GameFi to nowatorskie połączenie gier opartych o blockchain i DeFi. Jedni uważają je za cudowny wynalazek, łączący zarabianie z rozrywką, inni za żerowanie na ludzkich słabościach. Jaka jest prawda i dlaczego NFT są tak nielubiane przez producentów gier?
Co to jest GameFi?
Określenie GameFi (czasem krócej GaFi) jest połączeniem angielskich słów Game i Finance. Po raz pierwszy użył go w 2020 r., Andre Cronje, twórca Yearn Finance. GameFi łączy technologię blockchain, tokeny NFT i mechanikę gry, aby stworzyć wirtualny świat, nagradzający graczy za ich aktywność.
Zwykłe gry komputerowe dają programistom i wydawcom wpływ na na wszelkie ich aspekty. Oznacza to, że gracze nie mają kontroli nad cyfrowymi zasobami, zgromadzonymi w ciągu rozgrywki. Są tylko ich użytkownikami, nie właścicielami. Postaci, broń, skórki i awatary mają wartość tylko w świecie gry, poza nim są bezwartościowe. Właściciel gry może zaś w każdej chwili odebrać je użytkownikowi, powołując się na naruszenie regulaminu.
Zupełnie inaczej jest w świecie GameFi. Gracze zdobywają tu nagrody, które mogą być zapisane jako NFT i mają wymierną wartość również poza ekosystemem gry. Zdobyte tokeny NFT mogą być przedmiotem handlu np. na OpenSea i zostać zamienione na prawdziwe pieniądze. Stąd też gry z segmentu GameFi bywają określane również jako Play2Earn (graj aby zarobić).
Zastosowanie NFT w grach omawialiśmy w osobnym artykule, podobnie jak sposoby zarabiania na nich oraz najpopularniejsze rynki NFT.
Rozwój GameFi
GameFi są kolejnym etapem wciąż trwającej ewolucji świata gier.
Wszystko zaczęło się od modelu pay-to-play. Tak działały salony gier (ktoś je jeszcze pamięta?). Tego samego modelu używały niezliczone gry wymagające zakupu, aby móc w nie zagrać. Dyskietki, CD, DVD, zakup w sieci – nośnik mógł być różny, ale idea wspólna. Chcesz miło spędzić czas – zapłać.
Z czasem pojawił się model free-to-play. Te gry nie wymagały już zakupu, by można było się zabawić. Do okazjonalnej rozrywki całkowicie wystarczała wersja bezpłatna, jeśli jednak chciałeś mieć lepszych bohaterów czy sprzęt, była opcja ich zakupu wewnątrz gry. Przykładem może być darmowa gra Pokemon Go, która zarobiła więcej niż najlepsze gry płatne.
Cechą wspólną tych obu modeli monetyzacji jest brak możliwości zarabiania na nich przez użytkowników. Aby gracz mógł zdobyć jakieś pieniądze, musiałby albo transmitować na żywo swoją rozgrywkę na użytek fanów, albo wygrywać turnieje e-sportowe.
Sytuację w gamingu zmieniło pojawienie się play-to-earn (P2E). Już w 2017 roku pojawiły się CryptoKitties – pierwsza powszechnie znana gra blockchain.
Branża zaczęła się szybko rozwijać, jednak prawdziwy ruch napędziła pandemia 2020. Złożyły się na to dwa czynniki: przesiadywanie całymi dniami w domu oraz rozpędzająca się hossa krypto.
Gry P2E oferowały możliwości generowania tokenów podczas zabawy. Jednocześnie rosnące ceny kryptowalut sprawiły, że te tokeny stawały się coraz bardziej wartościowe. Doszło do zdumiewającej sytuacji, gdzie dziesiątki tysięcy ludzi były w stanie utrzymywać się z gier na blockchainie. W efekcie aktywa, ułatwiające generowanie tokenów, również poszybowały w cenie (najdroższa Axie, jaką kiedykolwiek sprzedano, kosztowała 820 000 USD).
Sytuację zmieniło załamanie cen kryptowalut w roku 2022. Zarabianie tokenów, które utraciły nieraz 95% swojej wartości przestało być opłacalne. Do kryzysu przyczyniła się też błędna tokenomia wielu projektów, prowadząca do szybkiego generowania milionów tokenów. Wielu ludzi straciło ogromne pieniądze. Wydawało się, że rynek załamał się całkowicie.
Początek roku 2023 przyniósł jednak powolny wzrost rynku krypto, odżyły także projekty GameFi. Poprawiono założenia, pojawił się nowy trend play-and-earn, ceny tokenów i NFT ponownie zaczęły rosnąć. Wygląda na to, że lata 2024-25 mogą być dla branży bardzo obiecujące.
Siłą projektów GameFi jest zaangażowanie użytkowników. Niektóre gry pozwalają graczom decydować o rozwoju gry, oddając prawo głosu członkom DAO (Zdecentralizowanej Organizacji Autonomicznej).
GameFi a DeFi
Obie te narracje miały swój dobry czas w latach 2020-21. O ile DeFi zdobyło sobie renomę może ryzykownego, ale potrzebnego segmentu nowej ekonomii, GameFi wciąż uważane jest bardziej za spekulację niż inwestycję. Czy słusznie?
Optymiści głoszą, że DeFi może zastąpić dotychczasową bankowość. Uważają, że skoro że zamiast banku możesz użyć smartkontraktu, stare instytucje przestaną być potrzebne. Znikną pośrednicy, a stopy procentowe ustalane będą przez zainteresowanych, a nie przez bank centralny.
Owszem, to brzmi może fantastycznie, ale bardzo kusząco. A co oferuje GameFi?
Pod wieloma względami przypomina ono DeFi, jednak cała aktywność ma miejsce w grze. GameFi jest ściśle związane z blockchainem i kryptowalutami, tak samo jak DeFi. Jak jednak wygląda popularność tych ekosystemów? Sprawdzimy to w dwóch aspektach: wielkości inwestycji i liczbie użytkowników.
Sprawdźmy dane, posługując się popularnym agregatorem Coingecko.
- DeFi: kapitalizacja 77 miliardów $, obrót 24h 4,5 miliarda $
- GameFi: kapitalizacja 20 miliardów $, obrót 24h 1 miliard $
Dla porównania sprawdźmy również Coinmarketcap.
- DeFi: kapitalizacja 86 miliardów $, obrót 24h 5,5 miliarda $
- GameFi: kapitalizacja 18 miliardów $, obrót 24h 1,1 miliarda $
Jak widać, wielkość rynku GameFi to około 20-25% rynku DeFi. Całkiem nieźle, jak na wydawało by się niszowy segment.
Miarą popularności projektów krypto może być także ich całkowita zablokowana wartość – TVL.
To jednak nie wszystko. Powyższe dane nie uwzględniają obrotu tokenami NFT, typowymi przecież dla tego segmentu. Pod koniec roku 2023 miesięczny wolumen handlu NFT zbliża się do 1 miliarda dolarów, choć oczywiście z rynkiem GameFi powiązana jest tylko niewielka jego część.
Ciekawe wnioski płyną także z badania DappRadar, podsumowującego rok 2023 w GameFi:
- gry oparte na blockchain mają silną pozycję, odpowiadając za 34% aktywności wszystkich dApp,
- każdego dnia przyciągają one średnio 1,1 miliona aktywnych graczy.
Podsumowując – choć GameFi może wydawać się niszowe, rozwija się bardzo szybko, pod tym względem bynajmniej nie ustępując DeFi.
Inwestycje i zarobki: NFT oraz kryptowaluty w gamingu
Podstawową ideą GameFi jest nagradzanie graczy za ich aktywność zasobami cyfrowymi. Na ogół przyjmuje to jedną z dwóch form:
- tokeny NFT, ułatwiające dalszą grę (bohaterowie, broń, przedmioty itd)
- waluta gry, wymienialna na rynku zewnętrznym (AXS w Axie Infinity, MANA w Decentraland itd)
Obok możliwości zdobywania nagród w grze, GameFi oferuje graczom także kilka innych opcji monetyzacji:
- tworzenie i sprzedaż aktywów wirtualnych (miecze czy zbroje w Vulcan Forged),
- rozwijanie i ulepszanie aktywów (zagospodarowanie pustej działki w Sandbox),
- sprzedaż lub wynajem cyfrowych nieruchomości (parcele w Decentraland są bardzo drogie),
- stakowanie waluty gry lub NFT w celu generowania dochodu pasywnego (tu sporo możliwości daje Binance),
- używanie silnych NFT do wygrywania zawodów (turnieje w Axie Infinity),
- farming NFT, tzn. zdobywanie kolejnych tokenów dzięki użyciu tych posiadanych uprzednio (wirtualne buty w GMT).
Topowe gry w świecie GameFi
Na branżę GameFi składa się mnóstwo projektów. Jakie tytuły powinien znać każdy, bliżej zainteresowany tą branżą?
Liderzy
Lista klasyków, może już nieco opatrzonych, ale odgrywających główna rolę w GameFi:
- Sandbox (SAND) – wirtualny świat, nieco podobny do Minecrafta na blockchainie,
- Axie Infinity (AXS) – gra o hodowaniu, trenowaniu i walkach zabawnych stworków,
- Decentraland (MANA) – metaverse, stający się powoli aleją handlową dla dużych firm,
- Gala (GALA) – cały ekosystem gier P2E, oferująca szeroko rozbudowany rynek NFT,
- Gmt (GMT) – niegdyś znany pod nazwą STEPN, aplikacja nagradzająca aktywność fizyczną.
Pretendenci
Gry, które mają szansę zwiększyć swoje wpływy w roku 2024.
- Illuvium (ILV) – rozbudowany projekt, reklamowany jako gra AAA na blockchainie,
- Gods Unchained (GODS) – gra karciana, używająca do rozgrywek kart zapisanych jako NFT,
- Wilder World (WILD) – nowatorski Metaverse 5D, łączący cyberpunk z zaletami Web3,
- Shrapnel (SHRAP) – atrakcyjna strzelanka w klimacie CS:GO, oparta na Avalanche,
- Vulcan Forged (PYR) – połączenie Metaverse z launchpadem, własnym DEXem i rynkiem NFT.
Juniorzy
Gracze mniej znani, mający szansę na znaczące wzrosty na przestrzeni roku.
- Guild of Guardians (GOG) – mobilna gra RPG, w której gracze tworzą swój wymarzony zespół Strażników,
- Echelon Prime (PRIME) – rozbudowany ekosystem narzędzi, służących rozwojowi gier Web3,
- Nakamoto Games (NAKA) – platforma gier P2E, skierowana zarówno do użytkowników jak i programistów,
- Sweat Coin (SWEAT) – aplikacja Move2Earn, premiująca wysiłek fizyczny, nieco podobna do GMT,
- Big Time (BIG TIME) – wieloosobowa gra RPG, pozwalająca na grę również bez portfela krypto.
Fuks
Na koniec czysto subiektywny wybór. W połowie roku 2024 na rynek wejdzie gra o nazwie Legends of Elysium. Jest to bardzo interesujące połączenie gry karcianej i planszowej, opartej na kartach zapisanych jako NFT.
Takie połączenie pozwala na połączenie strategii i taktyki, a rozgrywka z żywym przeciwnikiem jest bardzo emocjonująca. Dużym plusem jest wyważona estetyka, bardzo rzadka w GameFi.
Gra obecnie wchodzi w testy beta, tak więc jest jeszcze czas zainteresować się tematem. Jeśli o sukcesie projektów GameFi decydowałaby tylko atrakcyjność rozgrywki, mógłby to być jeden z najciekawszych projektów na rok 2024.
Silne i słabe strony GameFi
Silne strony
- rosnąca adopcja: GameFi szybko przyciąga do segmentu krypto nowych użytkowników,
- atrakcyjność: koncepcja posiadania NFT na własność i monetyzacji wzbudza duże zainteresowanie,
- rozwój technologii: ciągły postęp w zakresie skalowalności i ułatwień dostępu,
- moda na Metaverse: rozwój wirtualnych światów zachęca nowych użytkowników,
- rosnące inwestycje: w segment wchodzą poważne instytucje, również polskie (np. PKO BP).
Słabe strony
- ekonomia gry: założenia części gier jest nie do utrzymania w dłuższym terminie (piramida),
- zmienność rynku: ceny tokenów są bardzo zmienne, co może zniechęcać konserwatywnych użytkowników,
- niechęć producentów: większość dużych studiów traktuje GameFi i NFT jako zagrożenie,
- niepewność regulacyjna: dochodzenia SEC zniechęcają poważnych inwestorów,
- możliwe oszustwa: łatwość kreowania fałszywych projektów pozwala na wykonanie Exit Scam.
Przyszłość GameFi i nowe trendy w gamingu
Statystyki mówią, że 3 na 4 nowych użytkowników blockchain i krypto wchodzi w ten segment dzięki GameFi. Oznacza to, że gry blockchain pełnią ogromną rolę w upowszechnianiu tej technologii i choćby z tego względu powinny być traktowane bardzo poważnie.
Oczywiście, ilość graczy wchodzących do ekosystemu GameFi jest ściśle powiązana z notowaniami całego rynku krypto. Nie sposób spodziewać się tłumów, kiedy cały rynek spada, a posiadacze kryptowalut i NFT ponoszą straty. Zauważalne jest jednak, że każde nowe ożywienie rynku przyciąga więcej użytkowników niż ostatnie. Wystarczy nic nie zepsuć.
Podstawą wydaje się umiejętne połączenie atrakcyjności rozgrywki z dobrze dopracowaną tokenomią. Świetna gra, która nie pozwoli zarobić ani grosza, niekoniecznie będzie cieszyć się powodzeniem. Gra słaba, choć pozwoli na krótką metę zarobić, będzie równie atrakcyjna jak wypełnianie tabelek w Excelu.
Być może przyszłość należy zatem do gier play-and-earn, gdzie zarabianie tokenów jest tylko miłym uzupełnieniem pasjonującej rozgrywki?
Prognozy rozwoju rynku są zachęcające. Wyspecjalizowana agencja Coinbound przewiduje, że liczba graczy GameFi w 2024 osiągnie ponad 50 milionów, w porównaniu do 20 milionów w 2023 r. Dodajmy do tego przewidywany wzrost udziału w rynku gier z 3% do 10% a przyszłość rysuje się całkiem różowo.
Inne prognozy mówią o zwiększeniu napływu pieniędzy z VC, postępie technologicznym, integracji AI w grach oraz szerokiej implementacji gier w Metaverse. Przewidywany jest także wzrost przychodów rynku GameFi, z 3 do 5 miliardów dolarów w ciągu roku.
Choć przewidywania są świetne, nie warto od razu ładować tokenów taczkami. Starannie opracowane, zbilansowane i atrakcyjne projekty GameFi zapewne wzrosną w cenie. Niestety pewne jest, że pojawi się również cała masa lewych projektów, nastawionych na wyciągnięcie z inwestorów ostatniego grosza. Zawsze DYOR!
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Co to jest GameFi?
GameFi to segment blockchain, grupujący gry oparte o tę technologię i jednocześnie mające w sobie element zdecentralizowanych finansów (DeFi).
Ile można zarobić na grach blockchain?
Rekordziści w roku 2021 zarabiali nawet do kilkuset dolarów dziennie. Z drugiej strony, krach krypto pozostawił tysiące ludzi z prawie bezwartościowymi tokenami.
Które projekty GameFi najbardziej potaniały?
Patrząc na cenę z ATH, w początkach 2024 roku bardzo tanie pozostają takie projekty jak Sandbox (-95%), Axie Infinity (-96%), Gala (-97%) oraz Star Atlas (-98%). Nie wiadomo jednak, czy kiedykolwiek powrócą one do swych rekordowych wycen.
Inwestowanie jest ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.