń i wielu innych, bez potrzeby scentralizowanego nadzoru.
Jak to działa: DeFi kontra CeFi
Większość platform DeFi jest zbudowana na Ethereum. Oparte są na nim liczne zdecentralizowane aplikacje (dApps), wykorzystujące możliwość automatycznego działania i trwałego zapisu danych.
Funkcjonowanie dApps zależy od tworzących ją smartkontraktów – niezmiennych mini programów, zapisanych na blockchainie. Po spełnieniu zdefiniowanych wcześniej warunków, automatycznie wykonują one zaprogramowane wcześnie działanie. Na przykład: wysłanie ETH na określony adres powoduje automatyczne wysłanie USDT na adres nadawcy. Zarówno warunek uruchamiający jak i efekt są jawne, możliwe do sprawdzenia oraz odporne na zmiany. Nie ma możliwości anulowania transakcji lub negocjowania jej warunków.
Skoro kod jest wykonywany automatycznie, nie ma potrzeby istnienia centralnego organu zatwierdzającego transakcje. Nie ma również potrzeby powierzania komuś swoich środków, aby dokonywał wymiany w naszym imieniu. Sami jesteśmy odpowiedzialni za swoje finanse.
To odróżnia DeFi od CeFi, które wykorzystuje swoją infrastrukturę, by świadczyć nam usługi i wyręczać w części działań. W DeFi infrastruktura jest publiczna i każdy może korzystać z niej bez pozwolenia.
Obrazowo można przedstawić DeFi jako wirtualny bazar, gdzie strony handlują bezpośrednio ze sobą, podczas gdy CeFi jest raczej sklepem z obsługującym nas sprzedawcą.
Części składowe systemu
Rynek DeFi jest złożony, funkcjonuje na nim mnóstwo platform, często spełniających bardzo odmienne funkcje. Znajdziemy tam m.in.:
- zdecentralizowane giełdy kryptowalut (DEXy). Umożliwiają one wymianę aktywów bezpośrednio pomiędzy portfelami użytkowników. Najbardziej znane to Uniswap czy PancakeSwap.
- platformy, dające ekspozycję na rynek derywatów i spekulacyjnego handlu. Zaliczymy tu Synthetix czy GMX.
- platformy pożyczkowe. Pełnią rolę tradycyjnych banków, umożliwiając udzielanie i branie pożyczek. Liderami są tu Aave oraz Compound.
- rozwiązania, służące regulowaniu płatności przy użyciu kryptowalut. Projekty z tej branży to np. Lightning Network czy BitPay.
- firmy ubezpieczeniowe. Chronią swoich klientów przed ryzykiem związanym z użyciem smartkontraktów. Są to np. Nexus Mutual czy Armor.
- wyrocznie (oracles). Wprowadzają zapisy zdarzeń z realnego świata do łańcucha bloków i są niezbędne dla funkcjonowania DeFi. Liderem jest tu Chainlink.
- platformy stakingowe. Pozwalają zdeponować wolne środki w celu otrzymywania odsetek od kapitału. Najbardziej znane jest tu Lido Finance.
- rynki NFT. Pozwalają kupować i sprzedawać tokeny NFT, niekiedy mające znaczną wartość finansową. Przykład: OpenSea i Rarible.
- stablecoiny. Są to kryptowaluty w rodzaju USDT czy DAI, stabilnie odwzorowujące wartość wybranej waluty fiat.
Oprócz tych podstawowych kategorii, występuje także sporo innych. Agregatory, łączące oferty wielu innych platform. Gry Play2Earn, dające możliwość zarabiania. Rynki predykcyjne i platformy inwestycyjne. Zdecentralizowane Organizacje Autonomiczne (DAO). Ekosystem DeFi jest niemal równie złożony, jak tradycyjna gospodarka.
Zalety i wady zdecentralizowanych finansów
Zalety:
- decentralizacja: eliminujemy pojedynczy punkt awarii (np. możliwość zhakowania giełdy),
- kontrola nad kluczem prywatnym: nikt nie ma dostępu do naszych środków,
- jawność: każdy może prześledzić kod smartkontraktu, trudno więc ukryć backdoora,
- brak cenzury: nikt nie może wyegzekwować zakazu handlu danym tokenem,
- anonimowość: nie ma wymogu identyfikacji użytkowników przez KYC/AML,
- łatwość dostępu: DeFi działa 24/7, a wzięcie pożyczki czy wymiana walut jest błyskawiczna,
- łatwość transferu: nawet ogromny przelew dojdzie po paru minutach, zaś opłata wyniesie 1$,
- niskie opłaty: oszczędzamy na opłatach, bo nie musimy sponsorować szeregu pośredników.
Wady:
- złożoność: korzystanie z DeFi nie jest tak intuicyjne jak z konta bankowego,
- brak obsługi klienta: nie ma instancji odwoławczej, jeśli coś pójdzie nie tak,
- zależność od łańcucha: problemy blockchaina mogą się odbić na jego platformach DeFi,
- możliwe błędy smartkontraktów: mimo audytów mogą pojawić się krytyczne luki,
- skromna płynność: TVL całego DeFi to ok. 50 miliardów dolarów – to nic w porównaniu z sektorem bankowym,
- nadzabezpieczenie pożyczek: aby je otrzymać, musimy mieć >100% zabezpieczenia,
- niewielka adopcja: z Defi korzysta ok. 4 milionów użytkowników, z banków – przeszło 3 miliardy.
Najpopularniejsze kryptowaluty z sektora DeFi
Jeśli wierzysz w rozwój sektora, najbardziej powinny skorzystać na tym trendzie następujące tokeny DeFi:
| Lp. | Nazwa | Token | Opis | |||||
| 1 | Uniswap | UNI | król DEXów, największa zdecentralizowana giełda na świecie | |||||
| 2 | Chainlink | LINK | najważniejsza wyrocznia, wprowadzająca dane na blockchain | |||||
| 3 | Lido DAO | LDO | platforma liquid stakingu, kontrolująca największe zasoby ETH | |||||
| 4 | PancakeSwap | CAKE | główny konkurent Uniswap, specjalizujący się w tokenach BEP-20 | |||||
| 5 | 1inch | 1INCH | agregator DEXów, potrafiący zapewnić najlepszy kurs wymiany | |||||
| 6 | Aave | AAVE | zdecentralizowany rynek pożyczkowy, dający dostęp do wolnego kapitału | |||||
| 7 | dYdX | DYDX | czołowa platforma specjalizująca się w obsłudze derywatów krypto | |||||
Oczywiście, ciekawych platform jest znacznie więcej: giełda stablecoinów Curve, pionier odsetek składanych Compound, największy konkurent dYdX – GMX i wiele innych.
Jak zacząć korzystać z DeFi?
Po pierwsze, potrzebujemy portfela krypto – na początek wystarczy nam Metamask.
Musimy go zainstalować na swoim urządzeniu oraz zabezpieczyć frazę seed, służącą jego odzyskiwaniu (nigdy i nikomu jej nie ujawniamy!).
Po skonfigurowaniu portfela trzeba dodać tam trochę środków wymaganych przez wybraną platformę. Jeśli mamy wolne krypto wystarczy transfer tokenów, jeśli nie – zostaje nam giełda (sprawdź nasz ranking najlepszych giełd kryptowalut) lub kantor kryptowalut.
Każda działalność na DeFi może przynieść straty zamiast zysków, jeśli źle oszacujemy warunki rynkowe. Musimy także pamiętać o kosztach transakcji (gaz), ryzyku nietrwałej straty oraz zachowaniu podstawowych zasad bezpieczeństwa.
Jeśli chcemy zwiększyć prawdopodobieństwo, że wybrana platforma DeFi nas nie zawiedzie, powinniśmy zbadać następujące czynniki:
- całkowita zablokowana wartość (TVL) – pokazuje, jak wielki kapitał udało się zgromadzić protokołowi i świadczy o jego wiarygodności,
- czy platforma przeszła audyty – nie gwarantują one całkowitego bezpieczeństwa, ale znacząco zmniejszają ryzyko włamania,
- liczba posiadaczy tokena – duża liczba unikalnych adresów oznacza, że projekt cieszy się dużą popularnością.
Na koniec warto także zapoznać się z naszymi artykułami o Pump and Dump, inwestowaniu w altcoiny oraz listą najlepszych DEXów.
Jak inwestować w projekty DeFi?
Kiedy mamy już krypto w portfelu, możemy wejść w interakcję z wybranym dApp, na przykład:
- Ulokować środki w puli płynności na Uniswap lub GMX.
- Wziąć pożyczkę na Compound i ponownie ją zainwestować, stakując uzyskane tokeny.
- Zbadać rynek NFT i kupić najlepiej rokujące tokeny… lub wypuścić własną kolekcję.
- Przeanalizować długoterminowy trend i zakupić opcje Long lub Short na BTC lub ETH.
- Skorzystać z usług agregatorów zysku jak Yearn.Finance, które wycisną z naszych aktywów maksymalny zwrot.
Możemy też po prostu nabyć wybrane kryptowaluty DeFi i przechowywać je w portfelu, licząc na wzrost wartości.
Zanim zaczniesz inwestować większe kwoty, przeczytaj też nasz poradnik o osiąganiu dochodu pasywnego na rynku krypto, omówienie różnych metod stakowania oraz artykuł o najlepszych sposobach zarabiania na DeFi.
Staking w DeFi
Staking tokenów DeFi ma na celu nie tyle zabezpieczenie blockchaina, co powiększenie zasobów płynności danego protokołu. Zgromadzenie jak największej ilości kryptowalut, które mogą być przedmiotem pożyczki na Aave, stworzyć pulę płynności na DEXie czy służyć jako pokrycie wybitych stablecoinów.
Każdy protokół DeFi potrzebuje kapitału, im więcej tym lepiej. Jego właściciele są więc wynagradzani, by mieli motywację do jego dostarczania. Wynagrodzenie dla stakujących może być generowane z opłat wnoszonych przez użytkowników platformy lub z powiększania ilości tokenów w drodze inflacji. Całość wymaga więc dokładnego planowania. Protokół zbyt skąpy nie przyciągnie wielu stakujących, zbyt szczodry – skończy jak Anchor Protocol.
W połowie 2023 r. najwyższe odsetki realne oferują: 1Inch 26%, Thorchain 18%, PolkaDex 17%, Ankr 10% i Injective 8%. Oferty zmieniają się szybko, aktualne stawki możemy sprawdzić w portalu StakingRewards.
Jeśli odsetki ze stakingu wydają ci się zbyt małe i nie przeszkadza ci dreszczyk emocji – możesz zainteresować się Yield Farmingiem. Jest on podobny do stakingu, jednak inwestycje są tu bardziej ryzykowne.
DeFi na Binance
Choć Binance to platforma mocno scentralizowana, ma także ofertę dla posiadaczy tokenów DeFi. Giełda pozwala na stakowanie posiadanych tokenów z tego segmentu, zapewniając niekiedy konkurencyjne zarobki. Wymaga jedynie zablokowania tokenów na okres 30-120 dni, cała reszta dzieje się automatycznie. Odsetki zostają dopisane do konta posiadacza po upływie wybranego okresu.
Plusem stakingu DeFi na Binance jest łatwość obsługi i niski próg inwestycji, wadą – oddanie prawa rozporządzania swoimi tokenami w cudze ręce.
Przyszłość DeFi
Mimo pewnych problemów wieku dziecięcego, DeFi to gamechanger, mogący przekształcić całą branżę finansową. Ma potencjał, by z czasem zastąpić podstawowe usługi, oferowane obecnie przez banki. Udzielanie pożyczek na blockchainie, staking zamiast obligacji, zakup krypto zamiast akcji. Dziś brzmi to jeszcze jak fantazja, ale czasy szybko się zmieniają.
Rynek DeFi nie jest jeszcze duży, ale jego paraboliczny wzrost przyciąga już uwagę gigantów. BlackRock chce uregulowania ETFów krypto. PayPal wprowadza obsługę kryptowalut. World Economic Forum zaleca wykorzystanie blockchaina do wprowadzenia CBDC.
Kryptowaluty i zdecentralizowane finanse już z nami zostaną. Sprzyja im rozwój technologiczny – do ich obsługi wystarczy tani smartfon. Banki też zdają sobie sprawę z nadchodzącej rewolucji i same zapowiadają wejście w biznes kryptowalut.
Zanim jednak DeFi zastąpi bankowość, branża musi załatwić kilka istotnych kwestii. Obniżyć technologiczną barierę wejścia do systemu. Uczynić system bardziej przyjaznym dla użytkownika. Rozwiązać problem nadzabezpieczenia pożyczek. Zwiększyć bezpieczeństwo transakcji. A przede wszystkim – obronić swój zdecentralizowany charakter przez zakusami wielkich graczy.
DeFi ma szansę zabrać władzę nad pieniądzem bankom oraz rządom. Takiej władzy jednak nikt nie oddaje łatwo. Czekają nas ciekawe czasy… potencjalnie pozwalające zarobić fortunę, jeśli obstawimy dobrego konia.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Co to znaczy DeFi?
Jest to skrót określenia „zdecentralizowane finanse”, oznaczającego setki aplikacji finansowych, opartych na blockchainie i obracających miliardami dolarów.
Na czym polega DeFi?
DeFi zastępuje tradycyjne usługi bankowe, bezpośrednio łącząc posiadaczy i poszukiwaczy kapitału. Transakcja jest bezpieczna, choć zachodzi bezpośrednio między stronami, bez pomocy jakiejkolwiek instytucji.
Jak zarabiać na DeFi?
Jest mnóstwo sposobów, choć żaden nie jest w 100% pozbawiony ryzyka. Trzy najpopularniejsze: zakup monet DeFi, stakowanie oraz udział w pulach płynności.
Czy staking DeFi jest bezpieczny?
Zależy od protokołu. O ile nie ma całkowicie bezpiecznego stakingu, skorzystanie z oferty takich platform jak Curve, Aave, Compound czy Uniswap nie niesie za sobą większego ryzyka.
Inwestowanie jest ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.
Powiązane wpisy:
Radix (XRD) to rewolucja w dziedzinie DeFi. Co musisz wiedzieć? 
Wszystko co musisz wiedzieć o stablecoinach 
Wszystko co musisz wiedzieć o altcoinach 
Tokeny ERC-20 – wszystko co musisz wiedzieć 
Koparki kryptowalut, wszystko co musisz wiedzieć 
Opcje Binance – wszystko co musisz wiedzieć. 18 pytań i odpowiedzi 
Wszystko co musisz wiedzieć o IDO 
Binance Labs – wszystko co musisz wiedzieć 
Dźwignia finansowa na forexie – wszystko, co musisz wiedzieć o lewarowaniu 
Kontrakty CFD – wszystko co musisz wiedzieć
