Blockchain stworzył nowe możliwości chcącym zainwestować w derywaty krypto. Instrumenty pochodne to gigantyczny rynek, pojawiło się więc wiele platform oferujących ich obsługę. Zobaczmy, co mają do zaoferowania projekty DeFi i CeFi.
Instrumenty pochodne na kryptowaluty – co to znaczy?
Instrumenty pochodne, inaczej derywaty, oznaczają specyficzny rodzaj kontraktów finansowych, których wartość zależy od cen aktywów bazowych. Derywatą będzie więc na przykład opcja na zakup złota w cenie 2000$ za uncję, której wycena związana jest z jego notowaniami w danym okresie. Jeśli mamy opcję na 2000$, a złoto na rynku chodzi o 500$ drożej, jesteśmy bogaci. Jeśli aktualna cena to 1800$ – nasza opcja jest bezwartościowa.
Oczywiście na rynku kryptowalut częściej handlujemy BTC czy ETH niż tokenami powiązanymi ze złotem (jak powiedzmy PAXG). Zasada jest jednak ta sama – na wielu platformach możemy nabyć prawo zakupu lub sprzedaży danej kryptowaluty po ustalonej cenie w przyszłości.
Występują dwa zasadnicze powody zawierania takich transakcji:
- hedging (zabezpieczenie pozycji). Jeśli posiadamy kilka BTC z perspektywą długoterminową, lecz na krótką metę obawiamy się spadku ich wartości – warto kupić prawo ich sprzedaży po dzisiejszej cenie. Jeśli cena Bitcoina spadnie, taki kontrakt zniweluje naszą stratę wartości posiadanych monet.
- spekulacja. Odwrotność powyższego – wystawiając się na ryzyko, mamy szanse zarobić sporo forsy dzięki użyciu dźwigni w handlu krypto. Inwestując 2% czy 20% ceny BTC, możemy stać się stroną transakcji na 5-50 razy większą kwotę. Ruch ceny we właściwą stronę przyniesie nam fortunę, w złą – może wymazać nasz depozyt.
Rodzaje derywatyw krypto
Istnieje wiele rodzajów instrumentów pochodnych powiązanych z kryptowalutami. Najpopularniejsze z nich to:
- Kontrakty terminowe (Futures). Umowy na sprzedaż lub zakup kryptowaluty w przyszłości po z góry ustalonej cenie. Strona umowy musi wykonać transakcję w określonym terminie, niezależnej od aktualnej ceny rynkowej.
- Umowy wieczyste (Perpetuals). Klon Futures z jedną bardzo ważną modyfikacją – kontrakty nie mają daty wykonania. Oznacza to, że możemy trzymać je latami (opłacając jedynie ew. odsetki od pożyczonej na ich zakup kwoty). To one stanowią większość derywatów w segmencie krypto.
- Opcje. Podobne do Futures, jednak z inną ważną różnicą. Jeśli kupiliśmy opcję, mamy prawo, z którego możemy skorzystać, nie obowiązek jej realizacji. Nasz potencjał straty ogranicza się więc do niewykorzystania nabytego prawa, za które z góry zapłaciliśmy.
- Tokeny lewarowane. Widzimy je czasem na giełdach pod nazwą np. AAVE3L/USDT. Taki symbol oznacza wirtualny token, którego nabycie daje nam ekspozycję na ruch ceny AAVE pomnożony x3. Czyli wzrost ceny AAVE o 2% zapewni nam (mniej więcej) 6% zysku. Niestety, strata również będzie trzy razy większa.
Często kojarzony z derywatywami handel Margin nie należy do tej kategorii, mimo że pozwala na użycie dźwigni. W tym wypadku handlujemy bowiem prawdziwymi tokenami, pożyczonymi od giełdy czy DEXa, a nie instrumentem pochodnym.
Zawodowcy używają także innych instrumentów pochodnych powiązanych z kryptowalutami, jak swapy czy kontrakty Forward. Patrząc na rynek szerzej, moglibyśmy również omówić fundusze indeksowe czy ETF/ETN na krypto, ograniczmy się jednak do najczęściej stosowanych instrumentów.
Jak inwestować w pochodne na kryptowaluty
Jednym słowem? Ostrożnie! 😉 Nie ma jednej, wygrywającej strategii, trzeba jednak przestrzegać zasad BHP, by minimalizować ryzyko swoich inwestycji.
Nie należy inwestować zbyt wiele, jeśli stosujesz dźwignię – jedna nieudana transakcja, angażująca 5% Twojego kapitału przy lewarze 10:1 może pozbawić Cię połowy zgromadzonych środków!
Inwestuj w to, co rozumiesz i czego wahania cen jesteś w stanie przewidzieć. Jeśli nie wiesz, jakiej reakcji instrumentu się spodziewać, kiedy baza wzrośnie o 1% – daj sobie spokój.
Dobieraj instrument który spełnia Twoje założenia. Co do zasady Futures zapewniają większy zysk, opcje – większe bezpieczeństwo (przynajmniej, jeśli je kupujesz, a nie sprzedajesz).
Odpowiednio wybierz platformę – musi nie tylko oferować żądane instrumenty i obsługiwać wybrane waluty, ale także mieć silną pozycję na rynku, duże obroty, zaawansowane środki bezpieczeństwa oraz dobrą renomę wśród użytkowników. To, na jakim blockchainie operuje (gas fee) oraz jakie opłaty Maker/Taker pobiera również ma spore znaczenie.
Przeczytaj także nasz artykuł o inwestowaniu w kryptowaluty.
Derywatywy krypto – inwestowanie poprzez giełdy
Większość solidnych giełd kryptowalut umożliwia inwestycję w instrumenty pochodne na kryptowaluty, niektóre dają nawet komplet wspomnianych wyżej możliwości. Poniżej kilka adresów, które warto rozważyć.
- Binance – największa giełda krypto, bezpieczna, zapewniająca duże wolumeny. Oferuje Futures i Perpetuals, wyceniane zarówno w stablach jak i kryptowalutach. Dorzuca do tego opcje typu europejskiego (możliwe do rozliczenia w każdej chwili). Ostatnim elementem są tokeny lewarowane do x4, pozwalające na zajęcie pozycji zarówno Long jak i Short.
Aktualne promocje na giełdzie kryptowalut Binance
20% zniżka na prowizje na zakup i sprzedaż krypto – formularz rejestracji ze zniżką
10% zniżka na prowizje Binance Futures – formularz rejestracji ze zniżką - Bybit – jak sam się chwali, najlepszy w swojej klasie. Spore obroty (przeszło 10 mld $ dziennie), prawie 200 aktywów z kategorii derywatów. Kontrakty rozliczane w USDT, USDC i kryptowalutach. Opcje na BTC, ETH i SOL oraz lewarowane tokeny x2 i x3. Siedzących w rynku głębiej ucieszy dostęp do MetaTrader 4.
Najlepsze alternatywy dla giełdy Bybit
- Kucoin – świetne miejsce dla handlujących altcoinami. Oprócz podstawowych funkcji platforma oferuje kontrakty Futures, rozliczane w USD i USDT. Takie kontrakty mogą być obsługiwane przez boty, operujące w zadanym przedziale cenowym (grid). Giełda zapewnia także lewarowane tokeny. Zaletą są umiarkowane opłaty transakcyjne.
- Deepcoin – mniej znana, ale bardzo innowacyjna giełda, druga po Binance pod względem obrotów derywatami. Ma ponad milion zarejestrowanych użytkowników, wygodny interfejs i oferuje bardzo płynny rynek. Obsługuje kontrakty Perpetuals, również Inverse (zabezpieczone krypto). Wygodna jest opcja K-Line Quick Trading, pozwalająca handlować bezpośrednio na wykresach.
- OKX – duża giełda z solidnym wolumenem. Oferuje kontrakty terminowe, wieczyste (Perpetuals) oraz opcje. Zabiegani mogą wspomóc się botami, pracującymi w oparciu o strategię Grid czy DCA – na rynku kontraktów, nie tylko Spot. Rynek opcji obejmuje tylko BTC i ETH, za to więksi gracze mogą skorzystać z handlu OTC i kilku dodatkowych opcji.
„Projekty oparte na Blockchain powinny wrócić do swoich korzeni – decentralizacji. Decentralizacja jest przyszłością tego rynku”.
Pochodne na kryptowaluty na rynku DeFi
Wprawdzie pod względem obrotów to scentralizowane giełdy mają przewagę, jednak udział DeFi rośnie szybko. Jest to po części efekt obaw związanych z CeFi po upadku FTX czy Celsius. W I kwartale 2023 r. na zdecentralizowanych giełdach derywatów dokonano obrotu o wartości przeszło 160 mld USD, co oznacza solidny wzrost rok do roku.
Obecnie najsilniejsze marki oferujące instrumenty pochodne na kryptowaluty to:
- dYdX – lider rynku pod względem obrotu (przeszło 1 miliard $ dziennie). Do handlu zachęca niewielkimi opłatami transakcyjnymi, a nawet ich brakiem za pierwsze 100 000 $ obrotu. Ma platformę testową opartą na Goerli, zaś na głównym rynku oferuje kontrakty Perpetuals z dźwignią x20 dla BTC i ETH oraz x10 dla innych monet. Niskie opłaty sieciowe.
- GMX – główny rywal dYdX. Nieco mniejszy wolumen, za to bardzo dobra tokenomika nagradzająca lojalnych użytkowników. Nieco wyższe opłaty przekładają się na atrakcyjne zwroty dla zapewniających płynność. Oparcie na Arbitrum i Avalanche zapewnia niskie koszta transakcyjne. W obrocie tylko ok. 10 tokenów za to lewar nawet x50.
- Synthetix Network – platforma DeFi, wychodząca poza klasyczne Perpetuals na krypto. Umożliwia tworzenie aktywów syntetycznych, jak złota czy srebra, kryptowalut, indeksów a nawet syntetycznych walut fiat. Największy zdecentralizowany rynek derywatów na blockchainie. Na tym protokole oparta jest też osobna platforma Futures i Perpetuals – Kwenta.
- Gains Network – ekosystem wielu produktów DeFi, operujący w sieciach Polygon i Arbitrum. Pozwala nie tylko na obrót krypto, ale także akcjami czy walutami na Forex. Jest rekordzistą jeśli chodzi o możliwe do uzyskania dźwignie: 100x na akcjach, 150x na krypto i 1000x na walutach. Autorskie rozwiązanie 1CT pozwala na handel jednym kliknięciem, bez dalszego potwierdzania transakcji.
- Perpetual Protocol – zdecentralizowany protokół Perpetuals, oparty na Optimistic Rollups. Tak jak na Uniswap, handlowcy mogą handlować bezpośrednio z wirtualnymi AMM, kontrahenci nie są konieczni. Zapewnia dźwignię x20, brak ryzyka nietrwałej straty oraz fundusz ubezpieczeniowy na wypadek nieprzewidzianych okoliczności.
Oczywiście, instrumenty pochodne na kryptowaluty oferuje znacznie więcej protokołów, jak Hegic, Vega Protocol, Lyra, Uma, Opyn czy Injective.
Krypto derywaty mają jasną przyszłość. O ile dziś generują one obrót 2-3 razy większy od rynku spot, w ciągu paru lat może to być nawet 10 razy więcej. Zwiększy to podatność rynku na manipulację, jednak jak mówi stare powiedzenie: jeśli nie możesz pokonać przeciwnika, przyłącz się do niego.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Co to są instrumenty pochodne?
Instrument pochodny (ang. derivative) to rodzaj kontraktu, którego wartość uzależniona jest od instrumentu bazowego, np. kursów akcji, złota czy kryptowaluty.
Czy kryptowaluty to instrumenty pochodne?
Nie. Wprawdzie w Polsce brakuje definicji kryptowaluty, jednak zgodnie z ustawą wirtualna waluta nie jest żadnego rodzaju instrumentem finansowym.
Czy kryptowaluta to papier wartościowy?
Nie. Zgodnie z ustawą o obrocie instrumentami finansowymi, kryptowaluta nie jest uznawana za papier wartościowy. Sytuację może jednak zmienić wejście w życie przegłosowanych już unijnych regulacji, określanych jako MiCA.
Czy inwestycja w derywaty (instrumenty pochodne), może się wiązać z utratą więcej niż 100% zgromadzonych środków?
Teoretycznie tak. Wprawdzie platformy mają rozmaite zabezpieczenia, by nie dopuścić do takiej sytuacji, jednak w bardzo rzadkich wypadkach mogą one nie być w stanie uchronić inwestora przed poniesieniem strat, wyższych niż zainwestowany kapitał. Problemem platformy pozostaje wyegzekwowanie zwrotu środków.
Powiązane wpisy:
Inwestowanie indeksowe. Instrumenty finansowe typu ETN i ETC, Tomasz Miziołek [recenzja] 
Kryptowaluty – co to jest? Jak zacząć inwestować? 
Jak inwestować w Bitcoina i inne kryptowaluty? 
Czy warto inwestować w Bitcoin i inne kryptowaluty? 
W jakie kryptowaluty warto inwestować w 2025 roku? 7 propozycji 
Czym jest ETF? Jak inwestować i czy warto? 
Jak inwestować w złoto i srebro na giełdzie? 
Jak inwestować w waluty? Kompletny poradnik 
Jak inwestować w indeksy giełdowe? Poradnik 
Jak inwestować w surowce? Poradnik
